مهران کریمی،
دوره ۱۲، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۳ )
چکیده
اهداف آموزشی
آهن یکی از مواد ضروری برای بدن بوده و علیرغم این که دومین فلز موجود در خاک است اما فقر آهن هنوز هم شایع می‌باشد ، به طوری که شایع‌ترین بیماری خونی در شیرخواران و کودکان فقرآهن است. شایع ترین علت کم‌خونی در کودکان نیز فقر آهن بوده ، هرچند که عفونتهای مزمن ، آلودگی‌های انگلی و بیماریهای مادرزادی نیز می‌توانند از علل کم‌خونی باشند. کم‌خونی فقر آهن به تدریج ایجاد می‌شود ، به گونه ای که در ابتدا از ذخایر آهن بدن کاسته و با پیشرفت بیماری نهایتاً هموگلوبین کمتر از حد طبیعی می‌شود. اندازه‌گیری اندکس‌های خونی و انجام آزمایشاتی مانند فریتین (Frreitin) ، RDW
TIBC , (Red Cell Distribution Width) ( Total Iron Binding Capacity) و آهن سرم به افتراق کم‌خونی فقرآهن از سایر علل کم‌خونی مانند کم‌خونی ناشی از بیماریهای مزمن و یا تالاسمی کمک می کند. غلظت سرمی فریتین نشانگر میزان ذخایر آهن است و کاهش آن به مقادیر کمتر ازm cg/l ۱۲-۱۰ نشانگر تخلیه ذخایر آهن بدن در تمام سنین می باشد. هدف از این مقاله آشنایی پزشکان محترم با جنبه‌های مختلف کم‌خونی فقر آهن از جمله علل ، مراحل ایجاد، علایم بالینی، یافته‌های آزمایشگاهی ، تشخیص ، تشخیص های افتراقی ، پیشگیری و درمان می‌باشد.
علی فخرموحدی، فاطمه احدی،
دوره ۱۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۸۳ )
چکیده
مقدمه: امروزه یکی از۷ مسایل شایع بهداشت همگانی کم خونی فقر آهن بوده که بیش از ۲ میلیارد نفر را در دنیا تحت تأثیر قرار داده است، که بنوبه خود می‌تواند باعث کاهش تولید گرایی در جامعه، کاهش ظرفیت عملکردی و هوشی افراد، افزایش مرگ ومیر مادران و تولد نوزادان نارس شود. در همین راستا آگاهی از میزان شیوع کم خونی فقر آهن به‌خصوص در گروه سنی دختران نوجوان به‌عنوان مادران فردا می‌تواند در پیشبرد سلامتی جامعه مؤثر باشد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی - مقطعی بوده که هدف آن تعیین شیوع کم خونی فقرآهن در میان دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر سمنان در سال ۱۳۸۱ بوده است. در این مطالعه از میان ۴۹۰۰ نفر دانش آموز دختر دبیرستانی از ۱۴ دبیرستان سطح شهر سمنان، تعداد ۴۰۲ نفر از مقاطع تحصیلی اول تا چهارم دبیرستان به‌صورت تصادفی و متناسب با حجم هر دبیرستان انتخاب شدند. این پژوهش طی دو مرحله انجام گردید. در مرحله اول از تمام ۴۰۲ نفر دانش آموز، نمونه خون به‌منظور انجام آزمایش تعیین هموگلوبین دریافت گردید. پس از تجزیه و تحلیل اولیه، دانش آموزان با هموگلوبین کمتر از ۱۲ گرم در دسی لیتر را به‌عنوان مبتلایان به کم خونی در نظر گرفته و سپس در مرحله دوم طرح، برای آنان آزمایشات فرتین، آهن و ظرفیت پیوستگی کل آهن بدن سرم انجام گردید. در نهایت دانش آموزانی که دارای فرتین کمتر از ۱۵ نانوگرم در لیتر و یا اشباع ترانسفرین کمتر از ۱۶ درصد بودند، به‌عنوان مبتلایان به کم خونی فقر آهن در نظر گرفته شدند. در این پژوهش همچنین ارتباط بین شیوع کم خونی فقر آهن با سن تقویمی، سن شروع قاعدگی و فعالیت ورزشی معمول دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که تعداد ۳۸ نفر (۵/۹ درصد) مبتلا به کم خونی بوده، که از بین آنان تعداد ۱۸ نفر (۵/۴ درصد) دارای کم خونی فقر آهن بودند. بین شیوع کم خونی فقر آهن با سن تقویمی، سن شروع قاعدگی و فعالیت ورزشی دانش آموزان ارتباط معنی‌داری نیز مشاهده نگردید. نتیجه‌گیری: در نهایت علیرغم شیوع کم خونی فقر آهن در دانش آموزان دختر دبیرستانی و عدم ارتباط کم خونی مذکور با سن تقویمی، سن شروع قاعدگی و فعالیت ورزشی در آنها، چنین استنباط می‌شود که احتمالاً عوامل دیگری در بروز کم خونی فقر آهن دخالت داشته که نیاز به بررسی‌های بیشتری خواهد داشت.
