مریم حسین نژاد، منصوره عزیزاده فروزی، سکینه محمدعلیزاده، علی اکبر حق دوست،
دوره ۱۶، شماره ۳ - ( پاييز ۱۳۸۷ )
چکیده
مقدمه: توجه به بهبود وضعیت تغذیه دختران نوجوان، که مادران نسل آینده خواهند بود، میتواند از مؤثرترین اقدامات بنیادین برای پیشگیری از بیماریهای مزمن سنین بعدی باشد. شناخت عوامل پیشبینی کننده رفتارها، یکی از مؤثرترین راههایی است که می-تواند جزو برنامههای پیشگیری در جوامع، به خصوص در کشورهای در حال توسعه قرار گیرد.
هدف: این مطالعه به منظورتعیین نقش پیشبینی کننده خود کارآمدی در پیشبینی رفتارهای غذایی دختران مقطع دبیرستان شهر کرمان در سال ۱۳۸۶ صورت گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه همبستگی، دانشآموزان دبیرستانهای دخترانه شهر کرمان به عنوان جامعه پژوهش و بر اساس مطالعه مقدماتی، نمونه پژوهش ۸۰۰ نفر تعیین شد. ۹۰۰ پرسشنامه توزیع گردید که در پایان ۸۱۲ پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمونهگیری به روش تصادفی– خوشهای صورت گرفت. جهت گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد که در سه بخش شامل، سؤالات مربوط به ویژگیهای فردی و عمومی، رفتارهای غذایی، خود کارآمدی رفتارهای غذایی تنظیم شده بود. اطلاعات پس از کسب روایی و پایایی مناسب جمعآوری و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.
نتایج: یافتههای این پژوهش نشان داد که بیشتر دانش آموزان مورد مطالعه (۴/۵۷ درصد) کمتر یا مساوی ۱۶ سال سن داشتند و درصد نمرات کسب شده در حیطه رفتار غذایی و خود کارآمدی آن به ترتیب ۶۶ و ۶۱ درصد بود. نتایج آنالیز رگرسیون دو متغیره، ارتباط معنیدار و مثبتی را بین میانگین نمره رفتار غذایی و خود کارآمدی آن (۳۲/۰R=، ۰۰۰۱/۰P=) نشان داد که علاوه بر خود کارآمدی رفتار غذایی عواملی چون، تحصیلات پدر، ارزیابی وضع اقتصادی خانواده در مقایسه با سایرین از دید دانشآموزان، میزان اهمیت خانواده به مصرف غذای سالم، داشتن حق انتخاب مواد غذایی در خانواده، تعداد صرف وعدههای غذا با خانواده و شغل مادر پیشبینی کننده رفتار غذایی بودند.
نتیجهگیری: نتایج به دست آمده، نقش پیش بینی کننده مفهوم خودکارآمدی را برای رفتارهای ارتقا دهنده سلامت نظیر رفتار غذایی بر طبق مدل Pender تأیید میکند، بنابراین از شیوههای افزایش خودکارآمدی از قبیل ترغیب کلامی، افزایش خودآگاهی نوجوانان نسبت به تواناییهای خود و ارایه الگوهای مناسب برای آنها میتوان به عنوان عوامل ارتقا دهنده رفتارهای بهداشتی استفاده کرد.
