ماهنامه علمی پ‍ژوهشی

مقدمه
سندرم درد پاتلوفمورال Patellofemoral pain syndrome (PFPS) یا درد در ناحیه قدامی زانو Anterior knee pain syndrome یکی از شایع‌ترین اختلالات در میان افراد جوان و بالغ محسوب می‌شود (1،2). به نحوی که در کشورهایی از قبیل انگلستان در سال 2018، زیان اقتصادی سالانه 7/4 میلیون پوندی برای مراقبت‌های اولیه دردهای اسکلتی-عضلانی گزارش شده است (3). هم‌چنین طی گزارشی در سال 2016، میزان شیوع سالانه سندرم درد کشککی-رانی را 22/7%گزارش کردند (4). میزان شیوع این عارضه در بانوان در مقایسه با آقایان 2/23% بیشتر است. بیشترین افراد مبتلا به این سندرم در سنین 35-18 سال با شیوع 13% گزارش شده است (5). در چهارمین بیانیه اجماع بین‌المللی PFPS، کارشناسان سه عامل چرخش داخلی ران، کاهش خم شدن زانو و افزایش چرخش خارجی (Eversion)، قسمت خلفی پا را در ایجاد عارضه در ناحیه زانو گزارش کردند (6). در توجیح بیانیه کارشناسان می‌توان بیان کرد که در صورت بروز چرخش داخلی ران ضعف عضلات یا اختلال در فعالیت عضلات موجب افزایش زاویه Q شده و در نهایت منجر به توسعه PFPS، می-گردد (7). محققان در تایید ارتباط کاهش خم‌شدگی زانو و سندرم درد کشککی-رانی ضعف عضلات چهارسر ران را مطرح نمودند (8). تحقیقات گذشته ضعف عضلات چهارسر ران را مکانیسمی در جهت کاهش درد مطرح نمودند. انجام فعالیت‌های ورزشی که نیازمند درگیری مفصل زانوست، منجر به تشدید درد در ناحیه مفصل زانو می‌شود (8). در صورت ابتلا به این سندرم، درد در این ناحیه تشدید می‌یابد و منجر به افت عملکرد خواهد شد. نتایج مطالعات پیشین حاکی از آن است که ابتلا به عارضه درد کشککی-رانی می‌‌‌تواند منجر به ظهور سایر عارضه‌ها همچون استئوآرتریت زانو در سال‌های آتی باشد (9). از دلایل مبتلا شدن به این عارضه می‌توان به مواردی همچون اختلالات بیومکانیکی، راستای غیرطبیعی استخوان کشکک، سفتی بافت اطراف زانو و چرخش غیرطبیعی استخوان ران و ساق اشاره کرد (10). در فرم صحیح، اندام تحتانی پا و مچ پا در ارتباط تنگاتنگی با هم قرار دارند. از این‌رو بروز هر گونه عارضه در اندام تحتانی به مرور به قسمت‌های مختلف بدن تاثیر خواهد گذاشت (10). در صورت بروز عارضه پرونیشن پا Foot Pronation، در مفصل مچ پا منجر به چرخش داخلی ران شده و در مرور زمان ساختار مفصل زانو را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بر اساس آخرین مطالعات کار شده در این زمینه در سال 2021، رستمی ذلانی و همکاران به بررسی تاثیر تمرینات تقویتی سندرم‎ ‎درد‎ ‎کشککی-رانی با تأکید بر ضعف‌ عضلات کمربند کمری-لگنی و چهارسر رانی پرداختند. نتایج مطالعه مروری آن‌ها نشان داد که تمرینات تقویتی به عنوان یک روش تمرین مؤثر در بهبود میزان درد و افزایش عملکرد افراد مبتلا به  درد کشککی-رانی بوده، ولی تمریناتی که علاوه بر تقویت عضلات ناحیه زانو، به تقویت عضلات در ناحیه کمربند کمری-لگنی پرداخته‌اند، اثرات بیشتری بر بهبود درد کشکی-رانی نسبت به تمرینات