ماهنامه علمی پ‍ژوهشی

مقدمه
انجام اعمال دندانپزشکی در محیط دهان، سبب انتقال میکروارگانیسم‌های موجود در بزاق و خون به سطوح کار، وسایل و ابزارهای دندانی و آلودگی آن‌ها می‌شود (2, 1)؛ لذا پیشگیری از انتقال عفونت از طریق این دستگاه ها وظیفه مهم دندانپزشک می‌باشد (3, 2). در اکثر درمان‌های دندانپزشکی، انتقال عفونت با خون امری اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین، باید اقداماتی برای حذف دقیق میکروب‌ها از دستگاه‌های مورد استفاده در دندانپزشکی انجام گیرد (2). اگرچه استریل کردن دستگاه‌ها با استفاده از فور و اتوکلاو امری رایج است؛ اما در این میان بسیاری از تجهیزات دندانپزشکی نظیر صندلی یونیت، روتاری، کاسه اسپیتون، آمالگاماتور، سطوح خارجی آون، ساکشن، کف و دیوارها را نمی‌توان با روش‌های حرارتی استریل نمود (2)، بنابراین برای جلوگیری از انتقال عفونت، این سطوح را باید ضدعفونی کرد. کنترل عوامل بیماری‌زا در محیط مستلزم استفاده از روش‌های مناسب برای ضدعفونی است. ضد عفونی توسط عوامل فیزیکی و شیمیایی انجام می‌شود. با استفاده از این عوامل می‌توان میزان میکروارگانیسم‌های عامل بیماری‌زا را کاهش داد (2). در این راستا شواهد نشان می‌دهد که ضدعفونی نامناسب ابزارهای دندانی می‌تواند منجر به انتقال بیماری‌های عفونی شود و برای پرسنل دندانپزشکی و بیماران خطرآفرین باشد. علاوه براین این امر می‌تواند برای بیماران دچار نقص ایمنی نیز کشنده باشد (5, 4). تاکنون ترکیبات شیمیایی ضدعفونی‌کننده گوناگونی جهت ضدعفونی-کنندگی تجهیزات مختلف تولید شده‌اند که هر یک دارای فواید و مزایایی می باشند، اما با این‌حال، تاکنون هیچ ماده ضدعفونی‌کننده‌ای که برای تمامی مقاصد مطلوب باشد، تولید نشده است (6). در میان انواع ضدعفونی کننده‌ها، ترکیبات آمونیوم چهار ظرفیتی همراه با الکل جزء ضدعفونی‌ کننده‌های سطح متوسط محسوب می‌شوند. نوع سادۀ ترکیبات آمونیوم چهارظرفیتی طیف ضدمیکروبی مشابه الکل دارند و عمدتاً بر میکروارگانیسم‌‌های گرم مثبت و برخی گرم منفی‌ها مؤثر هستند. ترکیبات چهارتایی آمونیوم، نمک‌های دارای یک اتم ازت کاتیونیک با بار مثبت چهار ظرفیتی بوده که به چهار زنجیره الکیلی با طول متفاوت متصل می‌باشند. مکانیسم عمل آن شامل اتصال به فسفولیپیدهای غشایی و اثر بر جدار خارجی میکروبی میکروارگانیسم‌هایی که بار منفی دارند، است. بعد از اتصال در اثر افزایش نفوذپذیری غشاء و خروج یون‌های فسفر و نیتروژن، کاهش کشش سطحی و در نتیجه پارگی این سطوح رخ می‌دهد. این ترکیبات از طریق اختلال در یکی از اساسی‌ترین ساختارهای باکتری، غشای سلولی، که منجر به لیز سلولی و مرگ باکتری می شود، عمل می‌کنند. همچنین آن‌ها موجب دناتوره‌کردن پروتئین داخل سلولی می‌شوند. ترکیبات آمونیوم چهار ظرفیتی همراه با الکل بر باسیل سل مؤثر بوده و در دسته ضدعفونی ‌کننده‌‌های سطح متوسط قرار می‌گیرند (8, 7). محلول ضدعفونی سایاسپت اچ آی، یک محلول کنسانتره ضد‌عفونی کننده فاقد آلدهید، فنول و هالوژن می‌باشد که متشکل از ترکیب آمین¬های چهارظرفیتی و یک ترکیب بیگوانید با اثربخشی بالا است که برای ضدعفونی ابزار بحرانی و نیمه بحرانی دندانپزشکی به صورت غوطه¬وری مورد استفاده قرار می‌گیرد. دی‌دسیل‌دی‌متیل آمونیوم کلراید موجود در این ترکیب چون فاقد حلقه بنزنی می‌باشد باعث پایداری بیشتر این ترکیب نسبت به سایر ترکیب آمونیوم‌های کلاسیک شده است. این ترکیب به همراه الکیل دی‌متیل‌بنزیل آمونیوم کلراید و پلی‌هگزامتیلن بیگوانید هیدروکلراید (PHMB) سبب شده که از نظر خاصیت میکروب‌کشی بالاترین اثر هم‌افزایی را داشته باشد و طیف کاملی از باکتری‌ها از جمله باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی را تحت پوشش قرار دهد. فرمولاسیون این ترکیب به‌گونه‌ای می¬باشد که علاوه بر اثر ضدعفونی¬کنندگی خاصیت پاک‌کنندگی نیز دارد و درحضور آب سخت قدرت اثربخشی خود را حفظ می‌کند (10, 9). محلول ضدعفونی سارفوسپت اینسترومنت جهت پاکسازی و ضدعفونی ابزار پزشکی و دندانپزشکی به‌صورت غوطه‌وری به‌کار می¬رود. ترکیب شیمیایی این ماده گندزدا، شامل دی‌دسیل‌دی‌متیل آمونیوم کلراید، ان آمینوپروپیل گلایسین، بنزالکانیوم کلراید، فتی اسید اتوکسیلات EDTA، و آب دیونیزه و ترکیب میکروب‌کش آمفوتریک آلکیل آمین فعال شده می‌‌باشد. طبق اعلام شرکت تولید کننده، طیف اثر این محلول شامل انواع باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌های ایدز، هپاتیتB، هپاتیتC، آنفولانزاA  (Influenza A)، و باسیل توبرکلوز است (11). مقرون به صرفه بودن، بدون بو و بخارات، بدون اثر خورندگی و رنگ‌بری، فاقد آلدئید، فنل و هالوژن، انهدام بیوفیلم موجود روی سطوح، قدرت میکرو‌ب‌کشی بالا از ویژگی‌های این محلول می‌باشد (12). در برخی موارد انتخاب ضدعفونی‌کننده مناسب عمل دشواری است و مشکل عمده، نگرانی از عدم‌کارایی محلول‌های ضدعفونی برای کنترل عفونت و ضدعفونی تجهیزات دندانپزشکی می‌باشد که استفاده از این مواد در برخی موارد می‌تواند خسارت‌های جبرا‌ن‌ناپذیری نیز ایجاد نماید (13). همچنین باید توجه داشت که علی‌رغم اثربخشی استفاده از ضدعفونی کننده‌ها، محدودیت‌هایی برای استفاده از آن‌ها وجود دارد. استفاده طولانی‌مدت از یک بیوساید ممکن است خطری برای کارکنان، بیماران و افزایش تحمل یا مقاومت در برابر بیوسیدها در میکروارگانیسم‌ها ایجاد کند (14). با توجه به اینکه تاکنون در مطالعه‌ای میزان اثربخشی محلول ضدعفونی کننده سایا سپت اچ‌آی بر روی تجهیزات دندانپزشکی و مقایسه آن با محلول سارفوسپت اینسترومنت مورد بررسی قرار نگرفته است، مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان و مقایسه اثربخشی محلول‌های ضدعفونی کننده سایاسپت اچ‌آی و سارفوسپت اینسترومنت که از ترکیبات ضدعفونی‌کننده نسل جدید چهارتایی آمونیوم بر پایه الکل، و از ترکیبات ضدعفونی‌کننده حد متوسط محسوب می‌گردند، انجام شد.
