ماهنامه علمی پ‍ژوهشی

---

مقدمه : اصطلاح استئواسکلروز ایدیوپاتیک (IO) برای توصیف ناحیه‌ای رادیواپک با منشاء ناشناخته بکارمیرود. این حالت معمولاً بدون علامت بوده و در رادیوگرافی‌هایی که به علل مختلف گرفته می‌شوند، کشف می‌گردد. اندازه، شکل، حدود و دانسیته این رادیواپاسیتی‌ها مختلف است. در این مطالعه میزان شیوع استئواسکلروز ایدیوپاتیک و رابطه آن با جنس، سن، موقعیت آناتومیکی و سابقه کشیدن دندان شیری در محل مورد نظر را مورد مطالعه قرار دادیم. روش بررسی : از ۹۱۷ بیمار که جهت انجام رادیوگرافی پانورامیک به بخش رادیولوژی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و کلینیک تخصصی رادیولوژی فک و صورت مراجعه کرده بودند (۴۹۴ زن و ۴۲۳ مرد) رادیوگرافی پانورامیک استاندارد به‌عمل آمد. رادیوگرافی‌ها توسط مشاهده گر رادیولوژیست به دقت مطالعه و محل توده اسکلروزه علامت زده می‌شد. سپس جهت صحت تشخیص معاینه کلینیکی صورت می‌گرفت. نتایج : تعداد ۵۴ توده اسکلروتیک در ۵۲ نفر مشاهده گردید. بیشترین محل بروز آن ناحیه پرمولرهای فک تحتانی بود. (۶/۵۹% در گروه خانم‌ها و ۴/۴۰% در گروه آقایان) و از نظر شیوع سنی اغلب موارد در دهه‌های سوم و چهارم زندگی بودند (۰۱۸/۰=P) شایع‌ترین ناحیه بروز IO به ترتیب در ناحیه پرمولرها، ناحیه مولرها، بین مولر اول و پره مولر دوم و بین کانین و پره مولر اول دیده شد. نتیجه‌گیری : با توجه به اینکه بیشترین شیوع (۲/۵۹%) مربوط به توده‌های اسکلروتیک بدون ارتباط با ریشه دندان بود تئوری تکاملی بودن علت بروز این حالت قابل قبول‌ به نظر می‌رسد.

---

مقدمه: کلسیفیکاسیون بافت نرم از جمله موارد نسبتاً شایعی هستند که در رادیوگرافی‌های پانورامیک مشاهده می‌شوند. این اپسیته‌ها شامل کلسیفیکاسیون گره‌های لنفاوی، لوزه‌ها، سیالولیت، استخوانی شدن کمپلکس استیلوهیوئید و کلسیفیکاسیون ناحیه دو شاخه شدن کاروتید می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی میزان فراوانی کلسیفیکاسیون‌های بافت نرم در رادیوگرافی پانورامیک، تشخیص افتراقی آنها و همراهی آنها با برخی بیماری‌های سیستمیک می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه رادیوگرافی پانورامیک ۵۱۰ بیمار مراجعه کننده به بخش رادیولوژی دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزددر طی یک سال بررسی شد و شیوع انواع رادیو اپسیته‌ها، محل آنها و برخی عوامل زمینه‌ای مثل سن، جنس و بیماری‌های سیستمیک مانند سابقه دیابت و سل مورد بررسی قرار گرفت. سپس داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPPS نسخه ۱۷ و آزمون‌های Chi-square و Fisher exact test و Odds Ratio مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: فراوانی رادیو اپسیته بافت نرم ۰/۲% کلسیفیکاسیون شریان کاروتید ۳/۷% کلسیفیکاسیون لوزه‌ها، ۰/۲% سیالولیت، ۵/۶% کلسیفیکاسیون غدد لنفاوی و ۴/۲۱% وجود کلسیفیکاسیون لیگامان استیلوهیوئید می‌باشد. میان کلسیفیکاسیون نابه‌جا با بیماری‌های دیابت، فشار خون بالا، بیماری قلبی و سل رابطه معنی‌داری وجود داشت (۰۵/۰p<)، ولی بین وجودکلسیفیکاسیون نابه‌جا و سابقه مصرف دخانیات و سکته مغزی رابطه معنی‌دار نبود (۰۵/۰p>). نتیجه‌گیری: با توجه به تجویز رادیوگرافی پانورامیک توسط اکثر دندانپزشکان، توجه به کلسیفیکاسیون‌های بافت نرم و کلسیفیکاسیون‌های نابه‌جا مهم است. همچنین با مشاهده این کلسیفیکاسیون‌ها، همکاران دندانپزشک جهت معاینات کامل‌تر بعدی بیماران را به همکاران متخصص مربوطه ارجاع نمایند.

