رعایت اصول اخلاقی پژوهش

مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در مسائل اخلاقی پژوهش تابع قوانین کمیته اخلاق در انتشار (cope) می‌باشد. بنابراین از نویسندگان، داوران، اعضای هیات تحریریه و خوانندگان دعوت می‌شود که جهت آشنایی با اصول این کمیته به آدرس مراجعه https://publicationethics.org/ کنند.

کپی رایت
نویسندگان کلیه مجوز نشر مقاله را به مجله علوم پزشکی شهید صدوقی یزد واگذار می‌نمایند و مجله حق رد، قبول، اصلاح، ویرایش و خلاصه نمودن مقالات را برای خود محفوظ می‌دارد.
مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، امکان دسترسی آزاد به مقالات مجله را تحت مجوز (CC BY-NC 4.0) فراهم کرده است.

رعایت حریم خصوصی
مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بیان می‌دارد که اطلاعات پروفایل خوانندگان، نویسندگان، و داوران شامل اسامی، آدرس ایمیل، شماره تماس و غیره برای اهداف مجله مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌صورت محرمانه خواهد بود و این اطلاعات در اختیار فرد دیگری قرار نخواهد گرفت. مقاله ارسالی به مجله نیز صرفا برای اعضاء هیات تحریریه و داوران قابل مشاهده می‌باشد.

اصول اخلاقی برای سردبیر
  • سردبیر، مقالات دریافتی را به‌صورت تخصصی و حرفه‌ای بدون در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، مذهب، مسائل قومی، نژادی و سیاسی، مقام و وابستگی سازمانی نویسندگان مورد بررسی و قضاوت قرار می‌دهد.
  • سردبیر بررسی اولیه مقالات دریافتی را در اسرع وقت انجام می‌دهد.
  • سردبیر موظف است داوران هر مقاله را با توجه به حیطه تخصصی و پژوهشی مقاله انتخاب کند و در تعیین داوران هر مقاله اختیار کامل دارد.
  • سردبیر و هیات تحریریه براساس نظر داوران به تصمیم‌گیری در مورد مقالات می‌پردازند با این وجود مسئولیت نهایی رد یا پذیرش مقالات برای سردبیر محفوظ می‌ماند و سردبیر این اختیار را دارد که در مورد پذیرش یا رد مقاله‌ای تصمیم نهایی بگیرد.
  • خوانندگان و نویسندگان می‌توانند خطا و اشتباهات احتمالی در مقالات منتشر شده را به سردبیر گزارش کنند و سردبیر ضمن استقبال از این گزارشات، به بررسی اشتباهات خواهد پرداخت و نتیجه آن را در صورت تایید، اعلام و به سمع مخاطبان خواهد رساند.
  • محرمانه نگه داشتن مقالات دریافتی مجله تا زمان انتشار برعهده سردبیر می‌باشد و سردبیر باید محتوا مقالات دریافتی را در مرحله داوری و ارزیابی صرفا در اختیار نویسندگان، داوران و ویراستاران قرار دهد.
  • سردبیر یا هیات تحریریه مجاز به استفاده از مطالب مقالات دریافتی مجله تا قبل از انتشار در پژوهش‌های شخصی خود نیستند مگر اینکه از نویسنده/ نویسندگان مجوز استفاده از مطالب مقاله را کسب کرده باشند.