روش بررسی
این پژوهش تجربی، آزمایشگاهی در یک دوره دو ماهه در سال 1401- 1402، در آزمایشگاه تخصصی نوید مشهد انجام شد.
جمع‌آوری و آماده‌سازی نمونه‌ها و انتقال به آزمایشگاه: در این پژوهش در مجموع با توجه به معین بودن حجم جامعه (مراجعین به کلینیک) با استفاده از جدول مورگان و طی یک بازه یک هفته‌ای از مراجعین به‌صورت تصادفی نمونه‌گیری انجام و نمونه‌‌ای با حجم 30 مشاهده حاصل گردید که از بخش درمان ریشه کلینیک تخصصی دندانپزشکی مشهد انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش بعد از انتخاب تصادفی هر بیمار از بیماران بخش درمان ریشه، برای هر فرد 4 فایل روتاری sp1 ساخت کشور چین استریل را از اندوباکس (Endo Box) خارج نموده (15) و بعد از تماس با بزاق و قسمت‌های مختلف میکروبی دندان بیمار توسط پزشک مربوطه، فایل‌های آلوده مختص هر فرد را تفکیک و سریعا با رعایت اصول و شرایط استریل در کنار شعله چراغ در داخل لوله استریل درپوش‌دار تهیه شده از شرکت کیمیا نوین ایران جهت عدم جایگزینی میکروب‌های هوا بر نمونه، قرار داده ¬شد. بنابراین در این پژوهش که طی یک دوره دو ماهه صورت گرفت با توجه به اینکه برای هر بیمار به‌صورت مجزا 4 فایل روتاری در نظر گرفته شد، در نهایت برای 30 بیمار 120 فایل روتاری استفاده و پس از آن در شرایط مناسب به آزمایشگاه منتقل گردید (3).
انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه و تفکیک فایل‌های روتاری: در مرحله بعد و در محیط آزمایشگاه برای هر چهار عدد فایل روتاری مربوط به هر بیمار، یک عدد فایل روتاری جهت بررسی اثر ضدباکتریایی کنترل مثبت یا شاهد آلودگی، یک عدد فایل روتاری به‌صورت مجزا جهت بررسی اثر ضدباکتریایی محلول آزمایش سایاسپت اچ‌آی و فایل دیگر جهت بررسی اثرضد باکتریایی محلول سارفوسپت اینسترومنت و فایل چهارم نیز جهت بررسی اثر ضدمیکروبی محلول دکونکس به عنوان کنترل منفی (گلد استاندارد)، استفاده شد. سپس این فایل‌های روتاری جهت بررسی بصورت مجزا تفکیک و مشخص گردیدند. این تفکیک فایل‌های روتاری یا بر اساس رنگ فایل‌های روتاری و یا بر اساس علامت‌گذاری و نوشتن بر روی لوله‌های مربوطه صورت گرفت.
تهیه رقت مورد نظر از محلول¬های آزمایش: برای بررسی اثر ضدباکتریایی محلول‌های ضدعفونی‌کننده سایاسپت اچ‌آی (ساخت شرکت به¬بان شیمی ایران)، سارفوسپت¬اینسترونت (ساخت شرکت رضاراد ایران) و دکونکس (ساخت کارخانهBorer chemie کشور سوییس) ابتدا طی پروتکل کارخانه سازنده رقیق‌سازی انجام گرفت. بدین صورت که محلول 2 درصد برای این ضدعفونی‌کننده‌ها آماده گردید. برای این منظور در هر روز برای هر 10 میلی¬لیتر آب مقطر، 200 میکرولیتر از محلول‌های آزمایش نامبرده، آماده¬سازی و مورد استفاده قرار گرفت. طبق دستورالعمل شرکت‌ سازنده محلول سارفوسپت¬اینسترومنت، محلول رقیق شده این ترکیب کنسانتره 7 روز در ظروف دربسته ماندگاری دارد؛ و طبق دستورالعمل شرکت سازنده محلول دکونکس و سارفوسپت اینسترونت، محلول رقیق شده این محلول¬های کنسانتره، تا 14 روز در ظروف دربسته ماندگاری و قابلیت مصرف مجدد دارند. اما در این تحقیق محلول رقیق شده 2 درصد هر سه محلول ذکر شده روزانه به میزان مصرف همان روز تهیه و مصرف گردید.
بررسی اثر ضدباکتریایی محلول های آزمایش بر فایل‌ها روتاری آلوده: در این تحقیق با توجه به اینکه سه محلول سارفوسپت اینسترونت و سایاسپت اچ‌آی و دکونکس به عنوان گلداستاندارد مورد آزمایش قرار گرفت، بررسی اثر این سه محلول ضدعفونی‌کننده بر روی فایل‌های روتاری به شرخ ذیل انجام شد: از هر بیمار مراجعه‌کننده به بخش درمان ریشه 4 عدد فایل روتاری به آزمایشگاه منتقل گردید که این چهار عدد فایل بدین صورت مورد مطالعه قرار گرفت. فایل روتاری اول آلوده جهت بررسی اثر ضد میکروبی محلول  آزمایش سارفوسپت‌ اینسترومنت، فایل روتاری دوم جهت بررسی اثر ضدباکتریایی سایاسپت اچ آی و فایل روتاری سوم جهت بررسی اثر ضدمیکروبی محلول دکونکس به عنوان گلد استاندارد یا کنترل منفی و فایل‌روتاری چهارم نیز جهت بررسی اثرضدباکتریایی به عنوان کنترل مثبت یا شاهد آلودگی میکروفلور دهان مورد بررسی قرار گرفت. هر 4 فایل های روتاری مربوطه، 30 ثانیه شستشو با آب مقطر استریل خریداری شده از شرکت هوا کشت آریا از ایران، بدون برس کشیدن شتشو داده شد (16). سپس بعد از خشک شدن فایل‌ها، در مرحله بعد بجز فایل روتاری کنترل مثبت که شاهد آلودگی بود، سه فایل‌روتاری دیگر، فایل‌های روتاری اول، دوم و سوم در رقت  2 درصد محلول های ضدعفونی کننده به ترتیب محلول  آزمایش سارفوسپت اینسترومنت، محلول  آزمایش سایاسپت اچ آی و محلول دکونکس به عنوان گلداستاندارد قرار گرفت. لازم به ذکر است که فقط قسمت انتهایی فایل‌های روتاری که آلوده به حفره دهان بیمار بود به صورت غوطه‌وری داخل لوله آزمایش استریل حاوی محلول های آزمایش قرار داده شد. بعد از گذر زمان 15 دقیقه که در داخل محلول‌های رقیق شده بودند طبق پروتکل استاندارد کارخانه‌های سازنده، سپس خارج گردیدند و برای حذف ماده ضدعفونی‌کننده ازاین ابزار، فایل‌های روتاری ضدعفونی شده به مدت 15 ثانیه با آب مقطر استریل شستشو داده  شد.
