فتاح مرادی، سیروان آتشک، ویان وثوقی بانه،
دوره ۲۲، شماره ۶ - ( ۱۱-۱۳۹۳ )
چکیده
مقدمه: اینترلوکین-۱۸ (IL-۱۸) یک سایتوکین پیش‌التهابی قوی است که افزایش سطوح آن با چاقی، سندروم متابولیکی، مقاومت انسولینی، دیسلیپیدمیا و آترواسکلروزیس همراه است. هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط سطح سرمی IL-۱۸ با گرلین آسیل‌دار، هورمون رشد، مقاومت انسولینی و پروفایل چربی در مردان چاق و لاغر است.
روش بررسی: در یک مطالعه همبستگی ۱۹ مرد چاق (kg/m۲ ۳۰≤ نمایه توده بدن) و ۱۹ مرد لاغر (kg/m۲ ۵/۱۸≥ نمایه توده بدن) به عنوان آزمودنی انتخاب شدند. پس از ۱۲ ساعت ناشتایی، نمونه‌های خون جمعآوری و ویژگی‌های عمومی آزمودنی‌ها اندازه‌گیری شد. جهت تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنیداری ۰۱/۰>p استفاده گردید.
نتایج: سطح سرمی IL-۱۸ با شاخص مقاومت انسولینی (HOMA-IR) (چاق: ۰۰۰/۰=p، ۳۵/۰=r و لاغر: ۰۰۹/۰=p، ۳۱/۰=r) و تریگلیسرید (چاق: ۰۰۰/۰=p، ۱۹/۰=r و لاغر: ۰۰۲/۰=p، ۱۱/۰=r) همبستگی مثبت و با لیپوپروتئین با چگالی بالا (چاق: ۰۰۳/۰=p، ۲۳/۰-=r و لاغر: ۰۰۶/۰=p، ۱۴/۰-=r) همبستگی منفی داشت. هیچگونه رابطه معنیداری بین سطح سرمی IL-۱۸ با گرلین آسیل‌دار، هورمون رشد، کلسترول تام و لیپوپروتئین با چگالی پایین مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: سطح سرمی IL-۱۸ در هر دو گروه مردان چاق و لاغر با مقاومت انسولینی و تریگلیسرید سرم رابطه مستقیم و با لیپوپروتئین با چگالی بالا رابطه معکوس دارد که این در افراد چاق که از سطح سرمی IL-۱۸ بالاتری برخوردارند، می‌تواند با اختلال در کنترل گلیسمیک و پروفایل چربی و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی و متابولیکی همراه باشد. به نظر نمی‌رسد سطح سرمی IL-۱۸ با گرلین آسیل‌دار، هورمون رشد، کلسترول تام و لیپوپروتئین با چگالی پایین رابطه‌ای داشته باشد.
مجید محرمی فرد، علی محمدعینی، نازیلا وحیدی، مهدی احمدی فر، ناصر کلهر، محمد مهدی غلام بابائیان،
دوره ۲۳، شماره ۳ - ( ۳-۱۳۹۴ )
چکیده
مقدمه: اسپند با نام علمی Peganum harmala دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدقارچی، ضدسرطانی، ضدباکتریایی و موارد متعدد دیگری می‌باشد که به علت وجود آلکالوئیدهای بتاکربولین و برخی فلاوونوئیدها می‌باشد که در این مطالعه ما به بررسی اثرات این گیاه بر روی سیستم آندوکرینی(غده تیروئید) به صورت هیستوپاتولوژیکی و سنجش سرمی پرداخته شده است.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه تجربی است که در مرکز تحقیقات جهاد دانشگاهی استان قم تحت نظر چند تن از اعضا نظام دامپزشکی استان قم انجام گرفت. عصاره اندام هوایی گیاه جمعآوری شده در فصل اردیبهشت بر روی ۶۴ سر موش صحرایی بزرگ شامل چهار گروه کنترل و سه گروه تجربی مورد تیمار عصاره با غلظت‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم به مدت شصت روز به صورت خوراکی و محلول در آب مورد آزمایش قرار گرفت که پس از خونگیری سطوح سرمی پارامترهای تیروئیدی و بافت تیروئید مورد ارزیابی قرار گرفت. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS و آزمون آماری واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج: عصاره گیاه اسپند در دوز۲۰۰ و ۴۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم هورمون محرک تیروئید و در دوزهای ۴۰۰ هورمون تیروکسین و تری یود و تیرونین را به طور معنیداری کاهش داد(۰۵/۰p<) و در غلظت ۱۰۰ میلی‌گرم هیچگونه تغییر معنیداری مشاهده نشد. همچنین میزان میانگین وزن گروه‌های ۱۰۰ و ۴۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم به ترتیب کاهش و افزایش معنیداری داشته است(۰۵/۰p<).