اصول اخلاق برای داوران مجله
  • داوران محترم باید نظرات و توضیحات اصلاحی خود را ضمیمه مقاله نموده و همراه با فرم داوری ارسال نمایند.
  • چنانچه مقاله ارسالی در حیطه تخصصی داور محترم نباشد، لازم است که مقاله را به مجله عودت دهد.
  • لازم است اصل بی‌طرفانه  و منصفانه در بررسی و ارزیابی کیفیت مقاله از سوی داور رعایت گردد.
  • چنانچه داور احساس کند مقاله در دست داوری با یکی از مقالات وی که منتشر کرده و یا در جریان انتشار است در تعارض است باید بلافاصله مقاله را به مجله عودت داده و مجله را از شرایط تعارض در منافع و یا سوگیری احتمالی آگاه سازد.
  • لازم است اصول محرمانگی محتوا و اطلاعات موجود در مقاله از سوی داور رعایت گردد و محتوای مقاله به شخص دیگری نشان داده نشده و یا مورد بحث قرار نگیرد.  
  • لازم است داوران نظرات خود را در زمان لازم و به موقع به مجله ارسال نمایند تا هیات تحریریه بتوانند در مورد پذیرش یا عدم پذیرش مقاله تصمیم‌گیری نمایند.
اصول اخلاق برای نویسندگان مجله
  • نویسندگان باید از ارسال مقالات مشابه حاصل از یک طرح پژوهشی به‌صورتی که نویسندگان نتایج پژوهش خود را به نتایج جزیی‌تر تقسیم کنند و برای هر نتیجه یک مقاله بنویسند (salami publications) خودداری کنند.
  • نویسندگان لازم است بدانند که استفاده از داده‌های ساختگی (fabrication) و دست‌کاری داده‌ها (falsification) مصداق تخلف پژوهشی می‌باشد.
  • استفاده از تمام یا قسمتی از یافته‌های پژوهشی یا ایده‌های منتشرشده یا منتشرنشده دیگران بدون ذکر منبع (استناد) و عدم کسب اجازه از مالک معنوی در موارد ضروری، سرقت معنوی و مصداق تخلف پژوهشی می‌باشد.
  • نویسندگان در صورت استفاده از شکل، جدول، پرسشنامه و یا بخش قابل‌توجهی از متن موردنظر یا ترجمه متن منتشرشده‌ دیگران به‌صورت آوردن عین آن متن، باید علاوه قراردادن متن مورد استفاده در گیومه و ذکر منبع از مالک معنوی متن اولیه اجازه کتبی اخذ شود.
  • نویسندگان باید در صورت استفاده از بخش جزئی از متن یا ترجمه‌ منتشرشده دیگران در صورت آوردن عین آن متن باید متن مورد استفاده در گیومه آورده و منبع آن ذکر گردد.
  • نویسندگان در صورت استفاده از متن یا ترجمه‌ متن منتشر شده دیگران به‌صورت نقل به مضمون، جمع‌بندی، نتیجه‌گیری یا برداشت ایده باید منبع آن ذکر شود. البته نقل به مضمون نباید به گونه‌ای باشد که با منظور نویسندگان اصلی و روح کلی نوشته‌ آن‌ها منافات داشته باشد.
  • نویسندگان در ارجاع دادن به کارهای پژوهشی دیگر باید براساس موازین علمی عمل نمایند و هرگونه ارجاع غیرضروری به خود و یا دیگران به قصد بالابردن تعداد ارجاعات نادرست می‌باشد.
  • نویسندگان باید بدانند که ارسال مقاله به بیش از یک مجله ممنوع و تخلف پژوهشی محسوب می‌شود.
  • چنانچه نویسندگان تصمیم بگیرند دست‌نوشته‌ای را که در دست بررسی برای انتشار در یک نشریه است را برای نشریه دیگری ارسال نمایند باید حداکثر تا پیش از اعلام پذیرش دست‌نوشته برای انتشار در نشریه‌ اول، انصراف خود را از انتشار آن به‌صورت کتبی به نشریه اول اعلام نماید.
  • لازم است نویسندگان مطلع باشند که مجله از انتشار مقالاتی که قبلأ در مجله دیگری به چاپ رسیده باشد (انتشارمجدد) معذور است.
  • در صورتی‌که خلاصه مقاله قبلأ در کنگره یا سمینار به صورت شفاهی یا پوستر ارائه شده باشد، نویسندگان می‌توانند متن کامل را به مجله ارسال نمایند و باید در این زمینه به مجله اطلاع بدهند.
  • ارائه و بیان گزارش تعارض احتمالی منافع و حامیان ملی بر عهده نویسنده مسئول می‌باشد.
  • تمام نویسندگان مقاله باید واجد شرایط نویسندگی باشند. نام سایر همکاران باید در قسمت تقدیر و تشکر ذکر شود.
  • ترتیب نام نویسندگان مبتنی بر میزان مشارکت افراد و از طریق توافق جمعی آنان تعیین می‌گردد. بنابراین، نویسندگان مقاله طی نامه‌ای (فرم تعهدنامه مولفین) موافقت کتبی خود را بر اساس ترتیب نام نویسندگان امضاء نموده و انتقال مجوز نشر (Copy Right) را به مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد واگذار می‌نمایند. رعایت این مورد الزامی می‌باشد در صورت عدم‌ارسال فایل مذکور مقاله از روند بررسی خارج خواهد شد.

