غلامرضا اسدی‌کرم، سیدمحمدعلی سجادی، محمود شیخ فتح اللهی، امیرحسین زنگی‌آبادی، لیلی نعیمی، مهدی محمودی،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۸۳ )
چکیده
مقدمه: کمبود ید و اختلالات ناشی از آن از مشکلات بهداشتی اکثر جوامع می‌باشد و در بسیاری از نقاط ایران گواتر اندمیک و هیپراندمیک گزارش شده است که علت اصلی آن را کمبود ید می‌دانند. علی رغم اینکه به منظور مبارزه با اختلالات کمبود ید از سال ۱۳۶۸ کمیته کشوری مبارزه با کمبود ید اضافه نمودن ید را به نمک مصرفی به اجرا در آورده است اما به نظر می‌رسد هنوز گواتر یکی از معضلات جامعه ما محسوب می‌شود. به منظور ارزیابی میزان موفقیت طرح کمیته مبارزه با کمبود ید و نقش کمبود ید در گواتر موجود در جامعه دانش آموزان ۱۸-۶ ساله شهر رفسنجان مطالعه حاضر طراحی گردید.
روش بررسی: تعداد ۲۰۱ نفر دانش آموز دختر و پسر ۱۸-۶ ساله شهر رفسنجان به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب و از لحاظ داشتن گواتر ، BMI، TSH وT۴ وFTI و نیز میزان ید ادراری مورد بررسی قرار گرفتند.
یافته‌ها: در افراد مورد بررسی ۲/۶۴ درصد درجات مختلف گواتر مشاهده شد و بیشترین شیوع آن به ترتیب I و II بود. غلظت ید ادرار در ۱/۶۸ درصد موارد بالاتر ازµg/dl۱۰ بود و در کودکانی که دچار کمبود ید نبودند ۹/۵۶ درصد درجات مختلف گواتر مشاهده شد. نتایج آزمون های عملکرد تیرویید در ۹۴ درصد افراد مورد مطالعه در محدوده طبیعی قرار داشت. ۳ درصد دانش آموزان TSH بالاتر از µU/ml۵/۳ و ۱ درصد دارای T۴ کمتر از nmol/L۶۰ بودند. ارتباط آماری معنی‌داری بین TSH و درجات مختلف گواتر وجود داشت(۰۵/۰< (pکه این اختلاف در مورد T۴ و FTI دیده نشد. اختلاف آماری معنی‌داری بین BMI دختران دارای گواتر و بدون گواتر دیده شد ، ولی این اختلاف در پسران معنی دار نبود.
نتیجه‌گیری: با توجه به کافی بودن ید ادرار در ۱/۶۸ درصد دانش آموزان و طبیعی بودن آزمون‌های عملکرد تیرویید در۹۴ درصد افراد مورد بررسی، میزان گواتر در شهر رفسنجان بسیار بالا می‌باشد و به نظر می‌رسد عوامل ناشناخته‌ای در این امر دخیل باشند.