---

مقدمه: رادیوگرافی پانورامیک به طور گسترده‌ای برای اهداف تشخیصی دهان و دندان‌ها کاربرد دارد. هدف از این مطالعه، ارزیابی میزان خطاهای رادیوگرافی پانورامیک دیجیتال در بیمارانی است که به دانشکده دندانپزشکی شهر یزد مراجعه کرده‌اند. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی مقطعی انجام شد و از ۴۰۰ رادیوگرافی موجود در آرشیو بخش استفاده شد. دامنه سنی بیماران از ۷۰-۱۰ سال بود. خطاهای رایج که در ۱۳ گروه طبقه بندی شد. داده‌های جمع‌آوری شده با نرم افزار SPSS نسخه ۱۷ تجزیه و تحلیل شد. نتایج: تنها ۴۷ (۱۱%) از رادیوگرافی‌ها عاری از خطا بودند و شیوع خطا در سیر رادیوگرافی‌ها بدین شرح بود. موقعیت جلوتر بیمار در دستگاه (۷/۸%)، موقعیت عقب‌تر بیمار در دستگاه (۹%)، چرخش سر (۲/۶%)، کج شدن سر (۷/۳%)، پایین آمدن چانه(۱۱%)، بالا رفتن چانه (۷/۲۷%)، موقعیت قوز کرده (۵/۱۴%)، قرار نگرفتن چانه بر روی Chin Rest (۰%)، قرار نداشتن زبان بر سقف کام (۵/۲۱%)، استفاده نکردن از راهنمای Bite (۱%)، حرکت بیمار (۵%)، خارج نکردن دندان مصنوعی بیمار (۲/۱%) و جدا نکردن اجسام فلزی (۴%). نتیجه‌گیری: بیشترین خطای رخ داده مربوط به بالاتر قرار گرفتن چانه است و کمترین خطا مربوط به قرار نگرفتن چانه بر Chin Rest می‌باشد. به نظر می‌رسد بهترین راه برای داشتن رادیوگرافی‌هایی با خطای کمتر، موقعیت دادن صحیح بیمار در دستگاه می‌باشد.

---

مقدمه: هدف از انجام این مطالعه تعیین و مقایسه فضای رویشی دندان مولر سوم رویش نیافته و رویش یافته با استفاده از رادیوگرافی پانورامیک دیجیتال در مراجعین به دانشکده دندانپزشکی یزد در سال‌های ۹۲-۹۰ می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مقطعی، ۱۵۰رادیوگرافی پانورامیک دیجیتال آرشیو در بخش رادیولوژی توسط نرم‌افزار romexis، طی شرایط استاندارد مورد بررسی قرار گرفت. در بیماران با دندان‌های مولر سوم رویش یافته، مولر سوم رویش نیافته (مزیوانگولار و ورتیکال)، پارامترهای زاویه بین محور طولی دندان مولر سوم و دوم، زاویه گونیال، عرض مولر سوم، فضای رترو مولر و نسبت آن به عرض مولر سوم، مرحله تکاملی ریشه مولر سوم و فاصله مرکز راموس تا دیستالی‌ترین نقطه مولر دوم بررسی شد. اطلاعات مربوط به سن، جنس و وضعیت رویشی دندان مولر سوم فک پایین- رویش نیافته یا رویش یافته نیز از پرونده بیماران استخراج شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۷ و آزمون‌های توصیفی و T-test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: میانگین زاویه بین مولر دوم و سوم، میانگین فضای رترومولر و نسبت آن به عرض مولر سوم و میانگین فاصله مرکز راموس تا مولر دوم بین دو گروه رویش یافته و رویش نیافته از نظر آماری اختلاف معنی‌داری نشان داد)۰۰۰۱/۰p=) میانگین زاویه گونیال (۲۱۳/۰p=) و عرض مولر سوم (۳۴۸/۰p=) بین دو گروه رویش یافته و رویش نیافته اختلاف معنی‌داری را نشان نداد. نتیجه‌گیری: افزایش زاویه بین دندان مولر دوم و سوم و فضای ناکافی رترومولر موجب رویش نیافتگی دندان مولر سوم می‌شود. اما عرض مولر سوم و زاویه گونیال در تعیین عدم رویش یا رویش دندان مولر سوم نقشی ندارند.