سواپ کشی: در این مرحله نمونه‌برداری از سطوح این سه فایل روتاری به صورت جداگانه توسط سوآپ پنبه ای استریل مرطوب به محیط تیوگلیکولات براث در زیر هود و کنار شعله چراغ بونزن انجام شد. در انتها نیز فایل روتاری چهارم که مربوط به کنترل مثبت به‌عنوان سنجش و شاهد آلودگی بود به‌صورت مستقیم، بعد از 30 ثانیه شستشو با آب مقطر استریل و خشک شدن، سواپ‌کشی توسط سواپ استریل مرطوب در زیر هود و کنار شعله چراغ بونزن انجام گردید (16).
انتقال فایل‌های روتاری به محیط کشت تیوگلیکولات براث: در مرحله بعد برای هر چهار سواپ مربوط به فایل‌های روتاری از مرحله قبل، چهار لوله آزمایش استریل درپوش دار که حاوی مقدار دو میلی‌لیتر محیط کشت تیوگلیکولات براث آماده از شرکت ایبرسکو زیست کاوش ایرانیان، می‌باشد در نظر گرفته شد. هر چهار سوآپ به صورت جداگانه بعـد از شکستن قسمتی کـه در حـین نمونـه‌گیـری بـا دسـت تمـاس پیدا کرده بود به این لوله های حاوی محیط تیوگلیکولات استریل آماده جهت مشاهده رشد میکروارگانیسم¬ها و وجود آلودگی و بررسی کدورت انتقال داده شدند (17, 5, 3). نمونه ها در محیط کشت تیوگلیکولات براث به مدت 18 ساعت جهت کدورت سنجی و رشد بیشتر باکتری در داخل انکولاتور 37 درجه سانتی¬گراد کنار گذاشته شد (18). بررسی رشد باکتری‌ها در محیط کشت تیوگلیکولات براث: بعد از سپری شدن زمان 18 ساعت که جهت انکوبه شدن و رشد باکتری در لوله‌ها لازم است، هر 4 لوله حاوی محیط کشت تیوگلیکولات براث از انکوباتور خارج گردید. نمونه کدورت کنترل مثبت که شاهد آلودگی میکروفلور دهان است مورد بررسی قرار گرفت، طبیعتا با توجه به اینکه این نمونه‌ها مستقیم از میکرو فلور طبیعی دهان به محیط کشت تیوگلیکولات منتقل شده است انتظار می‌رود که تمام فایل‌های روتاری مربوط به نمونه‌های کنترل مثبت کدورت قابل‌توجهی را نشان دهند. کدورت مربوط به فایل‌های روتاری محلول سارفوسپت اینسترومنت، محلول سایاسپت اچ آی و محلول دکونکس به عنوان کنترل منفی نیز مورد بررسی قرار گرفت (19).
رقیق‌سازی: در این مرحله برای نمونه‌هایی که در محیط کشت تیوگلیکولات براث کدورت نشان دادند طبق اصول استاندارد آزمایشگاه میکروب‌شناسی سری رقت تهیه گردید. برای رقیق‌سازی 10 لوله آزمایش استریل برداشته و در هر کدام 9 میلی‌لیتر سرم فیزیولوژی استریل ریخته، و شماره‌گذاری گردید. سپس لوله‌های حاوی محیط کشت تیوگلیکولات براث دارای کدورت، 2 دقیقه ورتکس مکانیکی جهت جداسازی میکروارگانیسم‌ها از سواپ‌‌ها انجام گرفت. در ادامه با برداشتن سواپ‌ها از داخل لوله‌ها، یک میلی‌لیتر با سمپلر از نمونه داخل لوله حاوی محیط کشت تیوگیکولات براث برداشته شد و به 9 میلی‌لیتر سرم فیزیولوژی استریل داخل لوله شماره 1 اضافی گردید در این صورت در این لوله یک محلول ده برابر رقیق شده داریم که آن به‌صورت رقت 1:10 یا رقت 1-10 نامگذاری گردید. بعد از این مرحله لوله کاملاً ورتکس شد، سپس یک میلی‌لیتر از محلول فوق را به لوله شماره 2 منتقل گردید و به همین ترتیب کار رقیق‌سازی در لوله¬ها صورت پذیرفت و بدین صورت در هر مرحله نمونه‌‌ها ده برابر رقیق می‌شود. در این تحقیق با انجام و پیشرفت کار آزمایش، برای هر کدام از نمونه¬های حاوی کدورت در محیط کشت تیوگلیکولات، تهیه سری رقت 6 مرحله‌ای لازم و آماده گردید. تمامی مراحل رقت‌سازی در زیر هود و کنار شعله انجام گرفت (18).
کشت و بررسی رشد: در گام بعد، از هر کدام از لوله‌های حاوی محیط کشت تیوگلیکولات در سه تکرار روی محیط کشت‌های بلادآگار 5درصد خون گوسفندی Hemedia ساخت کشور هند، (جهت بررسی رشد باکتری¬های گرم مثبت و باکتری‌های گرم منفی)، کشت ائوزین متیلن بلو آگار Hemedia ساخت کشور هند، (جهت بررسی رشد باکتری¬های گرم منفی) و شکلات آگار Hemedia ساخت کشور هند، (جهت بررسی رشد باکتری‌های آئروفیلیک و سخت¬ رشد)، کشت صورت گرفت.
ساخت محیط کشت بلاد آگار خوندار: برای آماده‌سازی و ساخت محیط کشت بلاد آگار 5 درصد خون گوسفندی ابتدا از پودر آماده محیط کشت پایه بلاد آگار طبق دستور شرکت سازنده، به میزان 25/21 گرم روی ترازو وزن شد و پودر وزن شده را به آرامی در داخل ارلن ریخته و سپس توسط استوانه مدرج به اندازه 500 میلی¬لیتر آب مقطر برداشته و به داخل ارلن حاوی پودر محیط کشت افزوده شد و برای یک‌دست شدن محلول داخل بشر، بشر روی حرارت قرار داده شد تا پودر در داخل آب کاملا حل و محلول شفافی ایجاد گردد. سپس در فشارIb/ Inch 215 و دمای121 درجه سانتیگراد به مدت 15¬ دقیقه اتوکلاو انجام شد. در انتها وقتی دمای محیط کشت تهیه شده به دمای50-40 درجه سانتیگراد رسید و تا این دما سرد شد، 5 درصد خون استریل دفیبرینه Defibrinated blood گوسفند از ویال درپیچ¬دار، که لبه ویال را استریل نگه می‌دارد، افزوده شد و بهم زده و در شرایط استریل در پلیت¬های استریل ریخته شد. pH این محیط در حدود بین 2/7 تا 6/7 می¬باشد (5).
