مقدمه: ارتباط سندروم پیش از قاعدگی با تعدادی از علایم رفتاری، روانی و فیزیکی مشخص گردیده و به صورت دوره‌ای در فاز لوتئال سیکل قاعدگی اتفاق می افتد. به علت مشخص نبودن دقیق پاتوفیزیولوژی این سندروم، پروتکل‌های درمانی متفاوتی از جمله استفاده از گیاهان دارویی در مورد آن توصیه شده است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه تاثیر خوشاریزه، رازیانه و دارو نما بر علایم سندروم پیش از قاعدگی انجام شد.
روش بررسی: در این کار آزمایی بالینی یک سو کور تعداد۹۰ نفر از دانشجویان دارای علایم متوسط و شدید سندرم پیش از قاعدگی شرکت داشتند که بطور تصادفی به سه گروه ۳۰ نفره تحت درمان با عصاره گیاه خوشاریزه، رازیانه و دارونما تقسیم شده و شدت علایم این سندروم با استفاده از پرسشنامه DRSP در پایان ماه اول و دوم پس از درمان تعیین و با شرایط قبل از درمان مقایسه شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزار SPSS و آزمونهای آنالیز واریانس، تعقیبی Dunn و ویلکاکسون انجام و میزان ۰۵/۰>P معنی دار در نظر گرفته شد.
نتایج: میانگین امتیازات علایم کلی سندرم پیش از قاعدگی قبل از مداخله در سه گروه مشابه بود](۱/۲۲±۸/۱۰۰ در گروه درمان با خوشاریزه، ۴/۳۳±۳/۱۰۱ در گروه درمان با رازیانه و ۵/۱۹±۳/۱۰۴ در گروه دارو نما)، ۵۸/۰=[p، اما پس از مداخله تفاوت معنی داری بین سه گروه وجود داشت و تاثیر خوشاریزه و رازیانه بیشتر از دارو نما بود )]۲/۲۳±۷/۴۹ در گروه درمان با خوشاریزه، ۳/۲۹±۴/۶۴ در گروه درمان با رازیانه و۱/۲۸±۱/۷۹ در گروه دارو نما)، ۰۰۹/۰=[p. همچنین تفاوت معنی داری بین تاثیر خوشاریزه و رازیانه وجود نداشت.
نتیجه گیری: عصاره گیاه خوشاریزه، رازیانه و دارونما توانستند در طول درمان شدت علایم PMS را کاهش دهند. تاثیرخوشاریزه و رازیانه مشابه و به مراتب بیشتر از دارونما بود. استفاده از عصاره خوشاریزه و رازیانه در درمان این سندروم پیشنهاد می گردد .