شرایط نویسندگی و همکاران
نویسندگان مسئولیت محتوایی مقاله را بر عهده دارند و نویسنده مقاله کسی است که به طور همزمان چهار شرط ذیل را دارا باشد:
  • ارائه ایده پژوهشی، یا طراحی مطالعه،  یا جمع‌آوری داده یا آنالیز و تفسیر داده‌ها؛
  • همکاری در نوشتن نسخه اولیه دست‌نوشته و یا بازبینی و مرور نقادانه به گونه‌ای که متن از لحاظ محتوای علمی دستخوش تغییر و تکامل شود؛
  • مطالعه و تایید نسخه نهایی دستنوشته قبل از انتشار؛ و
  • بتواند مسئولیت پاسخگویی در مقابل کلیه جنبه‌های انجام پژوهش در طراحی، انجام و انتشار مقاله را بپذیرد به گونه‌ای که بتواند به کلیه سوال‌های مطرح شده در مورد صحت محتوای پژوهش و نوشتار آن پاسخ دهد.
فرایند اصلاح ترتیب نویسندگان
هرگونه درخواستی مبنی تغییر در ترتیب نویسندگان پس از ارسال نسخه اولیه مقاله و قبل از پذیرش، طی نامه‌ای خطاب به سردبیر و با تایید تمام نویسندگان امکان‌پذیر خواهد بود.
هرگونه حذف و اضافه در نام نویسندگان پس از ارسال نسخه اولیه مقاله به مجله امکان‌پذیر نیست.

سرقت علمی- ادبی
 به همه نویسندگان پیشنهاد می‌شود که محتوای دست‌نوشته خود را قبل از ارسال به مجله بررسی کنند. نویسندگان می‌توانند از نرم‌افزارهای سرقت ادبی معتبر و قابل اعتماد استفاده کرده تا مطمئن شوند که دست‌نوشته عاری از سرقت ادبی است. قابل‌ذکر می‌باشد که کلیه مقالات ارسالی به مجله پس از دریافت و همچنین قبل از انتشار با استفاده از نرم‌افزارهای تشخیص سرقت ادبی از این نظر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