ساخت محیط کشت شکلات آگار: روش آماده‌سازی این محیط کشت به این صورت بود که به محیط پایه آگار خون‌دار، هنگامی‌که درجه حرارت آن بعد از خارج نمودن از اتوکلاو در حدود 80-70 درجه سانتی‌گراد رسید، خون دفیبرینه گوسفندی اضافی نموده و به این صورت محیط کشت شکلاتی تهیه گردید. جهت رشد نمونه¬های کشت داده شده بر روی محیط¬ کشت حاوی شکلات آگار، پلیت¬ها در داخل جار Candle Jar CO2 جهت رشد باکتری¬های ¬سخت رشد و ایجاد شرایط مناسب رشد برای آن¬ها، قرار داده شد. در این جار با روشن کردن یک شمع و بستن درب آن، CO2 داخل جار به حدود 3 تا 7درصد می¬رسد، که این شرایط برای رشد باکتری‌های میکروآئروفیل Microaerophilic و باکتری‌هایی که به CO2 کمی نیاز دارند مناسب است. در این تحقیق جهت بررسی رشد باکتری‌های سخت رشد از محیط شکلات آگار استفاده شد.
محیط کشت ائوزین متیلن‌بلو آگار: روش آماده‌سازی این محیط کشت به صورت ذیل انجام گردید، طبق دستور کارخانه از پودر آماده، 37/46 گرم را برداشته و در یک لیتر آب مقطر ریخته شد و به‌خوبی مخلوط گردید. سپس چند دقیقه حرارت داده شد تا آگار آن به‌خوبی حل شد سپس آن را در اتوکلاو به مدت 15 دقیقه در درجه حرارت 121 درجه سانتی‌گراد استریل نموده و بعد از سرد شدن تا حدود 25 درجه سانتی‌گراد، به مقدار 25 میلی‌‌لیتر در پلیت‌های استریل شده تقسیم نموده و پس از سرد شدن و منعقد شدن محیط، به‌‌صورت وارونه در یخچال نگهداری شد (5). در ادامه بعد از ساخت محیط کشت‌های آزمایش برای هر لوله حاوی محیط کشت تیوگلیکولات، به صورت جداگانه بر روی پلیت¬های حاوی محیط کشت¬های جامد استریل مغذی بلادآگار 5 درصد خون گوسفندی، محیط کشت ائوزین متیلن بلو آگار و شکلات آگار، که به ترتیب چیده و علامت‌گذاری شده بود، کشت در سه تکرار انجام گردید. همچنین از هر کدام از لوله‌های حاوی محیط کشت تیوگلیکولات که کدورتی هم مشاهده نگردید در سه تکرار روی محیط کشت‌های بلادآگار 5درصد خون گوسفندی، کشت ائوزین متیلن بلو آگار و شکلات آگار، کشت صورت گرفت. در نهایت برای هر فایل روتاری 9 محیط کشت و برای هر بیمار 36 محیط کشت آماده و استفاده گردید. برای بررسی رشد باکتری ها به اندازه 100 میکرولیتر با سمپلر از نمونه‌های رقت و لوله حاوی تیوگلیکولات براث، در صورت عدم مشاهده کدورت، برداشته و بر روی محیط کشت شکلات آگار، محیط کشت بلادآگار خوندار و محیط کشت ائوزین متیلن بلو آگار اضافی شد. سپس با یک میله شیشه‌ای L مانند سترون که با غوطه‌وری در الکل 70 درصد و بعد روی شعله گرفتن استریل شد، به صورت یکنواخت پخش و کشت انجام گردید. در هر بار استفاده از میله شیشه‌ایL  مانند استریل انجام شد. سپس پلیت‌های کشت شده در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت نگه داری شد تا بعد از این مدت وجود آلودگی و رشد میکروارگانیسم در آن‌ها بررسی گردید.
شمارش باکتری‌ها: برای شمارش رشد میکروارگانیسم ها، بعد از گذر زمان 48 ساعت گرماگذاری، پلیت‌های حاوی محیط ‌کشت‌ از انکوباتور خارج گردیدند. سپس کلنی‌‌های رشد یافته در روی هر پلیت شمارش شد و پلیت هایی که رشد باکتریایی در آن‌ها بین 30 تا 300 باکتری بود مورد شمارش قرار گرفت. تکرارهای مختلف در محیط کشت تیوگلیکولات براث مورد بررسی و در نهایت میانگین تکرارها گرفته شد. در انتها عدد میانگین در عکس ضریب رقت‌های مورد نظر ضرب و شمارش‌ها طبق واحد شمارش کلنی باکتریایی در واحد میلی¬لیتر (Coloning-forming units : CFU/mL) به عنوان شمار میکروب‌ها به‌دست آمد (3,20).
تجزیه و تحلیل آماری
برای مقایسه میانگین تعداد کلنی باکتریایی در گروه کنترل مثبت (شاهد) به طور مجزا با گروه¬های محلول¬های آزمایش در هر سه محیط کشت بلاد آگار، ائوزین متیلن بلو و شکلات آگار از آزمون آماری Mann-Whitney در نرم‌افزار آماری SPSSversion 16 استفاده شد.
نتایج
مطالعه حاضر بر روی 120 فایل روتاری مربوط به 30 بیمار (هر بیمار چهار فایل روتاری) انجام شد و داده¬ها در چهار گروه (گروه اول:‌ فایل‌های روتاری محلول سارفوسپت¬اینسترومنت، گروه دوم:‌فایل¬های روتاری محول سایاسپت اچ‌آی، گروه سوم: فایل¬های روتاری محلول دکونکس (گلد استاندارد) و گروه چهارم: فایل‌های روتاری کنترل مثبت (شاهد آلودگی) مورد بررسی قرار گرفت.
یافته¬های حاصل از کدورت‌سنجی در محیط تیوگلیگولات: نتایج حاصل از بررسی کدورت محیط تیوگلیکولات براث نشان داد که در نمونه های مورد بررسی در گروه‌های اول (محلول سارفوسپت¬اینسترومنت)، دوم (محول سایاسپت اچ‌آی) و سوم (محلول دکونکس) هیچ‌گونه رشد باکتری و کدورتی مشاهده نشد؛ در حالی‌که در نمونه‌های مورد بررسی گروه چهارم (کنترل مثبت) کدورت و آلودگی مشاهده گردید (شکل 1).