نتیجه‌گیری: از گیاه اسپند می‌توان در انجام تحقیقات تکمیلی هیپرتیروئیدیسم و عوارض ناشی از آن استفاده نمود.
میلاد اعظمی، زینب ترده، قباد آبانگاه، کوروش سایه میری،
دوره ۲۳، شماره ۱۰ - ( ۱۰-۱۳۹۴ )
چکیده
مقدمه: یکی از شایع‌ترین اختلالات اندوکرین در بیماران تالاسمی ماژور، اختلال تحمل گلوکز(IGT) می‌باشد. در مطالعات مختلف شیوع IGT در بیماران تالاسمی ماژور ایران متفاوت ذکر شده است و یک برآورد کلی از آن وجود ندارد، لذا این مطالعه با هدف شیوع IGT در بیماران تالاسمی ماژور ایران به روش متاآنالیز انجام شده است.
روش بررسی: این مطالعه یک مرور سیستماتیک بر اساس پایگاه‌های الکترونیکی از جمله Magiran ، Iranmedex، SID، Medlib،IranDoc ، Scopus، PubMed، Science direct، Cochrane، Embase، Web of Science، Springer، Online Library Wiley و همچنین موتورجستجوی Google Scholar بدون محدویت زمانی تا سال ۱۳۹۴ انجام شده است. سازوکار جستجوی مقاله‌ها به طور عمده با استفاده از کلیدواژه‌های استاندارد توسط دو نفر از پژوهشگران به صورت مستقل انجام شد. سپس تمام مقالات مرور شده که دارای معیار ورود به مطالعه بودند مورد بررسی و دادهها با استفاده از مدل اثرات تصادفی به روش متاآنالیز توسط نرمافزار Stata Ver,۱۱.۱. ترکیب شدند.
نتایج: در ۱۳ مطالعه، تعداد ۱۳۴۶ نمونه مورد بررسی قرار گرفت. شیوع IGT در بیماران تالاسمی ماژور ایران ۶/۹% (فاصله اطمینان ۹۵%: ۱۲,۵-۶/۶(برآورد گردید. شیوع این میزان در جنس مذکر و مونث به ترتیب ۵/۶%(فاصله اطمینان ۹۵%:۳/۱۱-۶/۱) و ۲/۱۰% (فاصله اطمینان ۹۵%: ۳/۱۴-۱/۶) محاسبه شدند.
نتیجه‌گیری: شیوع IGT در بیماران تالاسمی ماژور ایران بالا می‌باشد بنابراین اجرای برنامه غربالگری جهت تشخیص زودرس اختلالات غدد درون ریز به ویژه اختلال تحمل گلوکز ضروری به نظر می‌رسد. همچنین توصیه می‌شود تست تحمل گلوکز به صورت سالانه از این بیماران به عمل آید.
حیدر آقابابا، حسین گلکاری، علی زارعی، سعید چنگیزی آشتیانی،
دوره ۲۳، شماره ۱۰ - ( ۱۰-۱۳۹۴ )
چکیده
مقدمه: چاقی و عوارض ناشی از آن نظیر پرفشاری خون، کبد چرب، دیابت نوع ۲ و نارسایی‌های کلیوی از موارد اصلی تهدیدکننده حیات تلقی می‌گردند. بنابراین هدف پژوهش حاضر مطالعه بررسی اثر عصاره بخش‌های هوایی گیاه خوشاریزه
(Echinophora platyloba) بر تغییرات وزن بدن و تست‌های عملکردی کبد و کلیه در رت‌های چاق هیپرکلسترولمی می‌باشد.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی،۴۰ سر رت نر نژاد ویستار در پنج گروه (۸n=) شامل، کنترل با رژیم غذایی عادی، شاهد هیپرکلسترولمی با رژیم غذای چرب و گروه‌های تجربی هیپرکلسترولمی شده که به ترتیب دوز حداقلی ۱۰۰، متوسط ۲۰۰ و حداکثری ۳۰۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن عصاره هیدروالکلی گیاه خوشاریزه را به صورت گاواژ دریافت کردند. در پایان دوره (۴۲ روزه)، جهت بررسی میزان کلسترول، کراتینین، نیتروژن اوره خون، بیلی‌روبین، آلبومین، توتال پروتئین، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و آلکالین فسفاتاز (ALP) خونگیری انجام و اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: میزان کلسترول، ALT، AST و ALP در گروه‌های دریافت‌کننده دوز حداقلی و حداکثری عصاره نسبت به گروه شاهد کاهش معنیداری داشت (۰۵/۰P≤). میزان آلبومین و توتال پروتئین در گروه دریافت‌کننده دوز حداکثری عصاره نسبت به گروه شاهد افزایش یافت (۰۵/۰P≤). وزن بدن نیز در گروه دریافت‌کننده دوز حداقلی عصاره نسبت به گروه شاهد کاهش معنیداری را نشان داد (۰۵/۰P≤).
