عمید رهی، نغمه ستاراحمدی، حسین هلی،
دوره ۲۲، شماره ۶ - ( بهمن و اسفند ۱۳۹۳ )
چکیده
نانومواد ساختارهایی هستند که حداقل در یک بعد کمتر از یکصد نانومتر دارند. اخیراً پیشرفت در نانوفناوری سبب شده است تا از نانومواد در زمینه های مختلفی استفاده شود. از طرف دیگر، افزایش روزافزون استفاده از نانومواد منجر به رهاسازی آنها در محیط زیست گردیده است. لذا لازم است قبل از اینکه از این مواد در محیط‌های زیستی و سامانه‌های زنده استفاده شود، آنها از نظر سازگاری زیستی و نحوه توزیع در محیط زیستی و بدن موجود زنده ارزیابی شوند. تحقیقات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض نانومواد ممکن است منجر به بروز طیف وسیعی از اثرات حاد و مزمن شامل التهاب، تشدید بیماری آسم، تب بخار فلز (Metal fume fever)، فیبروز(Fibrosis)، بیماری التهابی مزمن و سرطان شود. اگرچه اثرات سمیت نانومواد بر موجودات زنده، سلامتی انسان و محیط زیست توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است، اما هنوز ابهامات گسترده‌ای درباره اثرات و مکانیسم سمیت نانومواد وجود دارد. بنابراین شناخت کامل نانومواد و اثرات سمیت و عوامل موثر بر آن ضروری است. مکانیسم‌های جذب سلولی نانومواد و پراکندگی آنها در محیط های زیستی، وابسته به خواص فیزیکوشیمیایی آنها می‌باشد. بنابراین آشنایی با ویژگی‌های منحصر به فرد نانومواد و چگونگی واکنش آنها با سامانه‌های زیستی، معیار مهمی برای استفاده ایمن از نانومواد می‌باشد. ویژگی‌های نانومواد از قبیل اندازه، شکل، نسبت ابعاد، تراکم، نقص‌های سطحی و ساختاری و سرعت انحلال، علت اصلی بروز سمیت سلولی و عوارض جانبی این مواد در بدن می‌باشند. مقاله حاضر، مروری بر مطالعات انجام شده با هدف بررسی ارتباط خواص فیزیکوشیمیایی نانومواد و سمیت آنها می‌باشد.