تعارض در منافع
    برای نویسندگان: اطلاعات تعارض منافع باید در انتهای متن مقاله اعلام گردد. تعارض در منافع به وجود هرگونه کمک مالی و غیر مالی اشاره دارد که احتمال دارد نویسندگان را در اظهار صادقانه نظرخود تحت‌تاثیر قرار دهد.
    برای داوران: چنانچه که داور احساس کند مقاله در دست داوری با یکی از مقالات وی که منتشر کرده و یا در جریان انتشار است در تعارض است باید بلافاصله مقاله را به مجله عودت داده و مجله را از شرایط تعارض در منافع و یا سوگیری احتمالی آگاه سازد.
    برای سردبیر: مقالات ارسالی به مجله توسط سردبیر بدون سوگیری و بدون در نظر گرفتن نژاد، دین، ملیت، جنسیت، مقام و یا وابستگی سازمانی نویسندگان و براساس صلاحیت مقالات مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اخلاقیات مربوط به تحقیقات انسان و حیوان
    رعایت معیارهای اخلاقی در پژوهش و تحقیقات بالینی و مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام می‌گیرد، می‌بایست به بیانیه هلسینکی (قطعنامه انجمن بین‌المللی پزشکی) توجه شود و مواردی نظیر حفظ اسرار پزشکی، رضایت بیمار و گمنام ماندن بیماران و چگونگی تعارض در منافع الزامی است.
شرکت‌کنندگان در پژوهش، حق محرمیت اسرار را دارند و این حق نباید بدون رضایت‌نامه آگاهانه آنان، مخدوش شود. اسامی بیماران و شماره تخت بیمارستان، مخصوصاً در تصاویر نباید ذکر شود، نحوه اخذ رضایت‌نامه از بیماران در روش بررسی ذکر شود.
در مورد عکس افراد، پوشش باید به گونه‌ای باشد که منجر به شناسایی فرد نشود و پوشش چشم‌ها به‌تنهایی کفایت نمی‌کند مگر آنکه رضایت آگاهانه کتبی اخذ شده باشد.
مجله حق دارد فرم‌های رضایت اگاهانه امضاء شده توسط افراد مورد مطالعه را از نویسندگان درخواست کند.
پژوهش باید توسط کمیته اخلاق سازمان/ موسسه تایید شود و کداخلاق در متن مقاله در قسمت روش بررسی ذکر گردد و تصویر مصوبه‌ کمیته اخلاق نیز ارسال گردد.
تمام مطالعات کارآزمایی بالینی باید قبل از شروع مطالعه و بعد از اخذ تأییدیه کمیته اخلاق در سایت کارآزمایی بالینی به آدرس www.irct.ir ثبت و کد مربوطه را اخذ نمایند.
تبصره ۱: از دی ماه سال ۱۳۸۸ انتشار و چاپ کارآزمایی‌های بالینی منوط به ثبت آن در مراکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی می‌باشد ضمنا لازم به ذکر است، کد کارآزمایی بالینی باید ذیل واژگان کلیدی درج شود.
تبصره ۲:  کارآزمایی‌های بالینی که در داخل کشور انجام می‌شوند در صورت ثبت در خارج از کشور بایستی در مرکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی ایران هم ثبت شوند. این شامل کارآزمایی‌های خارجی که در ایران صورت می‌پذیرد نیز می‌شود.
تبصره ۳: مقالات کارآزمایی بالینی که در خارج از کشور انجام شده‌اند در صورت ثبت به موقع در یکی از مراکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی مورد تایید WHO در نشریات داخلی قابل چاپ است.