---

مقدمه: پوسیدگی‌های دندانی و بیماری‌های پریودنتال احتمالاً شایع‌ترین بیماری‌های مزمن دهانی در جهان هستند. میزان وقوع آنها به طور روز افزون در حال افزایش است. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین پوسیدگی و بیماری‌های پریودنتال، همچنین ارزیابی شدت هر دو بیماری در افراد مراجعه کننده به برخی مراکز دندانپزشکی شهر یزد است. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، ٢٣٧ رادیوگرافی پانورامیک مربوط به بیماران ٦٥- ١٠ ساله (١١٠مرد و ١٢٧ زن) با نمونه‌گیری به روش آسان انتخاب شدند. در اندازه‌گیری متغیرها از کولیس مدرج با دقت ٢/٠ میلیمتر و نگاتوسکوپ با روشنایی کافی و برای تشخیص پوسیدگی‌ها استفاده شد و برای به حداقل رساندن خطا از روش "Calibration" استفاده گردید. نتایج: هیچ ارتباط معنی‌داری بین پوسیدگی تاجی و میانگین تحلیل استخوان به دست نیامد(۱٩/٠ =p). با بالاتر رفتن سن افزایش میانگین تحلیل استخوان آلوئول در گروهای سنی مختلف دیده شد و ارتباط میان شدت پوسیدگی‌های دندانی و تحلیل استخوان با جنسیت مذکر معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری: به طورکلی نتایج حاصل از این مطالعه هیچ رابطه‌ای میان پوسیدگی‌های دندانی و وقوع بیماری پریودنتال نشان نداد (۰/۱=p).

---

مقدمه: هدف از این مطالعه ارزیابی موقعیت دندان کانین نهفته ماگزیلاری در رادیوگرافی پانورامیک از طریق دو متغیر Angulation و Magnification بود. روش بررسی: این مطالعه به روش مقطعی انجام شد. رادیوگرافی‌های پانورامیک شماره‌گذاری شد و نام بیمار در هر رادیوگرافی پانورامیک پوشانده شد. دو متغیر Angulation (زاویه محوری دندان کانین نهفته به محور اکلوزال) و Magnification (عریض‌ترین بعد مزیودیستال تاج دندان کانین نهفته به عریض‌ترین بعد مزیودیستال سانترال همان سمت) در هر رادیوگرافی پانورامیک (۴۴ دندان کانین نهفته ماگزیلا) بررسی شد و با موقعیت دندان در CBCT مقایسه گردید. از تست کاپا جهت به دست آوردن میزان توافق این دو متغیر با CBCT استفاده شد. نتایج: ۶/۴۱% دندان‌های کانین نهفته باکالی و ۳/۸۴% دندان‌های کانین نهفته پالاتالی از طریق متغیر Angulation در موقعیت حقیقی خود مشخص شدند. Magnification، ۳/۵۸% دندان‌های نهفته باکالی و ۵/۳۷% دندان‌های کانین نهفته پالاتالی را در موقعیت حقیقی خود نشان داد. میزان توافق Angulatin با CBCT، ۲۷۵/۰و میزان توافق Magnification با CBCT، ۰۳/۰ بود. نتیجه‌گیری: دو روش Angulation و Magnification در رادیوگرافی پانورامیک، راه مناسبی جهت تعیین موقعیت دندان کانین نهفته ماگزیلا نبودند. روش Angulation بیش از روش Magnification با موقعیت حقیقی دندان کانین نهفته ماگزیلا مطابقت داشت.