یافته‌های حاصل از رشد باکتری در محیط های کشت: نتایج نشان داد که در نمونه‌های مربوط به محلول‌‌های دکونکس، سارفوسپت اینسترومنت و سایاسپت اچ‌آی که هیچ کدورتی ایجاد نشده بود بعد از کشت در محیط‌های کشت بلادآگار خوندار، ائوزین متیلن بلو و شکلات آگار نیز هیچ‌گونه رشد کلنی باکتریایی مشاهده نشد؛ در حالی‌که در نمونه‌های کنترل مثبت در تمامی محیط‌های کشت بلادآگار (در رقت سه و چهار)، ائوزین متیلن بلو (در رقت‌های 2 و 3) و شکلات آگار (در رقت‌های سه و چهار) رشد باکتری مشاهده گردید (شکل 2).
یافته‌های حاصل از شمارش کلنی‌های رشد‌‌یافته در گروه‌های مختلف: در تمامی نمونه‌های کنترل مثبت تشکیل کلنی‌های واضح مشاهده گردید؛ در حالی‌که در هیچ مورد از پلیت‌‌های کنترل منفی و پلیت‌‌های محلول‌های آزمایش تشکیل کلنی مشاهده نشد (جدول 1).
گروه‌های مستقل محلول سارفوسپت اینسترومنت و محلول سایاسپت اچ‌آی با گروه کنترل مقایسه شد و با توجه به ساختار داده‌ها که از توزیع نرمالی برخوردار نبودند و استفاده از آزمون Man-Whitney تفاوت معنی‌‌داری بین میانگین رتبه گروه کنترل و گروه‌‌های محلول‌های سارفوسپت اینسترومنت و سایاسپت اچ‌آی مشاهده نشد. علاوه براین در مقایسه دو گروه محلول‌‌های سارفوسپت اینسترومنت و سایاسپت اچ آی تفاوتی در میانگین رتبه‌های شمارش رویت نشد. همچنین نتایج نشان دهنده کاهش معنی‌داری در میزان آلودگی های میکروبی از نظر تعداد کل کشت‌های مثبت از صد درصد به صفر درصد بعد از ضدعفونی کردن فایل‌ها با محلول‌های سایاسپت اچ‌آی (جدول 2) و سارفوسپت اینسترومنت (جدول 3) بود.
 





شکل 1: مشاهده ایجاد کدورت در محیط تیوگلیکولات براث مربوط به نمونه‌‌های کنترل مثبت (D) و عدم ایجاد کدورت محلول‌های آزمایش (B و C) و محلول کنترل منفی (A)







شکل 2: مشاهده رشد باکتریایی در پلیت‌های مربوط به نمونه های کنترل مثبت در A) محیط کشت بلادآگار خوندار B) محیط ائوزین متیلن بلو و C) شکلات آگار بعد از رقت سازی
جدول 1: بررسی شمارش کلنی‌های رشد یافته درگروه‌های مختلف در محیط‌های کشت مورد نظر





جدول 2: نتایج آزمون Mann-Withney برای محلول سایاسپت اچ آی در سه محیط بلادآگار، شکلات اگار و ائوزین متیلن بلو (EMB)


 

جدول 3: نتایج آزمون Mann-Withney برای محلول سارفوسپت اینسترومنت در سه محیط بلادآگار، شکلات اگار و EMB



 
بحث
در مطالعه حاضر از محلول‌های سارفوسپت اینسترومنت و سایاسپت اچ‌آی به‌صورت غوطه‌وری استفاده شد، که علی‌رغم استفاده وسیع از این محلول¬ها، تاکنون در مطالعه¬ای به بررسی کنترل شده خواص و ویژگی‌های کلینیکی این ترکیبات غوطه‌وری بر روی تجهیزات محیط¬های دندانپزشکی در ایران پرداخته نشده است، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کارایی کلینیکی این مواد در ضدعفونی‌کردن ابزارهای دندانپزشکی به انجام رسید. لازم به ذکر است که در این تحقیق برای بررسی اثر ضدباکتری دو محلول آزمایش در مقایسه با هم و در مقایسه با محلول گلد استاندارد و قبل از استفاده از محلول¬‌های آزمایش به عنوان شاهد آلودگی چهار حالت نیاز بود، در نتیجه ابزاری ملزوم به استفاده گردید که برای هر بیمار چهار بار تکرار شود و حجم بار میکروبی یکسان داشته باشند. فایل¬های روتاری از تجهیزاتی می‌باشد که پزشک مربوطه برای انجام کار درمانی هر دندان بیمار از چهار عدد از این فایل¬ها نیز می‌تواند استفاده نماید. در نتیجه این ابزار جهت تحقیق مربوطه انتخاب و استفاده گردید. البته لازم به ذکر است که با توجه به اینکه فایل‌‌های روتاری دندانپزشکی جزو وسایلی است که می¬بایست داخل اتوکلاو استریل گردد، استفاده از مواد ضدعفونی کننده، بیشتر در مورد وسایل نیمه¬بحرانی و غیربحرانی و سطوح یا قالب¬های گرفته شده از دهان بیمار حائز اهمیت می‌باشد. در این پژوهش این تجهیزات فقط به‌عنوان شاخص آلودگی برای سایر تجهیزات حساس به حرارت و یا نیمه¬بحرانی و غیر بحرانی به‌کار برده شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین دو محلول آزمایش با هم و همچنین در مقایسه با دکونکس به عنوان کنترل منفی از نظر خاصیت ضدعفونی کنندگی تفاوت آماری معناداری وجود نداشت. علاوه براین نتایج نشان دهنده اختلاف آماری معنی دار بین تعداد کلنی باکتریایی قبل و بعد از ضدعفونی با هر یک از دو محلول ضدعفونی کننده بود. از دیگر نتایج این مطالعه می‌توان به عدم رشد کلنی بعد از استفاده از محلول‌ها و کاهش 100 درصدی میکروبی بعد از استفاده از ضدعفونی کننده‌های سایاسپت اچ آی و سارفوسپت-اینسترومنت و رشد کلنی در گروه کنترل مثبت اشاره نمود. با توجه به بررسی‌های انجام شده تحقیقات گوناگونی اثربخشی دکونکس را مورد مطالعه قرار داده‌اند (21, 16)؛ در این راستا سحرخیزان و همکاران در مطالعه‌ای که باهدف ارزیابی و مقایسه قدرت اثربخشی ضدعفونی کننده‌های سانوسیل، آلپروسید (Alprocide)، بیب¬فورت (Bibfort) و ژاول¬دوز (Javel- dose) بر ارگانیسم¬های جداشده از یونیت‌های دندانپزشکی در مقایسه با میکروتن و دکونکس انجام شد، نشان دادند که از بین 6 ماده ضدعفونی¬کننده مورد آزمایش دکونکس و آلپروساید دارای بهترین اثربخشی می‌باشند (22). علاوه بر این در مطالعه دیگری که توسط امین و همکاران با هدف بررسی اثرات ضد باکتریایی دکونکس و هیپوکلرید سدیم بر روی گونه‌های باکتریایی جدا شده از محیط یونیت دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز انجام شد؛ یافته‌ها نشان داد که دکونکس نتایج امیدوارکننده‌ای برای ضدعفونی میکروارگانیسم مورد آزمایش به همراه دارد و برای ضدعفونی یونیت‌های دندانی و محیط توصیه می‌شود (14). هم‌چنین شاملو و همکاران در پژوهشی نشان دادند که آلودگی میکروبی در سطوح یونیت‌های دندانپزشکی پس از ضدعفونی با دکونکس به‌طور معنی‌داری کاهش می¬یابد که نتایج مطالعات مذکور با نتایج به‌دست آمده از مطالعه حاضر در رابطه با دکونکس همراستا می‌‌باشد (4).