فرایند رسیدگی به تخلفات پژوهشی
در صورت وجود احتمال وقوع تخلف پژوهشی و فریبکاری، نویسندگان موظف هستند در ارتباط با موضوع مورد تخلف توضیح بدهند و در صورت عدم‌ دریافت توضیحات ظرف مدت حداکثر دو ماه و یا قانع‌کننده نبودن توضیحات نویسندگان، وقوع تخلف پژوهشی به کمیته اخلاق در پژوهش موسسه‌ حامی پژوهش، رئیس یا مسئول محل کار یا تحصیل نویسندگان اطلاع داده می‌شود تا با انجام تحقیق و بررسی وقوع آن محرز یا رفع گردد و در صورت محرزشدن وقوع تخلف پژوهشی مجله حق دارد متناسب با شدت تخلف احراز شده یک یا چند مورد از اقدامات شامل خودداری از انتشار مقاله در صورتی‌که مقاله منتشر نشده و در دست بررسی باشد؛ خارج کردن مقاله چاپ شده از مجله با ذکر دلیل خارج کردن مقاله به صورتی که سابقه خارج شدن مقاله در دسترس عموم قرار گیرد؛ انتشار اصلاحیه یا تکذیبیه در شماره آتی نشریه در صورتی‌که مقاله منتشر شده باشد؛ و اجتناب از پذیرش مقالات آتی نویسندگان برای مدتی مشخص را انجام دهد.
به‌طور کلی، ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در صورت مشاهده تخلف پژوهشی نسبت به اعمال محدودیت‌های زیر اقدام خواهد کرد:
  • چنانچه دست‌نوشته ارسالی مشکوک به سرقت علمی باشد (به‌طور کلی یا جزئی) رد خواهد شد و چنانچه بعد از انتشار سرقت علمی مشخص شود، مجله از دستورالعمل‌های cope در زمینه بازپس‌گیری، تحصیح و بیان، پیروی خواهد کرد؛
  • عدم پذیرفتن ارسال هرگونه مقاله جدید از نویسنده یا نویسندگان ناقض قوانین به مدت حداقل 2 سال؛
  • عدم ارسال داوری مقالات یا عضویت در هیات تحریریه مجله به نویسندگان متخلف به مدت حداقل 3 سال؛
چنانچه در دست‌نوشته ارسالی تخلفاتی نمایان وجود داشته و مشاهده شود، مجله می‌تواند از محدودیت‌های اعلام شده نیز فراتر رود.

روند ارسال شکایات
نویسندگان و پژوهشگران می‌توانند هرگونه تخلف در مورد سیاست‌ها و ملاحظات اخلاقی مجله را از طریق آدرس journal.ssugmail.com گزارش و ارسال کنند. شکایت‌ها می‌تواند پیرامون موضوعاتی از جمله روند بررسی مقاله، داوری مقالات، مسائل مرتبط با نویسندگی، سرقت ادبی، تضاد در منافع، و ... باشد.

تقاضای تجدیدنظر
از آنجایی‌که مقالات بعد از تکمیل داوری برای تعیین وضعیت پذیرش یا عدم پذیرش مقاله به هیات تحریریه ارسال می‌گردد. چنانچه نظر نویسندگان با تصمیمات هیات تحریریه متفاوت است و درخواست تجدید نظر در مورد مقاله دارند، می‌توانند تقاضای تجدید نظر خود را به آدرس journal.ssugmail.com ارسال نمایند.

سیاست بررسی شکایات و تقاضای تجدید نظر
سیاست مجله در ارتباط با شکایات بدین صورت می‌باشد که پس از دریافت شکایت‌ها، نامه‌ها به سردبیر مجله ارسال گردیده و چنانچه نویسندگان و پژوهشگران دارای ادله کافی برای ادعای خود باشند، سردبیر به بررسی آن می‌پردازد. مجله با نظر به دستورالعمل‌های COPE شکایات علیه مجله، کارشناسان، هیات تحریریه و ناشر را مورد بررسی قرار می‌دهد و سعی می‌کند در اسرع وقت به شکایات پاسخ دهد.
سیاست مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در ارتباط با تقاضای تجدیدنظر این می‌باشد که پس از دریافت درخواست تجدیدنظر، نامه را به سردبیر مجله ارسال می‌کند. درصورتی که نویسندگان دلایل مستدل درباره نظرات داوران و هیات تحریریه داشته باشند، مقاله برای داور دیگری ارسال گردیده و بعد از دریافت نظر داور، مقاله جهت اعلام نظر و تصمیم نهایی برای هیات تحریریه ارسال می‌گردد. 