---

مقدمه: امروزه استفاده از رادیوگرافی پانورامیک برای بررسی مستقیم و موازی بودن ریشه‌ها بعد از بستن فضاها و قبل از برداشتن اپلاینس‌های ثابت اکثراً مورد قبول بوده و استفاده از این رادیوگرافی برای ارزیابی نتایج در پایان درمان ارتودنسی مطرح می‌شود. البته مشخص نیست که آیا رادیوگرافی پانورامیک واقعاً نمایانگر دقیق موقعیت مزیودیستال ریشه دندان‌های ماگزیلا و مندیبل می‌باشد یا خیر. هدف از این مطالعه، تعیین دقت رادیوگرافی پانورامیک در تعیین زوایای مزیودیستال دندان‌ها بود. روش بررسی: از ۱۰ نفر با روابط مولری کلاس I، قالب آلژینات از دو فک تهیه و با گچ مولدانو ریخته شد. برای مشخص نمودن محور طولی دندان‌ها، از سیم‌های ارتودنسی ۷/۰ در جهت محور طولی دندان‌ها(بر روی کست‌های تشخیصی) استفاده گردید. برای تهیه رادیوگرافی پانورامیک از کست‌ها، از دستگاه تصویربرداری پانورامیکPlanmeca ۲۰۰۲ CC در شدت جریان ۴ mA و ولتاژ ۶۰kVp استفاده گردید. هم از کست‌ها و هم از تصاویر پانورامیک مربوط به هر کست، فتوگرافی تهیه شد و سپس زوایای بین سیم‌های اپک و خط رفرنس، توسط برنامه اتوکد ۲۰۰۵، اندازه‌گیری و مقادیر مربوط به کست‌ها و رادیوگرافی‌های پانورامیک، با هم مقایسه گردید. نتایج: درصد قابل توجهی از زوایای به دست آمده از تصاویر پانورامیک(۲/۷۱%) از لحاظ آماری، در محدوده قابل قبول(۲± درجه) قرار نداشتند. به طور کلی کمترین میزان دقت رادیوگرافی پانورامیک در تعیین زاویه مزیودیستال دندان‌ها در ناحیه دندان لترال پایین با مقدار ۲۳۷/۰-= ICC می‌باشد. همچنین تفاوت‌های موجود بین زوایای رادیوگرافی پانورامیک و زوایای واقعی در مورد قوس فک بالا، به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از قوس فک پایین می‌باشد. نتیجه‌گیری: دندانپزشکان بایستی در اتخاذ تصمیمات کلینیکی در مورد نیاز دندان‌ها به اجاستمنت‌های زاویه‌ای، براساس یافته‌های رادیوگرافی پانورامیک، با علم به دیستورشن‌های همیشگی تصویر پانورامیک، عمل نمایند.

---

مقدمه: آگاهی از رابطه آناتومیکی و پاتولوژیکی بین دندان‌های خلفی با سینوس ماگزیلاری، برای تشخیص و طرح درمان حیاتی است. هدف از این مطالعه، بررسی همبستگی نتایج رادیوگرافی پانورامیک و CBCT درتعیین ارتباط کف سینوس ماگزیلاری با ریشه دندان‌های خلفی فک بالا است. روش بررسی: از آرشیو کلینیک رادیولوژی فک و صورت سجاد و جراحی فک و صورت دکتر نواب اعظم از سال ۸۹ تا ۹۳، تعداد ۵۵ تصویر پانورامیک که دارای اسکن CBCT بودند، به صورت سرشماری انتخاب شدند. در مجموع ۴۴۰ دندان پرمولر اول، دوم، مولر اول و دوم ماگزیلا(از هر کدام ۱۱۰ عدد) بررسی شد. تفسیر اسکن‌های CBCT توسط رادیولوژیست فک و صورت و اندازه‌گیری‌های پانورامیک توسط دانشجوی آموزش دیده سال آخر دندانپزشکی انجام و نتایج دو هفته بعد تکرار شده تا intra-observer agreement برای هرکدام جداگانه بررسی شد. داده‌های جمع‌آوری شده به کمک نرم‌افزار SPSSو آزمون‌های آماری t‏-test ،ANUVA ،Chi-Square و Fisher Exautts مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: میزان توافق گرافی پانورامیک با CBCT به وسیله kapp test بررسی شد و ۵۴۹/۰kappa= به دست آمد که دارای توافق نسبتاً خوبی است. این عدد با ۰۰/۰p= معنی‌دار است. یعنی گرافی‌های CBCT و پانورامیک در تشخیص وضعیت فرم کف سینوس و ریشه دندان‌های خلفی فک بالا با هم توافق دارند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، پیشنهاد می‌گردد برای یافتن ارتباط دقیق بین کف سینوس ماگزیلاری و ریشه دندان‌های خلفی ماگزیلا، به ویژه وقتی در پانورامیک به صورت فرم سه(پروجکشن به داخل سینوس) دیده شود، تصاویر CBCT تهیه گردد تا کمترین صدمه و احتمال ایجاد ارتباطات دهانی-آنترال و انتقال عفونت به وجود آید.

