ماهنامه علمی پ‍ژوهشی

سردبیر محترم مجله علوم پزشکی یزد
امروزه با توجه به شیوع بیماری‌های مزمن، تنش‌های روانی و آسیب‌های ناشی از سبک زندگی ناسالم، افزایش آگاهی عمومی در زمینه اهمیت خودمراقبتی به یک نیاز فوری تبدیل شده است. خودمراقبتی عملی است که در آن هر فرد از دانش، مهارت و توان خود به عنوان یک منبع استفاده می‌کند تا به‌طور مستقل، از سلامت خود مراقبت کند (1). در واقع خودمراقبتی، رفتاری است داوطلبانه که بر اساس خواست و اراده افراد صورت می‌پذیرد و طی آن، فرد با کسب دانش و مهارت کافی، قادر می‌شود با اتکای به خود، از سلامت خویش مراقبت کند (2). خودمراقبتی بهتر، با کیفیت زندگی بهتری همراه است (3). از طرفی خودمراقبتی سبب بهبود سبک زندگی سالم، کاهش هزینه‌های سلامت، افزایش خودکارآمدی و استقلال، کاهش وابستگی به دیگران، ارتقای سازگاری با بیماری و افزایش بهزیستی و سرزندگی منجر می‌شود (8-4). علاوه بر این، سلامتی مفهومی فرهنگی است؛ زیرا فرهنگ، از چگونگی درک جهان و تجربیات آن شکل می‌گیرد (9). در کنار عوامل تعیین‌کننده سلامتی و بیماری، فرهنگ می‌تواند دیدگاه بیماران و مراقبان سلامت را نسبت به سلامتی و بیماری تعیین نماید (10). از این‌رو، فرهنگ سلامت را می‌توان مجموع ارزش‌ها، باورها، رفتار و عملکرد مرتبط با سلامت دانست (11). رفتار جامعه برخواسته از ارزش‌ها و عقاید است و فرهنگ یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده تمامی رفتارهای بهنجار یا نابهنجار است (12) رفتارهای فرهنگی پیامدهای مهمی برای سلامتی انسان دارد. چرا که فرهنگ، یک سیستم اجتماعی انتقال دانش، اعتقادات یا شیوه‌های مشترک است که در گروه‌ها و جوامع به‌صورت متفاوت بروز می‌نماید (13). ارتقاء فرهنگ سلامت ممکن است تأثیر عمیقی بر رفتارهای خودمراقبتی افراد داشته باشد. چون ارتقاء فرهنگ سلامت رویکردی مطمئن در ایجاد فصل مشترک و عمیق بین تمام فرهنگ‌های موجود دنیا می‌باشد و موجب رواج عدالت بهداشتی و سبک زندگی سالم در جهان می‌شود. در جوامع مختلف، باورها، نگرش‌ها و ارزش‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم بر نحوه‌ی انجام خودمراقبتی تأثیر بگذارند. درک این ارتباط می‌تواند به شناسایی موانع و ملاحظات فرهنگی کمک کند که ممکن است مانع از انجام رفتارهای پیشگیرانه شود. تحقیقات در حوزه خودمراقبتی و فرهنگ سلامت می‌توانند مبنای قابل‌اعتمادی برای سیاست‌گذاری‌های بهداشتی فراهم کنند. با توجه به چالش‌های پیچیده و روزافزونی که امروزه جوامع با آن مواجه هستند، افزایش آگاهی نسبت به خودمراقبتی و ارتقاء فرهنگ سلامت به شدت ضروری است. علاوه بر این، درک دقیق از رفتارهای خودمراقبتی و چگونگی تأثیر فرهنگ بر این رفتارها، می‌تواند به طراحان سیاست‌های بهداشتی و برنامه‌ریزان اجتماعی کمک کند تا استراتژی‌ها و برنامه‌های آموزشی مناسب‌تری را به‌‌کار گیرند. شناخت موانع فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی که افراد را از اتخاذ رفتارهای خودمراقبتی باز می‌دارد، می‌تواند به مدیریت بهتری در حوزه سلامت منجر شود. نهایتاً، انجام مطالعات علمی در این زمینه نه‌تنها به ما این توان را می‌دهد که درک بهتری از نیازها و علایق جامعه به‌دست آوریم، بلکه می‌تواند مبنای علمی برای طراحی برنامه‌های مؤثری باشد که با هدف بهبود سلامت عمومی و ارتقاء کیفیت زندگی افراد تدوین شود. به همین جهت، ترویج فرهنگ سلامت و تقویت خودمراقبتی باید به عنوان یک اولویت کلیدی در سیاست‌گذاری‌های بهداشتی در نظر گرفته شود. لذا پیشنهاد می‌شود که انجام مطالعات علمی در این زمینه به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
تعارض در منافع: وجود ندارد.
 
 

References:
 
1-    Koskela K. Use of Molecular Methods in Biothreat Preparedness. National Defence University Series 1: Research Publications 13; 2017.
2-    Matarese M, Lommi M, De Marinis MG, Riegel B. A Systematic Review and Integration of Concept Analyses of Self‐Care and Related Concepts. J Nurs Scholarsh 2018; 50(3): 296-305.
3-    Depner RM, Cook-Cottone CP, Kim S. Structural Relationship between Mindful Self-Care, Meaning Made, and Palliative Worker’s Quality of Life. International Journal of Stress Management 2021; 28(1): 74-87.
4-    Säfström E, Årestedt K, Liljeroos M, Nordgren L, Jaarsma T, Strömberg A. Associations Between Continuity of Care, Perceived Control and Self‐Care and their Impact on Health‐Related Quality of Life and Hospital Readmission—A Structural Equation Model. Journal of Advanced Nursing 2023; 79(6): 2305-15.
5-    Zhou C, Chen J, Tan F, Lai S, Li X, Pu K, et al. Relationship Between Self-Care Compliance, Trust, and Satisfaction among Hypertensive Patients in China. Front Public Health 2023; 10: 1085047.
6-    Martínez N, Connelly CD, Pérez A, Calero P. Self-Care: A Concept Analysis. Int J Nursing Sci 2021; 8(4): 418-25.
7-    Audulv Å, Sampaio F, Sousa C. Nursing Approaches to Self-Care, Self-Management, and Adaptation to Illness. BMC Nursing 2025; 24(1): 81.
8-    Organization WH. WHO guideline on self-care interventions for health and well-being, 2022 Revision: World Health Organization; 2022.
9-    Crawford R. A Cultural Account of “Health”: Control, Release, and the Social Body. 1st Edition. Issues in the political economy of health care: Routledge 2022: 60-104.
10-    Shepherd SM, Willis-Esqueda C, Newton D, Sivasubramaniam D, Paradies Y. The Challenge of Cultural Competence in the Workplace: Perspectives of Healthcare Providers. BMC Health Serv Res 2019; 19(135): 1-11.
11-    Henderson S, Horne M, Hills R, Kendall E. Cultural Competence in Healthcare in the Community: A Concept Analysis. Health Soc Care Community 2018; 26(4): 590-603.
12-    Abolghasemi M. Semantics of Spiritual Health and Its Religious Scope 2012; 20(6): 45-68.
13-    Kashima Y, Bratanova B, Peters K. Social Transmission and Shared Reality in Cultural Dynamics. Current Opinion in Psychology 2018; 23: 15-9.