ماهنامه علمی پ‍ژوهشی

سردبیر محترم
در انسان، پنج تا شش روز پس از لقاح، زیگوت به تدریج به بلاستوسیست تبدیل می‌شود که در ادامه سلول‌‌های بلاستوسیستی به دو لایه تروفوبلاستی؛ سیتوتروفوبلاست و سن‌سیوتروفوبلاست تمایز می‌‌یابند. تکثیر زیاد سلول‌های تروفوبلاستیک می‌تواند منجر به عارضه بارداری مول هیداتی‌فرم شود (1). مول هیداتی‌فرم که به آن حاملگی مولار نیز گفته می‌شود، یک وضعیت پاتوژنز جفتی است که در گروه بیماری‌های تروفوبلاستیک حاملگی قرار می‌‌گیرد و با التهاب پرزهای جفتی و حضور جنین غیر طبیعی و یا عدم حضور آن مشخص می‌شود. بر اساس معیارهای مورفولوژیکی و سیتوژنتیکی دو نوع مول هیداتی‌‌فرم کامل و جزئی، توصیف شده است. مول‌‌های کامل با وضعیت سیتوژنتیکی دیپلوئید اجزاء جنینی را شامل نمی‌شوند در حالی‌که در نوع جزئی با وضعیت سیتوژنتیکی تریپلوئیدی، بقایای جنینی قابل شناسایی هستند (3,2). تقریباً 10 تا 15 درصد از مول‌های کامل دارای پتانسیل بدخیمی متوسط می‌باشند، چرا که رشد بیش از حد تروفوبلاستیک و نفوذ به میومتریوم می‌تواند در نتیجه حاملگی مولار رخ دهد و زنان مبتلا به حاملگی مولار را خصوصاً در کشورهایی با سیستم مراقبت بهداشتی ضعیف در معرض خطر ابتلا به کوریوکارسینومای حاملگی قرار دهد (5,-4). کوریوکارسینومای حاملگی در بین تومورهای بدخیم مرتبط با بارداری، متاستاتیک‌‌ترین شکل با بروز متفاوت در سراسر جهان است. بررسی‌‌های بافت شناسی کوریوکارسینومای حاملگی، آناپلازی تروفوبلاست، عدم وجود پرزهای کوریونی، خونریزی و نکروز با تهاجم مستقیم به میومتریوم و تهاجم عروقی که منجر به انتشار به نقاط دورتر، عمدتاً ریه‌ها، مغز، کبد، کلیه، روده و طحال می‌شود را نشان می‌‌دهند. هم‌چنین از آنجائیکه مول‌‌های هیداتی‌‌فرم در بین بیماری‌های تروفوبلاستیک تنها موردی هستند که می‌‌توانند راجعه باشند، مول هیداتی‌فرم کامل قبلی خطر شکل‌گیری کوریوکارسینومای حاملگی را تا صد برابر افزایش می‌دهد. از اینرو شناسایی زود هنگام زنان مستعد بارداری مولار راجعه به دلیل افزایش خطر ایجاد نئوپلازی از اهمیت بالینی بالایی برخوردار است (6,5). بارداری مولار راجعه همراه با زمینه ژنتیکی است (5). در پی تحلیل پیوستگی مبتلایان، یک جایگاه ژنی غیر‌طبیعی در موقعیت 19q13.4 شناسایی شد و تجزیه و تحلیل ژنی متعاقب آن منجر به کشف ژن NLRP7/NALP7 گردید. NLRP7 نخستین ژن با اثر مادری در انسان است (یعنی ژنی که در تخمک بیان می‌‌شود تا از رشد جنین تا زمانی که ژنوم آن فعال شود حمایت کند) که پروتئین آن با برخورداری از یک دمین پایرین با آمین انتهایی، یک دمین NACHT که در پروتئین‌های مهار‌کننده آپوپتوز نورونی و ترانس اکتیویسیون ملکول‌های MHC کلاس دو یافت می‌شود و یک سیگنال جای‌گیری در هسته را شامل می‌شود و یک دمین تکرار غنی از لوسین، در تعامل پروتئین- پروتئین ایفای نقش می‌کند. تقریباً 50 جهش مختلف هموزیگوت یا هتروزیگوت ترکیبی از نوع بدمعنی و کوتاه شدگی در سایر دمین‌های عملکردی این ژن در ایجاد نوع موتانت آن نقش دارند که باعث می‌شوند NLRP7 جهش یافته به صورت اتوزوم مغلوب در تخمک لقاح نیافته یا قبل از میوز I رونویسی شود و تکرار مول هیداتی‌فرم را در پی داشته باشد (2). KHDC3L که با عنوان C6orf221 نیز شناخته می‌شود، دومین ژن با اثر مادری است که نوع موتانت آن مسئول 10 تا 14 درصد از موارد مول راجعه می‌باشد. در حالت طبیعی KHDC3L واقع در موقعیت کروموزومی 6q13 در تمام مراحل تخمک و لانه‌گزینی جنین بیان می‌شود. تا به امروز، چهار جهش هموزیگوت یا هتروزیگوت ترکیبی در KHDC3L در افراد با مول راجعه شناسایی شده است (8,7). از این‌رو، با توجه به پیشرفت‌های صورت گرفته در فناوری ژنوتایپینگ و فراهم بودن زیر‌ساخت‌های لازم برای تشخیص مولکولی، هم اکنون می‌توان از زمینه ژنتیکی بارداری مولار راجعه جهت غربالگری زنان مستعد آن برای پیشگیری از بروز بدخیم‌ترین نوع بیماری تروفوبلاستیک حاملگی، یعنی کوریوکارسینومای حاملگی بهره برد.
تعارض در منافع: وجود ندارد.

References:

 
1-    Vrana KE, Hipp JD, Goss AM, Mccool BA, Riddle DR, Walker SJ, et al. Nonhuman Primate Parthenogenetic Stem Cells. Proc Natl Acad Sci USA 2003; 100(1): 11911-6.
2-    Hui P, Buza N, Murphy KM, Ronnett BM. Hydatidiform Moles: Genetic Basis and Precision Diagnosis. Annu Rev Pathol 2017; 12: 449-85.
3-    Lurain JR. Hydatidiform Mole: Recognition and Management. Contemporary OB/GYN 2019; 64(3): 12-7.‏
4-    El-Agwany AS, Abdeldayem TM. Invasive Mole of the Uterus: A Description of Two Cases Managed by Hysterectomy. The Egyptian J Radiology and Nuclear Medicine 2015; 46(4): 1267-70.
5-    Candelier JJ. The Hydatidiform Mole. Cell Adh Migr 2016; 10(1-2): 226-35.
6-    Centonze S, Franzese E, Diana A, Pignata S, Ciardiello F, Orditura M.  Gestational Choriocarcinoma with Residual Lung Tumor after Completing Treatment: A Case Report. IJS Oncology 2020; 5(6): E107.‏ ‏
7-    Parry DA, Logan CV, Hayward BE, Shires M, Landolsi H, et al. Mutations Causing Familial Biparental Hydatidiform Mole Implicate C6orf221 as a Possible Regulator of Genomic Imprinting in the Human Oocyte. Am J Hum Genet 2011; 89(3): 451-58.
8-    Reddy R, Akoury E, Phuong Nguyen NM, Abdul-Rahman OA, Dery C, et al. Report of Four New Patients with Protein-Truncating Mutations in C6orf221/KHDC3L and Colocalization with NLRP7. Eur J Hum Genet 2013; 21(9): 957-64.