---

مقدمه: ایمپلنت در حال حاضر یکی از پیشرفته‌ترین درمان‌ها در جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته است. رادیوگرافی پانورامیک به عنوان پیش نیاز قبل از درمان‌های ایمپلنت در نظر گرفته می‌شود. هدف از این مطالعه، بررسی بزرگنمایی عمودی تصاویر پانورامیک دیجیتال در نواحی مختلف آناتومیک فک است. روش بررسی: ۳۰ بیمار از بین بیمارانی که جهت درمان ایمپلنت به مرکز رادیوگرافی سجاد مراجعه کرده و دارای دو تصویر پانورامیک و CBCT با کیفیت مناسب بودند، انتخاب شدند. تصاویر پانورامیک توسط دستگاه prolin EX و تصاویر CBCT توسط دستگاه planmeca و نرم‌افزار ROMEXIC۲,۹.۲.Rتهیه شد. نواحی خاصی از تصاویر پانورامیک که دارای ساختارهای آناتومیک مشخصی هستند در نظر گرفته شد. فاصله عمودی بین دو نقطه مشخص A و B در کلیشه پانورامیک اندازه‌گیری و با تصاویر CBCT مقایسه شد و ضریب بزرگنمایی رادیوگرافی پانورامیک به دست آمد. اندازه‌گیری در چهار ناحیه شامل خلف فک بالا و پایین و قدام فکین انجام گرفت. نتایج: براساس نتایج آماری به دست آمده، میزان بزرگنمایی رادیو‌گرافی پانورامیک نسبت به cbct در ناحیه قدام ۲۱ درصد و در ناحیه خلف ۱۳ درصد به دست آمد که اختلاف آماری معنی‌داری را نشان داد(۱۰۰/۰>p). نسبت میانگین بزرگنمایی رادیوگرافی پانورامیک به CBCT در ماگزیلا ۱۸/۱ و در مندیبل ۱۶/۱ محاسبه شده که از نظر آماری معنی‌دار بود(۰۰۱/۰>p). براساس نتایج آزمون آماری، رابطه متقابل بین قدام پایین- خلف با بالا- وجود داشت. نتیجه‌گیری: در صورت استفاده از تصاویر پانورامیک جهت قرار دادن ایمپلنت باید فاکتورهای درماگزیلا یا مندیبل بودن، و همچنین قدام یا خلف بودن لحاظ شود.

---

مقدمه: سندرم ایگل به عنوان یکی از علل دردهای ناحیه کرانیوسرویکال، با افزایش بیش از ۲۵ میلی‌متری طول زائده استیلوئید همراه است. هدف مطالعه حاضر ارزیابی شیوع و خصوصیات ساختاری زائده استایلوئید طویل شده (ESP)، بررسی شیوع سندرم ایگل و حضور علائم در افراد بالای ۲۰ سال در شیراز می‌باشد.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی ۵۰۰ کلیشه رادیوگرافی پانورامیک، بر اساس مورفولوژی و طول زائده استایلوئید مورد بررسی قرار گرفتند. در صورت وجود هرگونه علائم همراه با ESP، بیماران با لمس داخل دهانی فضای تونسیلار مورد معاینه  قرار می‌گرفتند. در صورت تشدید علائم از ارتباط آن باESP  اطمینان حاصل می‌شد.