نتیجه‌گیری: عصاره گیاه خوشاریزه، به ویژه در دوز حداقلی، علاوه بر خصوصیت حفاظت کبدی می‌تواند به عنوان یک کاندید مناسب در درمان چربی خون و اضافه وزن پیشنهاد شود.
قادر جلیل زاده امین، احسان عناصری، محمد تقی نامور،
دوره ۲۵، شماره ۶ - ( ۶-۱۳۹۶ )
چکیده
مقدمه: هیپرلیپیدمی و افزایش کلسترول تام سرمی از مهم‌ترین ریسکفاکتورهای دخیل در شیوع و شدت اختلالات قلبی عروقی مانند بیماری عروق کرونر قلب محسوب میگردد. مطالعه حاضر برای مشخص کردن اثرات آنتی‌هاپرلیپیدمیک گیاه ترخون انجام شده است.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی اسانس‌گیری به وسیله دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب، انجام شد. هایپرلیپیدمی با خوراندن رژیم غذایی حاوی کلسترول بالا (۲%) به مدت ۲۱ روز در موشهای صحرایی ایجاد گردید. حیوانات به صورت تصادفی به شش گروه (در هر گروه ۶ موش) تقسیم شدند. موشهای انتخاب شده برای مطالعه، روزانه به مدت دو هفته با لواستاتین (mg/kg۱۰) و اسانس گیاه ترخون (mg/kg۶۰-۱۵) تحت درمان قرار گرفتند.
نتایج: اسانس گیاه ترخون تفاوت معنیداری در کلسترول سرمی و تریگلیسرید نشان نداد در حالی که هر دو مورد اشاره شده به‌طور معنیداری به وسیله لواستاتین (۰۵/۰P<) کاهش پیدا کرد. بعد از درمان با اسانس گیاه ترخون افزایش معنیداری در سطح HDL (۰۵/۰P<) ایجاد گردید. در موشهای دریافت‌کننده لواستاتین و اسانس ترخون (mg/kg۶۰) کاهش مشخصی در غلظت LDL (۰۵/۰P<) مشاهده شد. درمان با اسانس ترخون منجر به کاهش معنیداری در نسبت TG:HDL ، TC:HDL و LDL:HDL گردید.
نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که اسانس گیاه ترخون نمیتواند از وقوع دیسلیپیدمی در موشهایی که با رژیم غذایی با کلسترول بالا تغذیه میشوند جلوگیری کند. با این حال نتایج حاضر حاکی از بهبود سطح HDL و شاخص آتروژنیک است.
سیدموسی الرضا محمدی، سید عبدالمجید موسوی،
دوره ۲۷، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۸ )
چکیده
مقدمه: امروزه افزایش چربی خون و کبد چرب یک معضل شایع شهرنشینی محسوب می گردد.گیاهان دارویی با توجه به اثرات مفید دارویی جایگاه ویژه‌ای درسلامت جوامع دارند. لذا این مطالعه به‌منظور تاثیر عصاره زرشک سیاه Berberis integerrima بر میزان تری گلیسیرید خون و بهبود کبد چرب انجام شد.
