بی‌بی فاطمه حقیرالسادات، علیرضا وحیدی، محمدحسین صبور، مصطفی عظیم‌زاده، سید مهدی کلانتر، مریم شرف‌الدینی،
دوره ۱۹، شماره ۴ - ( ۷-۱۳۹۰ )
چکیده
مقدمه: ایران از غنی‌ترین مناطق دنیا از حیث تعداد و تنوع گیاهان دارویی می‌باشد و زیره سبز جزء گیاهان دارویی مهم و اقتصادی کشورمان به شمار می‌رود که دارای خواص درمانی از قبیل ضد تشنج، ضد صرع، تقویت‌کننده معده، ادرار آور، ضد نفخ و سوء هاضمه می‌باشد. هدف این پژوهش، شناسایی و تعیین درصد ترکیبات تشکیل دهنده و خواص آنتی‌اکسیدانی اسانس بذر این گیاه بومی ارزشمند استان یزد می‌باشد.
روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی، بذرهای زیره سبز کوه‌های جنوب غربی بهاباد استان یزد به روش تقطیر با آب(دستگاه کلونجر) اسانس‌گیری شدند. جداسازی وشناسایی ترکیبات با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. خواص آنتی‌اکسیدانی اسانس بذر به روش تخریب رادیکال‌های آزاد سنجیده شد و برای اندازه‌گیری مقدار کل ترکیبات فنولی از روش Follin- Ciocalteu استفاده گردید.
نتایج: مواد عمده تشکیل دهنده اسانس بذر زیره سبز پروپانول(۹/۲۶%) و بنزن متانول(۴/۲۵%) و فنیل بتانول(۴۹/۱۶%) و گاماترپنین(۰۴/۱۳%) می‌باشد. خواص آنتی‌اکسیدان میزان IC۵۰ ۴۹/۱ میکروگرم بر میلی‌لیتر اسانس و همچنین میزان ترکیبات فنولی با ۲۲/۹۰ میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم اسانس تشخیص داده شد.
نتیجه‌گیری: پروپانول که بیشترین ترکیب تشکیل دهنده اسانس بود کاربردهای مهمی در صنایع و داروسازی دارد. نتایج این مطالعه با حاکی از برتری خواص آنتی اکسیدانی زیره سبز بومی استان یزد در مقایسه با نتایج مطالعات پیشین در همین زمینه در مناطق دیگر دارد.