نتایج: شیوع کلی ESP برابر با ۲/۳۵% بود. شیوع ESP در مردان و زنان تفاوت معنی‌داری با هم نداشت
(۹۴/۰=OR، ۳۷/۱-۶۵/۰: دامنه اطمینان ۹۵%) . در مقایسه با گروه سنی زیر ۴۰ سال، شانس افراد گروه های سنی ۶۰-۴۰، تقریبا ۷۶/۱ برابر(دامنه اطمینان ۹۵%: ۶۶/۲-۱۶/۱) و بالای ۶۰ سال، تقریباً ۰۱/۲ برابر(دامنه اطمینان۹۵%: ۶۶/۳-۱۰/۱) برای رخداد ESP بیشتر بود. بیشترین فراوانی مورفولوژیک مربوط به کلسیفیکاسیون ممتد و کمترین مربوط به سود و آرتیکولیشن‌های متعدد بود. شیوع سندرم ایگل در جمعیت ۸/۱% بود که سردرد، سر گیجه و احساس جسم خارجی به ترتیب شایع‌ترین علائم گزارش شده بودند.

نتیجه‌گیری: ESP یافته شایعی در جمعیت می‌باشد که با افزایش سن شیوع آن بیشتر می‌شود. با این وجود معاینه بیمار برای افتراق سندرم ایگل از سایر موارد با علایم مشابه جهت جلوگیری از درمان‌های غیر ضروری لازم به نظر می‌رسد.

---

مقدمه: سلول‌های هوایی اتموئید اینفرااوریبتال (هالر) به عنوان یک تنوع آناتومیکی می‌تواند با بیماری‌های مختلف همراه باشد. علاوه بر سی تی اسکن، سلول هالر در رادیوگرافی پانورامیک هم دیده می‌شود. هدف در این مطالعه، تعیین شیوع سلول‌های اتموئید اینفرااوربیتال در رادیوگرافی پانورامیک افراد بالای ۴ سال در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد خوراسگان می‌باشد.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی ۴۱۶ کلیشه(۲۳۵ زن و ۱۸۱ مرد) جهت وجود سلول هالر مورد بررسی قرار گرفتند و علاوه بر مشخصات دموگرافیک، در صورت وجود این سلول، مشخصات آن در سمت مبتلا به سلول هالر ثبت گردید. اطلاعات با آزمون Chi-square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: شیوع سلول‌های هالر در بیماران بالای ۴ سال ۸/۱۷ درصد(۴/۱۴ درصد زنان و ۴/۲۰ درصد مردان) به دست آمده است که اختلاف معنی‌دار است. بیشترین فراوانی این سلول‌ها مربوط به گروه سنی بین ۲۹-۲۰ با ۳/۲۸ درصد و کمترین آن مربوط به گروه سنی بین ۴۹-۴۰ با ۵/۱۳ درصد می باشد معنی‌دار نبود. بین سلول هالر و شکل سلول رابطه‌ای وجود نداشت و ۱۱ نفر(۹/۱۴ درصد) از افراد واجد سلول هالر، دارای سابقه یا علائم سینوزیت بودند و اختلال التهابی سینوس به صورت کیست احتباسی در رادیوگرافی پانورامیک
۴ نفر ۰۴/۵ درصد) از افراد مبتلا به سلول هالر مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: شیوع سلول‌های هالر بر روی رادیوگرافی پانورامیک برای تشخیص اولیه مناسب است. تشخیص سلول هالر در رادیوگرافی پانورامیک می‌تواند دندانپزشکان را جهت تشخیص افتراقی دردهای دهانی- صورتی که منشاء آنها سینوس است یاری کند.