Alam و همکاران در مطالعه‌ای که با هدف تاثیر مواد ضد-عفونی¬کننده سارفوسپت و دکونکس بر دقت و تغییرات ابعادی قالب¬های دندانی انجام دادند، نشان دادند که تفاوت معنی داری بین ثبات ابعاد و دقت قالب‌های دندانی بعد از ضدعفونی¬کردن وجود نداشت (23). در مطالعه دیگری که Ahsan  و همکاران با هدف بررسی تاثیر ضد¬میکروبی محلول‌های ضدعفونی کننده هیپوکلرید سدیم 1درصد و گلوتارالدئید 2درصد را بر روی قالب‌های آلژینات در مقایسه با قالب¬های شسته شده با آب مقطر به عنوان گروه کنترل انجام دادند، نتایج کاهش 100 درصدی میکروارگانیسم¬ها از قالب¬های آلژینات پس از ضدعفونی با محلول¬های مورد نظر مخصوصا گلوتارالدئید و کاهش شمارش میکروب¬ها را به‌طور معناداری گزارش کردند، که با نتایج به‌دست آمده از پژوهش حاضر که کاهش 100¬ درصدی و موثر بودن محلول¬های آزمایش بر تجهیزات دندانپزشکی بعد از ضدعفونی کردن با آن¬ها را نشان داد، هم‌خوانی داشت (24). گلوتارآلدئید از ترکیبات سطح بالا است و هیپوکلرید¬سدیم از ترکیبات سطح متوسط است که موثر واقع شدن هیپوکلرید سدیم، تاییدی بر موثر بودن ترکیبات حد‌ متوسط می¬باشد. در این آزمایش از گروه مختلفی از ضدعفونی¬کننده¬ها استفاده شده است در صورتی‌که در تحقیق انجام شده ترکیبات مختلف گروه آمونیوم کواترنر مورد آزمایش قرار گرفت. علاوه براین در مطالعه سرداری و همکاران مشاهده شد که فعالیت ضد¬میکروبی محلول هیپوکلرید‌سدیم 0/5 درصد، دکونکس و سافوسپت بر روی قالب‌های آلژینات با استفاده از روش غوطه‌وری تفاوت آماری معنی‌داری داشت، به گونه¬ای که سارفوسپت بیشترین تأثیر را بر روی استافیلوکوکوس اورئوس و دکونکس بیشترین تأثیر را بر روی سودوموناس آئروژینوزا داشت (25). ناکارآمدی سارفوسپت پژوهش مذکور ممکن است به دلیل تفاوت بین ترکیب شیمیایی دیواره سلولی باکتری‌های گرم مثبت با گرم منفی باشد، و شاید ناشی از نحوه متفاوت انجام آزمایش نظیر استفاده از زمان کمتری برای غوطه‌وری و شستشو باشد. در مطالعه دیگری که توسط جمیلیان و همکاران با هدف بررسی اثر میکروتن 5 درصد، دکونکس 2درصد و گلوتارالدئید 2درصد بر روی قالب¬های آلژینات آغشته به سوسپانسیون میکروبی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب در زمان‌های 15، 5 و 10 دقیقه انجام گرفت، نتایج نشان داد که سه محلول ضدعفونی‌کننده موفق عمل نمودند و تعداد کلنی¬ها با تمام ضدعفونی‌کننده‌ها به صفر رسید و اگر محلول‌ها بر پایه پروتکل کارخانه سازنده به‌کار روند، هیچ‌گونه تفاوت یا برتری بین سه محلول استفاده شده در خاصیت ضدمیکروبی مشاهده نشد که مشابه با نتایج مطالعه حاضر فعلی (26). در حالی‌که همتی و همکاران در مطالعه‌ای که با هدف بررسی اثر ضد میکروبی سپتی¬توربو، دکونکس و هیپوکلریت سدیم 0/5 درصد بر روی قالب‌‌های آلژیناتی در زمان‌های مختلف انجام شد، نشان دادند که تفاوت‌های آماری معنی داری در اثر ضدباکتریایی هر سه محلول تنها در مدت زمان کمتر از پنج دقیقه وجود داشت. هیپوکلریت سدیم در مقابله با باکتری‌های سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اورئوس مؤثرتر از دکونکس بود که با نتیجه تحقیق انجام شده مغایرت داشت. این تفاوت را می‌توان با توجه به روش متفاوت ضدعفونی و زمان متفاوت انجام آن توجیه نمود (27). هم‌چنین در مطالعه طاهری و همکاران که باهدف بررسی میزان اثربخشی محلول بی آی بی فورت اکو (B.I.B/ BIB Forte eco) (از نسل جدید ترکیبات چهارتایی آمونیوم می¬باشد) در ضدعفونی کردن ابزار دندانپزشکی صورت گرفت، نتایج نشان داد که این محلول با سرعت و با عدم خورندگی میزان آلودگی ابزار دندانپزشکی را به‌طور معناداری کاهش داد و اثربخشی بالایی را نشان داد که با نتایج مطالعه حاضر هم‌راستا می‌باشد؛ در پژوهش حاضر نیز ترکیبات مورد بررسی بدون هیچ‌گونه اثرات مخربی با سرعت بالا عملکرد خوبی را نشان دادند (3). هم‌چنین آزما و همکاران در مطالعه‌ای به این نتیجه رسیدند که قدرت ضدعفونی کنندگی محلول ایرانی Disept در غلظت پنج درصد مشابه محصولات خارجی Micro10 enzyme و Helvemed fore می‌باشند. لذا ترکیبات موثر ایرانی می‌توانند جایگزین مناسبی برای ترکیبات خارجی باشند (21). در مطالعه Neves و همکاران نیز که با هدف بررسی اثربخشی آلودگی‌‌‌‌‌زدایی سه ماده ضدعفونی¬کننده کلرهگزیدین دو درصد، پوویدون 10 درصد و اتیل الکل 70 درصد بر روی گونه‌های میکروبی شناسایی شده  لوله¬های بیهوشی کلینیک‌های جراحی دهان و دندانپزشکی به دو صورت غوطه‌وری و اسپری صورت گرفت، نتایج نشان داد که هر سه ماده اثر بالایی در ضدعفونی کردن به روش غوطه¬وری دارند و یکی از مواد ضدعفونی‌کردن الکل 70 درصد بود که با موثر بودن این ترکیب، ترکیبات ضدعفونی سارفوسپت اینسترومنت و سایاسپت اچ‌آی که بر پایه الکل و از ترکیبات موثر حدمتوسط می‌باشند، می‌توانند ترکیبات خوب و موثری معرفی گردند. (28). علاوه بر این قنبرزاده و همکاران در مطالعه‌‌ای با هدف ارزیابی اثربخشی سه محلول ضدعفونی‌کننده، شامل دو ترکیب از ترکیبات