اشتراک‌گذاری داده
مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد نویسندگان را تشویق می‌کند که داده‌های خود را (داده‌های خام، داده‌های پردازش شده، نرم‌افزار، الگوریتم‌ها، پروتکل‌ها، روش‌ها و مواد) در صورت عدم نقض مسائل مربوط به حریم خصوصی و امنیتی، به اشتراک بگذارند.
چنانچه نویسندگان داده‌ها و یا سایر مصنوعات حمایت‌کننده از نتایج موجود در مقاله را در مخازن عمومی آرشیو و به اشتراک گذاشته‌اند، لازم است بیانیه دسترسی به داده‌ها را در اختیار مجله قرار دهند تا این بیانیه در کنار مقاله منتشر شود.
لازم به ذکر می‌باشد که بیانیه دسترسی به داده‌ها شامل نام مخزن مورد استفاده، شناسه منحصر به فرد (شناسه شی دیجیتال DOI یا شماره مرجع)، لینک به مخزن مورد استفاده (مکان‌‌یاب یکنواخت دائمی منبع URL) و دستورالعمل دسترسی به داده (در صورت وجود) می‌باشد.

روند اصلاحات بعد از چاپ و انتشار مقاله
چنانچه نویسندگان متوجه خطا یا اشتباهی در مقاله منتشر شده، شوند که این خطا در طول بررسی، ویراستاری و انتشار مقاله رخ داده باشد، می‌توانند درخواست اصلاح مقاله منتشر شده به مجله بدهند. بدین صورت که:
  • اگر خطای پیش آمده در مقاله منتشر شده توسط نویسنده/ یا نویسندگان رخ داده باشد (Corrigendum).
نویسندگان باید نامه درخواست اصلاح مقاله را که به امضا تمام نویسندگان رسیده است به پست الکترونیک/ ایمیل مجله ارسال کنند. این درخواست در جلسه هیات تحریریه مجله مورد بررسی قرار گرفته و در صورت موافقت هیات تحریریه با درخواست، انتشار مقاله اصلاح شده در شماره‌های آینده مجله انجام خواهد گرفت.
  • اگر خطای پیش آمده در مقاله منتشر شده توسط مجله رخ داده باشد (Erratum).
نویسندگان می‌توانند طی نامه‌ای به پست الکترونیک مجله، خطا پیش آمده را به سردبیر مجله اطلاع دهند. سردبیر به بررسی خطا پیش آمده پرداخته و در صورت تشخیص، مقاله اصلاح شده را در شماره آینده مجله منتشر خواهد شد.

سیاست آرشیو
مقالات مجله به‌صورت الکترونیکی از طریق مخزن دانش Eprints و گوگل اسکالر آرشیو می‌شود.

پیش‌چاپ ((Preprint
پیش‌چاپ ((Preprint سندی است که قبل یا همزمان با ارسال به یک مجله از طریق یک گروه با عموم به اشتراک گذاشته می‌شود. سرورهای پیش چاپ، پلتفرم‌هایی هستند که امکان ارسال مقالات را قبل از چاپ در مجله می‌دهند. در مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد مقالاتی که به‌صورت preprint منتشر شده مورد بررسی قرار نخواهد گرفت.

هوش مصنوعی
AI و AI-assisted technologies دو نوع اصلی هوش مصنوعی هستند. ChatGPT و AI-assisted ابزارهای مناسبی برای ایجاد محتوا یا طراحی تحقیق در نظر گرفته نمی‌شوند. با این‌حال، هوش مصنوعی می‌تواند برای ویرایش زبان مورد استفاده قرار گیرد تا خوانده شدن مقاله افزایش پیدا کند.
هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط با هوش مصنوعی نمی‌تواند به عنوان نویسنده یا نویسنده همکار یا رفرنس در مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد مورد استفاده قرار گیرد. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد تابع سیاست‌های COPE در مورد استفاده از هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط با هوش مصنوعی است.
COPE صریحا بیان نموده که نویسندگان مسئول مطالب منتشر شده در مقاله‌شان حتی قسمت‌هایی که که به‌وسیله ابزارهای هوش مصنوعی تولید شده می‌باشند و مسئولیت هرگونه نقض اصول اخلاقی انتشار به عهده نویسندگان خواهد بود.

 

 

دفعات مشاهده: 11613 بار   |   دفعات چاپ: 594 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به ماهنامه علمی پ‍ژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | SSU_Journals

Designed & Developed by : Yektaweb