---

مقدمه: پوسیدگی دندان، شایع‌ترین بیماری مزمن انسان در جهان است و دندانپزشک توانایی تشخیص صحیح آن را طی دوره‌های آموزشی کسب می‌کند. از رادیوگرافی داخل دهانی و پانورامیک به عنوان روشی رایج در کنار معاینه بالینی در فرایند تشخیص پوسیدگی استفاده می‌شود بنابراین تسلط بر تشخیص پوسیدگی از روی تصاویر رادیوگرافی می‌تواند نقش مهمی در ارائه طرح درمان مناسب داشته باشد.

روش بررسی: در این مطالعه تحلیلی، ۱۰ کلیشه رادیوگرافی پانورامیک به منظور تشخیص پوسیدگی پروگزیمالی و تعیین عمق آن توسط ۳۰ نفر از دانشجویان سال آخر و ۲ نفر از اساتید دانشکده دندانپزشکی یزد برای تعیین استاندارد طلایی مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها پس از جمع‌آوری در محیط نرم‌افزار SPSS ۱۷ به کامپیوتر وارد شدند و جداول و شاخص‌های تشخیصی تهیه شده و توسط آزمـون کاپا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جهت تعیین توافق بین نظر اساتید و دانشجویان در مورد عمق پوسیدگی از ضریب کاپای وزنی استفاده شد.

نتایج: ضریب توافق نظر اساتید با دانشجویان در مورد وجود یا فقدان پوسیدگی از طریق آزمون کاپا ۴۲۸/۰ به دست آمد که از نظر آماری معنی‌دار بود (۰۰۱/۰=P value ). حساسیت تشخیص پوسیدگی پروگزیمالی دندان توسط دانشجویان ۴۷%، ویژگی آن ۹/۹۱%، ارزش اخباری مثبت ۶۳% و ارزش اخباری منفی ۳/۸۵% به دست آمد و ضریب توافق تشخیص عمق پوسیدگی دندان توسط اساتید با دانشجویان ۳۶۱/۰ شد (۰۰/۰ = P value).

نتیجه‌گیری: توان تشخیصی دانشجویان ترم آخر دانشکده دندان‌پزشکی یزد در این مطالعه، در مورد وجود یا فقدان پوسیدگی نسبتاً مناسب و در مورد عمق پوسیدگی ضعیف ارزیابی می‌شود.

---

سابقه و هدف: هدف از این مطالعه ارزیابی سلول های هالر در رادیوگرافی پانورامیک در جمعیت ایرانی بود. بررسی سلول های هالردر این رادیوگرافی می تواند در تشخیص افتراقی دردهای دهانی صورتی مفید واقع گردد.

مواد و روشها: مطالعه توصیفی, مقطعی بود. ۳۰۰ رادیوگرافی پانورامیک انتخاب شد که شامل ۱۵۱ زن و ۱۴۹ مرد و ۱۸ تا ۶۸ سال بودند. رادیوگرافی ها بنا بر مطالعه Ahmad و همکاران بررسی شدند. داده ها توسط نرم افزار مورد استفاده SPSS نسخه ۱۷ و آزمون Fisher آنالیز شدند.

یافته ها: بیشترین تعداد سلول های هالر (۳۳/۳۳ %) در گروه سنی ۲۸-۱۸ سال بود. شایع ترین شکل بیضی (۱۶/۴۵ %) و کمترین، شکل قلبی(۵/۱ %) بود. ارتباط بین شکل و تعداد سلول های هالر معنادار بود (۰۰۱/۰P-Value <). شیوع سلول های هالر به صورت منفرد (۶۶/۷۶ %) بیشتر از متعدد (۳۳/۲۳ %) بود. ارتباط بین شکل و سمت را در سلول های هالر معنادار بود (۰۳۶/۰P-Value=). بیشترین سلول های هالر در سمت چپ (۶۶/۴۳ %) و کمترین به صورت دو طرفه (۸۳/۱۵ %) بود. رابطه ای بین شکل سلول های هالر و جنسیت یافت نشد (۳/۰P-value= )، و بین شکل سلول های هالر و حفره دار بودن یا نبودن دیده نشد (۱۳/۰P-value=).

نتیجه گیری: سلول های هالر در هر دو جنس شیوع تقریبا مشابهی دارند. شایع ترین شکل سلول های هالر بیضی و یک طرفه و در سمت چپ بود.تفاوت معنی داری از نظر حفره دار بودن سلول های هالر وجود نداشت.