روش بررسی: این مطالعه تحقیقی از نوع مداخله‌ای در بازه زمانی فروردین ۹۵ تا فروردین ۹۶، روی ۱۸۸ بیمار دارای هیپرتری گلیسیریدمی (۱۰۸ مرد، ۸۰ زن) با گستره سنی ۷۰-۲۰ سال و ۲۱ بیمارکه دارای عارضه کبد چرب بودند، انجام شد. بیماران به مدت ۴۵ تا ۶۰ روز بدون تغییر در رژیم غذایی، فعالیت ورزشی و مصرف هرگونه داروی پایین‌آورنده چربی خون هر شب قبل از خواب ۲۵۰-۲۰۰ میلی لیتر از عصاره آبی زرشک تازه استفاده کردند. پس از ۶۰ روز میزان تری‌گلیسیرید از طریق آزمایش خون و کبد چرب از طریق سونوگرافی ارزیابی شد. از نرمافزارspss Inc., Chicago, IL; version ۱۶ و آزمون‌های آماری t-test و Wilcoxon جهت آنالیز نتایج استفاده و مقادیر (P < ۰,۰۵) معنادار در نظرگرفته شد
نتایج: میزان تری‌گلیسیرید خون در مردان قبل وبعد از مصرف عصاره آبی زرشک به‌ترتیب ۳۴ ±۲۹۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و ۳۱ ±۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود در حالی‌‌که در زنان قبل وبعد از مصرف آب زرشک به‌ترتیب ۳۱ ±۲۵۸ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و ۳۰ ±۱۷۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود که کاهش معناداری درهردو جنس نشان داد (۰۵/۰(P= . از ۲۱ بیمار دارای کبد چرب پس از مصرف آب زرشک، ۶ مورد دارای درجه II که به درجه I و ۱۵ مورد درجه I به حالت نرمال تغییر وضعیت دادند (۰۵/۰p=).
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاضر عصاره زرشک سیاه کاهش معناداری درچربی خون و بهبود کبد چرب ایجاد می‌کند.
مهتاب اردویی، ریحانه عزیزی، سیمین امیر شاه کرمی،
دوره ۲۹، شماره ۹ - ( ۹-۱۴۰۰ )
چکیده
مقدمه: دیابت شیرین یکی از شایع‌ترین بیماریهای متابولیک است که با عوارض زیادی همراه است. دیابت تیپ یک، یک بیماری خود‌ایمنی است که به علت سطوح بالای گلوکز خون در اثر کمبود تولید انسولین ایجاد می‌شود. این بیماری سومین بیماری شدید و مزمن دوران کودکی است و حدود ۱۵ میلیون کودک را در سرتاسر دنیا درگیر کرده است.
روش بررسی: این مطالعه، یک مطالعه تحلیلی-مقطعی از نوع گذشته‌نگر بود. جامعه مورد بررسی، ۱۲۱ کودک ۱۸-۳ ساله مبتلا به دیابت تیپ یک، مراجعه‌کننده به مرکز دیابت یزد، در سال‌های ۱۳۹۷-۱۳۹۶ بود. اطلاعات دموگرافیک و بالینی بیماران استخراج شد. دادهها پس از جمعآوری وارد نرمافزارversion ۱۶ SPSS شده و با استفاده از آزمون‌های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: نتایج مطالعه نشان داد که میانگین سن شرکت‌کنندگان در مطالعه ۳/۹۶±۱۲/۹۲ سال و میانگین A۱c، ۱/۹۴±۸/۶۳ بوده است. نتایج مطالعه اخیر در مورد وضعیت کنترل دیابت در بیماران مورد بررسی نشان داد که به ترتیب ۳۸/۸%، ۳۲/۲% و ۲۸/۹% وضعیت کنترل دیابت نسبی، خوب و ضعیف داشته اند. همچنین طبق نتایج مطالعه، بین توزیع فراوانی وضعیت کنترل دیابت بر حسب متغیرهای: مرحله بلوغ (۰/۲۲=p)، شاخص توده بدنی(۰/۵۰=p)، سن (۰/۲۷=p)، دوز روزانه انسولین بیزال/بولوس(۰/۴۷=p)، دوز روزانه انسولین NPH/regular (۰/۳۸=p)، تعداد دفعات چک قندخون (۰/۰۹=p)، تعداد دفعات بستری در بیمارستان به دلیل کتواسیدوز دیابتی(۰/۵۳=p)، طول مدت دیابت (۰/۰۹=p) و جنسیت (۲۶۰=p) تفاوت آماری معناداری یافت نشد.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که هیچ‌کدام از متغیرهای مطالعه بر روی وضعیت کنترل دیابت در کودکان ۱۸-۳ ساله مبتلا به دیابت تیپ یک، موثر نیستند.