آمونیوم¬چهارتایی (دکونکس و میکرو10) و یک ترکیب از ضدعفونی¬کننده پراکسید هیدروژن (سانوسیل) در ضدعفونی  کاترهای ارتودنسی در زمان‌های 5 ،10 و 15 دقیقه، نشان دادند که بعد از 15 دقیقه نتایج فعالیت ضدمیکروبی سه محلول، تفاوت معنی‌داری نداشت. اما در پنج دقیقه اول سانوسیل بیشترین تاثیر را نشان داد (29). طبق تحقیق قنبرزاده و همکاران در زمان غوطه‌وری 5 دقیقه اول سانوسیل که حاوی پراکسید هیدروژن و یون نقره است و در دسته ترکیبات سطح بالا قرار می¬گیرد طبیعتا فعالیت بیشتری به-ترتیب نسبت به ترکیبات چهاتایی آمونیوم (دکونکس و میکروتن) که از ترکیبات سطح متوسط می‌باشند نشان می-دهد. باکتری استافیلوکوکوس¬اورئوس باکتری استاندارد گرم مثبت‌ها در تحقیقات است و سودوموناس¬آئروژینوزا باکتری بیمارستانی و نمونه بارز باکتری گرم منفی است. ابزار در این تحقیق آلوده به این دو باکتری بودند که هر سه محلول موثر واقع شدند پس محلول‌های چهارتایی آمونیوم اثربخشی بالایی دارند که می‌‌توانند بر روی باکتری‌های گرم منفی و گرم مثبت به یک اندازه موثر واقع شوند؛ لذا نتایج مطالعه مذکور تایید کننده پژوهش حاضر می‌باشد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که محلول‌های ضدعفونی کننده سایاسپت اچ‌آی و سارفوسپت-اچ‌آی بار میکروبی را نسبت به شاهد آلودگی از صد در صد به صفر درصد کاهش می‌دهند، لذا این محصولات را می‌توان به دلیل هزینه کمتر و همچنین دسترسی آسان‌تر به عنوان جایگزینی برای محصولات مشابه خارجی در نظر گرفت. در نهایت جهت کنترل و پیشگیری هرچه ‌بیشتر و موثرتر انتقال عفونت در کلینیک‌های دندانپزشکی و با توجه به محدودیت-های این مطالعه، همچنین اینکه فلور دهان بیماران، مختلف است و دیگر اینکه در محیط دهان علاوه بر باکتری‌های هوازی، باکتری¬های بی¬هوازی و ویروس¬ها نیز وجود دارند که امکان کشت و بررسی آن‌ها مشکل است و به شرایط خاصی نیاز دارد می‌بایست توجه و تحقیقات بیشتری در زمینه ضدعفونی‌کننده¬های تجهیزات دندانپزشکی صورت گیرد. از نقاط قوت مطالعه حاضر می‌توان به اثر مثبت این دو محلول ضدعفونی‌کننده بر روی باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی که بخشی اعظمی از فلور و عفونت‌های دهانی می‌باشند اشاره نمود؛ هم‌چنین کاربرد آسان، کارایی بالا در زمان کوتاه و عدم عوارض محیطی از دیگر مزایای استفاده از این محلول‌ها در پژوهش حاضر می‌‌باشد. محلول‌های تحقیق در مقایسه و رقابت با دکونکس به عنوان یک ضدعفونی¬کننده نسبتا قوی خارجی، از نظر عملکرد و مقرون به¬صرفه بودن  هزینه می‌توانند جایگزین مناسبی باشند. از نقاط ضعف این مطالعه، عدم بررسی اثر محلول¬های مورد نظر بر روی ویروس‌ها و قارچ‌ها و مایکوباکتریوم و هم‌چنین باکتری‌های بی هوازی می‌باشد.
نتیجه‎گیری
با توجه به نتایج مطالعه حاضر می‌توان دریافت که قدرت ضدعفونی کنندگی محلول‌های ایرانی سایاسپت  اچ‌آی و سارفوسپت اینسترومنت در غلظت دو درصد در زمان 15 دقیقه مشابه هم و مشابه محصول دکونکس به عنوان گلداستاندارد می‌باشد. بنابراین در صورتی‌که این ضدعفونی‌کننده‌ها طبق دستور العمل کارخانه سازنده به صورت بهینه استفاده شودند، می‌توانند گونه‌های باکتریایی طیف اثر خود را با سرعت و بدون هیچ گونه اثرات تخریبی بر تجهیزات دندانپزشکی از بین ببرند.
سپاس‌گزاری
مطالعه حاضر منتج از پایان‌نامه تحصیلی دانشجو ارشد میکروبیولوژی از دانشگاه کاویان مشهد می‌باشد که بدین وسیله سپاس‌گزاری می‌گردد.
حامی مالی: ندارد.
تعارض در منافع: وجود ندارد.
ملاحظات اخلاقی
پروپوزال این مطالعه، توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی مشهد با شناسه اخلاق IR.MUMS.REC.1400.374 مورد تایید قرار گرفته است.
مشارکت نویسندگان
دکتر صالح صباغی در ارائه ایده، دکتر نازنین عطایی در طراحی مطالعه، منصوره ولایتی هوشنگ در جمع‌آوری داده‌ها، دکتر مسعود چابک‌سوار در تجزیه و تحلیل داده‌ها مشارکت داشته و همه نویسندگان در تدوین، ویرایش اولیه و نهایی مقاله و پاسخگویی به سوالات مرتبط با مقاله سهیم هستند.
 
 

References:
 
1-    Valian A, Shahbazi R, Farshidnia S, Tabatabaee FSJJMDS. Evaluation of the Bacterial Contamination of Dental Units in Restorative and Peridontics Departments of Dental School of Shahid Beheshti University of Medical Sciences. J University of Medical Sciences 2014; 37(4): 345-56.
2-    Bagheri SM, Shooriabi M, Amin M, Babadi F, Ahmadzadeh A, Sabet M, et al. Evaluation of disinfection quality of Dental Faculty Units of Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Southwest of Iran in 2017. Journal of Molecular Biology Research 2018; 8(1): 88-94.
3-    Taheri J, Bakianian Vp, Falah F, NikKerdar N. Assessment of the Efficacy of BIB Forte in Disinfection of Dental Instruments. Shahid Beheshti University of Medical Sciences Faculty of Dentistry Journal 2010; 27(4): 179-86.