---

مقدمه: شناسایی افراد دارای آترومای کلسیفیه کاروتید یک تدبیر مهم برای کاهش وقوع سکته مغزی و ارجاع آنها است. هدف از این مطالعه تعیین فراوانی آترومای کلسیفیه کاروتید در رادیوگرافی پانورامیک زنان یائسه می‌باشد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- مقطعی تعداد ۱۵۱ رادیوگرافی پانورامیک از زنان ۴۵ سال به بالا کــه در ســالهای ۹۶-۱۳۹۵ به بخش رادیولوژی دانشکده دندانپزشکی یزد مراجعه کردند، به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخـاب شدند. کلیه تصاویر با دستگاه رادیولوژی دیجیتال پانورامیک Plan meca ۲۰۰۲ EC Proline و توسط یک تکنسین تهیه شده بودند. در رادیوگرافیها وجود یا عدم وجود آترومای کلسیفیه کاروتید بررسی و مواردی با تشخیص افتراقی آتروما کنار گذاشته شدند. اطلاعات توموگرافی بیماران در یک پرسشنامه ثبت و داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزارSPSS۲۰ و آزمون‌کای دو تجزیه و تحلیل گردیدند.
نتایج: در این مطالعه از ۱۵۱ رادیوگرافی پانورامیک مورد بررسی، ۶۹ نمونه (۷/۴۵ درصد) دارای نمای آترومای شریان کاروتید در رادیوگرافی بودند. بیشترین نما، ۴۰ نمونه (۵/۲۶درصد) به صورت دو طرفه بود.
نتیجه گیری: هرچه زمان بیشتری از یائسگی گذشته بود، تعداد افراد دارای کلسیفیکاسیون شریان کاروتید بیشتر شده بود. یعنی آترومای کاروتید با تعداد سالهای گذشته از یائسگی رابطه معنی‌داری دارد.

---

مقدمه: تحلیل اپیکال ریشه یک پدیده رایج طی درمان‌های ارتودنسی ثابت می‌باشد. از این رو هدف این مطالعه استفاده از کلیشه‌های پانورامیک برای مقایسه میزان تحلیل ریشه در دندان‌های درمان ریشه شده و درمان ریشه نشده بود.
روش بررسی: جهت انجام این مطالعه توصیفی_تحلیلی, کلیشه‌های رادیوگرافی پانورامیک ۲۰ بیمار ۱۱ تا ۱۸ ساله با مال‌اکلوژن‌های مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزد mild skeletal cl II‚clIcrowding،که دارای یک یا بیش از یک دندان قدامی بالا درمان ریشه شده در یک سمت و دندان درمان ریشه نشده مشابه در سمت دیگر فک بودند انتخاب شدند. همه فیلم‌های پانورامیک پیش و پس از درمان دندان‌های سانترال و لترال ماگزیلا، اسکن شده و تصویرهای آن‌ها بر روی یک نمایشگر بزرگ با بزرگ‌نمایی ۲x نمایش داده شد. به این ترتیب، با مقایسه بلندی ریشه در دو عکس پیش و پس از درمان، اندازه واقعی تحلیل ریشه محاسبه شد. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از نرم‌افرار SPSS Inc., Chicago, IL; Version ۱۶ و آزمون آماری Ttest تحلیل شد.
نتایج: طبق نتایج به‌دست آمده، بیشترین میزان تحلیل مشاهده شده در گروه دندان‌های درمان ریشه شده در دندان لترال و به‌میزان یک میلی‌متر و در گروه دندان‌های درمان ریشه نشده در دندان لترال به میزان یک‌و‌نیم میلی‌متر بود. میانگین تحلیل ریشه در گروه درمان ریشه شده ۳۲۵/۰ و در گروه درمان ریشه نشده ۰۲۵/۱میلی‌متر می باشد. این اختلاف از نظر آماری معنی‌دار بود. (۰۰۱/۰ > ValueP-).
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان داد که میزان تحلیل ریشه پس از درمان ارتودنسی دردندان‌های درمان ریشه شده کمتر از دندان‌های درمان ریشه نشده است.
 

---

---

---

---

---