ملیکا خشتی، خجسته ملک‌محمد، فیروزه غلامپور،
دوره ۳۰، شماره ۸ - ( ۸-۱۴۰۱ )
چکیده
مقدمه: دیابت شیرین یک بیماری متابولیک مزمن با عوارض تهدیدکننده زندگی مانند رتینوپاتی دیابتی، نارسایی کلیه و بیماریهای قلبی عروقی است. متفورمین، گلی‌بنکلامید، آکاربوز، امپاگلیفلوزین، سیتاگلیپتین و رپاگلینید رایج‌ترین داروها در کاهش گلوکز خون هستند. داروهای کاهنده قند خون دارای عوارض جانبی مانند هیپوگلیسمی شدید، آسیب به سلول‌های کبدی، اسیدوز لاکتیک، نقایص عصبی دائمی، اختلالات گوارشی، سردرد و سرگیجه هستند. از این‌رو، استفاده از راهکارهای ایمن و موثر برای کاهش گلوکز خون در مدیریت دیابت و بیماریهای مرتبط با آن ضروری است. بنابراین در سال‌های اخیر گیاهان دارویی به دلیل اثرات درمانی گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته‌اند. ریحان (O. basilicum) یکی از گیاهان دارویی با خاصیت ضد دیابت است. هدف این مقاله مروری بر اثرات ریحان بر دیابت نوع ۲ است.
نتیجه‌گیری: گیاه ریحان از طریق مکانیسم‌های مختلف نقش مهمی در کنترل دیابت دارد. از جمله: مهار تولید گلوکز در کبد، افزایش سنتز گلیکوژن، کاهش گلوکونئوژنز و گلیکوژنولیز، تحریک ترشح انسولین از پانکراس، و مهار آنزیم‌های آلفا گلوکوزیداز و آلفاآمیلاز. بنابراین ریحان و ترکیبات فعال بیولوژیکی آن مانند فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و پلی‌فنول‌ها به عنوان عوامل ضد دیابتی قوی عمل می‌کنند.
اکرم محراب بیک، ریحانه عزیزی، نسیم نمیرانیان،
دوره ۳۱، شماره ۷ - ( ۷-۱۴۰۲ )
چکیده
مقدمه: آموزش تکنیک تزریق انسولین منجر به بهبود کنترل گلوکز و رضایت بیشتر از درمان خواهد شد. هدف این مطالعه تعیین تأثیر آموزش مجدد تزریق انسولین بر خطاهای تزریق و کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌باشد.
روش بررسی: پژوهش نیمه تجربی حاضر بر روی ۱۰۸ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ مراجعه‌کننده به مرکز دیابت یزد با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده، انجام گرفت. پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته قبل و سه ماه پس از اجرای مداخله برای بیماران تکمیل شد. محتوای آموزشی به‌صورت فیلم پنج دقیقه‌ای و از طریق تلفن همراه برای شرکت‌کنندگان ارسال شد. دادهها با استفاده از آزمون t زوجی در نرمافزار SPSS version ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: میانگین سنی شرکت‌کنندگان ۸/۹۴±۶۱/۴۴ سال بود. عملکرد صحیح شرکت‌کنندگان بعد از مداخله در رابطه با استفاده مکرر از سرسوزن (۰/۰۱۳, p=۳۹/۷% vs ۲۰/۴%)، زمان نگهداری سوزن در پوست پس از تزریق (۰/۰۰۱, p=۷۰/۵% vs ۴۷/۲%)، تزریق در محدوده توصیه شده (۰/۰۰۱, p=۷۵/۳% vs ۵۲/۸%) ، تزریق چرخشی(۰/۰۲, p=۳۷/۲% vs ۲۸/۷%) و زمان تزریق انسولین (۰/۰۴, p=۷۵/۶% vs ۶۵/۷%)، افزایش معناداری را نشان داد.
نتیجه‌گیری: آموزش مجدد تکنیک صحیح تزریق انسولین به بیماران می‌تواند منجر به کاهش خطاهای آن‌ها در رابطه با تزریق شود و کیفیت درمان را ارتقاء دهد.
