بهروز یحیایی، فائزه قلی‌پور، لیلا خجسته، محمدباقر گیلک حکیم‌آبادی، فاطمه باهوش فیض‌آبادی، فاطمه دنکوب، ملیکا ناصحی،
دوره ۳۲، شماره ۵ - ( مرداد ۱۴۰۳ )
چکیده
مقدمه: کتامین دارویی است که با مهار گیرنده N-methyl-D-aspartate (NMDA) که از اجزای مهم انتقال عصبی تحریکی است، اثرات بیهوش‌کنندگی عمومی دارد. وجود گیرنده NMDA در سرتاسر سیستم عصبی مرکزی و نوع خاص بیهوشی که توسط کتامین القا می‌شود و بیهوشی انفکاکی نام دارد زمینه‌ساز کاربرد آن به‌عنوان یک آنالژزیک شده و هم‌چنین زمینه را برای سوءمصرف نیز فراهم کرده‌است. اثرات کتامین بر روی سیستم قلب و عروق به صورت افزایش اندکس‌هایی همچون ضربان قلب، فشارخون و بازده قلبی بروز می‌یابد.
روش بررسی: در مطالعه تجربی حاضر جهت بررسی بیشتر اثرات کتامین روی بافت قلب، ۱۵موش‌صحرایی ماده و ۱۵موش‌صحرایی نر نژاد ویستار با رعایت موازین اخلاقی بر اساس جنسیت و دوز دریافت کتامین به ۶ گروه تقسیم شدند. شامل گروه‌های کنترل نر و ماده، گروه‌های دوز کوتاه‌مدت نر و ماده و گروه‌های دوز بلندمدت نر و ماده. گروه دریافت‌کننده دوز کوتاه‌مدت کتامین، هفته‌ای یکبار به مدت ۴هفته ۷۵mg کتامین در عضله خلفی ران دریافت کردند و گروه دوز بلندمدت هفته‌ای سه بار به مدت ۴ هفته دوز ۲۵mg کتامین در همان محل دریافت کردند.
نتایج: پس از تهیه لام هیستوپاتولوژیک مشاهده شد که تنها در گروه موش‌های ماده دریافت‌کننده کتامین بلندمدت، فضاهای خالی و فواصل بین سلولی افزایش یافت و در گروه موش‌های نر دریافت‌کننده کتامین بلندمدت، علاوه بر افزایش فضاهای بین سلولی، تجمعات بافتی در عضله قلب نیز مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: این بررسی نشان داد که تجویز بلندمدت کتامین در هر دو جنس موش می‌تواند تغییرات کیفی را روی بافت قلب ایجاد کند. بلندتر شدن بازه دریافت کتامین و هم‌چنین مطالعات بیشتر به تفکیک جنس می‌تواند به یافته‌های بیشتری منجر شود.