4-    Shamloo N, Mir M, Goudarzi H, Namdari M, Rafiei F, Hakemi-Vala MJJoDS. Microbial Contamination of Tray, Light Handle, and Dental Chair Handles before and after Disinfection with Deconex. Journal of Dental School, Shahid Beheshti University of Medical Sciences 2021; 39(2): 57-60. [Persian]
5-    Hoshyari N, Allahgholipour Z, Ahanjan M, Moosazadeh M, Zamanzadeh M. Evaluation of Bacterial Contamination in Clinical Environment of Sari Dental School in 2018. J Res Dent Maxillofac Sci 2019; 4(2): 19-25.
6-    Nasuhi N, Vand Yousefi C, Mehdi Sir F. Sheikhiye Gol Zardi, M. Investigating the antibacterial effect of three antiseptic solutions on the dental surface. Journal Res Dent Sci 2013; 9(1): 36-43. [Persian]
7-    Rutala WA, Weber DJ. Disinfection, Sterilization, and Control of Hospital Waste. Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases 2015: 3294-309.
8-    Weston D. Infection Prevention and Control: Theory and Clinical Practice for Healthcare Professionals. John Wiley & Sons; 2008. Chap 6, 7: 61-109.
9-    Vereshchagin AN, Frolov NA, Egorova KS, Seitkalieva MM, Ananikov VP. Quaternary Ammonium Compounds (Qacs) and Ionic Liquids (Ils) as Biocides: from Simple Antiseptics to Tunable Antimicrobials. Int J Mol Sci 2021; 22(13): 6793.
10-    Nourbakhsh F. Efficacy of Disinfectants on Bacteria; Case Study of Isfahan Hospitals. International Archives of Health Sciences 2016; 3(4): 189-94. [Persian]
11-    Alam M, Amini P, Ghaffarpasand A, Dalooei NK, Hadi A, Abbasi K. Effect of Surfosept and Deconex® 53 Disinfectant Agents on the Accuracy and Dimensional Stability of Panasil Dental Impression Materials: An Experimental Study. Evid Based Complement and Alternative Med 2021; 2021(1): 1248531.
12-    Saboori A, Fallah F, Dastgerdi M. A Comparison on Two Disinfectants: Micro10+ and Deconex 53 Plus on Dental Instruments. J Iran Dent Assoc 2006; 18(1): 49-55.[Persian]
13-    Hardan L, Bourgi R, Cuevas-Suárez CE, Lukomska-Szymanska M, Cornejo-Ríos E, Tosco V, et al. Disinfection Procedures and their Effect on the Microorganism Colonization of Dental Impression Materials: A Systematic Review and Meta-Analysis of in Vitro Studies. Bioengineering 2022; 9(3): 123.
14-    Amin M, Ardaneh M, Hashemzadeh M, Dezfuli AA, JafarZadeh E, Resistance D. In Vitro Antibacterial Effect of Deconex and Sodium Hypochlorite Against Bacterial Taxa Isolated from Dental Units. Infect Drug Resist 2019; 12: 805-14.
15-    Saboori A, Fallah F, Dastgerdi MJJoIDAoI. A Comparison on Two Disinfectants: Micro10+ and Deconex 53 Plus on Dental Instruments. J Iran Dent Assoc 2006; 18 (1) :49-55.
16-    Ghasemi E, Badrian H, Khalighinejad N. Investigating the Effects of Spraying Deconex on Disinfection of Three Different Impression Materials. Journal of Dentistry 2012; 13(3): 97-102.
17-    Badrian H, Davoudi A, Molazem M, Zare MH. The Effect of Spraying Different Disinfectants on Condensational Silicone Impressions; An in Vitro Study. J Indian Prosthodont Soc 2015; 15(3): 263.
18-    Al-Jabrah O, Al-Shumailan Y, Al-Rashdan MJIJoP. Antimicrobial Effect of 4 Disinfectants on Alginate, Polyether, and Polyvinyl Siloxane Impression Materials. Int J Prosthodont 2007; 20(3): 299-307.
19-    Hurtt CA, Rossman LE. The Sterilization of Endodontic Hand Files. J Endod 1996; 22(6): 321-2.
20-    Mokhtari M, Zandi H, Jasmi Zad T, Sahl Abadi F, Montazari AJT. The Evaluation of Efficacy of Common Disinfectants on Microorganisms Isolated from Different Parts of Shahid Sadoughi Accidents Burns Hospital in Yazd in 2011. Tolooebehdasht 2015; 14(3): 1-11. [Persian]
21-    Azma E, Sadeghi Khanjani M, Kazemnejad Leili E, Baghernia MJJoMDS. Comparison of the Antimicrobial Effects of Iranian Disinfectant Disept with Disinfectants Helvemed Forte and Micro10 Enzyme. Journal of Mashhad Dental School 2015; 39(1): 35-42. [Persian]
22-    Sharkhizan M, Yousefi Mashoof R, Balalifard S, Esmaeili R. Evaluation of Efficacy of New Disinfectants of Sanosil, Alprocide, Bibfort and Javel-Dose Compared with Micro 10 and Deconex on Isolated Organisms from Dentistry Units. Pajouhan Scientific Journal 2014; 12(4): 43-9. [Persian]
23-    Alam M, Amini P, Ghaffarpasand A, Dalooei NK, Hadi A, Abbasi KJE-BC, et al. Effect of Surfosept and Deconex® 53 Disinfectant Agents on the Accuracy and Dimensional Stability of Panasil Dental Impression Materials: An Experimental Study. Evidence‐Based Complementary and Alternative Medicine 2021; 2021: 1248531
24-    Ahsan MR, Islam KZ, Begum JJUDCJ. Study on Antimicrobial Effect of Disinfecting Solutions on Alginate Impression Materials. Update Dental College Journal 2013; 3(1): 18-23.
25-    Sardari F, Rafiei M, Nikoopourdeylami F. Comparison of Disinfectant Effect of Sodium Hypochlorite 0. 5%, Deconex and Surfosept on Alginate Impressions. Journal of Isfahan School of Dentistry 2019; 15(1): 66-74.
26-    Jamilian A, Parhiz H, Rastegariyan H, Nobakht SJ. Efficacy of Three Disinfectants on Alginate Impressions. Iranian Journal of Orthodontics 2011; 6(1): 32-6.
27-    Hemmati MA, Felegari M, Vakili R, Asgari MS, Kermanjani A, Norouzi Mjjdssbums. Antimicrobial Effects of Septiturbo, Deconex (Solarsept) and 0.525% Sodium Hypochlorite Spray on Alginate Impression Materials. J Dent Sch 2017; 35(3): 81-3.
28-    Neves JK, de Araujo Martins M, Germinio JES, de Andrade M, de Oliveira SJJoP. Effectiveness of Disinfection of Anesthetics Tubes in Oral Surgery-An in Vitro Study 2017; 7: 424-9.
29-    Ghanbarzadeh M, Dehghani M, Ghazvini K, Movahhed TJJoID, Research M. Disinfection of Orthodontic Pliers Using Three Different Disinfectants. Journal of International Dental and Medical Research 2014; 7(1): 1.