متمرکز شده بر تقویت عضلات مفصل زانو به تنهایی دارد (11). آخرین مقاله مروری در ارتباط با درمان درد کشککی رانی در سال 2021 انجام شده است (3). طی این مطالعه مروری نتایج حاکی از آن بود که تغییرات کینماتیکی اندام تحتانی در هنگام بالارفتن و پایین آمدن از پله، در نهایت به افزایش نیروی عکس‌العمل و فشار مفصل پاتلوفمورال منجر می‌شود، که از دلایل اصلی توسعه و ایجاد PFPS  است. بنابراین مداخلات توانبخشی که به صورت جامع تغییرات کینماتیکی ایجاد شده را مورد توجه قرار دهند از اثربخشی بیشتری در بهبود علائم بالینی برای مدت زمان طولانی برخوردار خواهند بود. با توجه به این که زانو درد دومین بیماری شایع مرتبط با دردهای اسکلتی-عضلانی بوده و سندرم درد کشککی-رانی به عنوان یکی از رایج‌ترین دلایل درد نواحی زانو معرفی شده است، به نحوی که حدود 25 الی 40 درصد از تمامی آسیب‌های زانو را به خود اختصاص داده و از جمله دلایل مراجعه افراد به کلینیک‌های ارتوپدی و طب ورزشی به شمار می‌آید (12,13). اغلب درمانگران برای پیشگیری از بروز آسیب در مفصل زانو از تمرینات ورزشی استفاده می‌کنند. بر اساس مطالعات موجود، اثرات سودمندی از بهره‌گیری تمرینات ورزشی برای پیشگیری از بروز  درد کشککی-رانی مشاهده شده است. بر همین اساس برخی از محققان تجویز تمرینات ورزشی را برای پیشگیری از آسیب موثر می‌‌دانند. در همین راستا تحقیقات زیادی در رابطه با PFPS، شامل درمان‌های فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی با اهداف تقویت عضلات انجام گرفته است. در یک مطالعه پژوهشی به تازگی تاثیر تمرینات تقویتی اطراف زانو در زنان سالمند ورزشکار مبتلا به سندرم درد کشکک رانی بررسی گردید. از آثار مثبت پژوهش حاضر می‌‌توان به کاهش درد پس از هشت هفته تمرینات تقویتی اشاره کرد (14). بنابراین ضروری به نظر می‌رسد تا با بررسی پروتکل‌های تمرینی مختلف از اثرات مثبت آن آگاهی لازم را به دست آوریم. لازم به ذکر است با توجه به این که در سال 2022، در این زمینه مطالعه مروری کار نشده است، بدان جهت مطالعه حاضر درصدد جمع‌بندی مقالات علمی-پژوهشی در سال 2022 شد تا اطلاعات جدید در این زمینه را گردآوری نماید. از این رو هدف از انجام مطالعه مروری حاضر، بررسی تاثیر انواع پروتکل تمرینی بر سندرم درد کشککی-رانی در سال 2022 بود.
روش بررسی
هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر انواع پروتکل تمرینی بر سندرم درد کشککی-رانی در سال 2022 بود. جهت دستیابی به این هدف به بررسی مطالعات در سال 2022 (تا ماه نوامبر) پرداخته شد. برای انجام مطالعه مروری حاضر، مقالات مرتبط به زبان فارسی و انگلیسی، از جستجوی در پایگاه اطلاعاتی JCR ، Magiran،Scopus ، Google Scholar، PubMed، Science Direct، Springer جمع‌آوری شد. مطالعه حاضر در سال 1401، در دانشگاه محقق اردبیلی انجام گرفت. برای استخراج مقالات از کلیدواژه‌های سندرم درد پاتلوفمورال (Patellofemoral pain syndrome)، زانو (knee)، توانبخشی زانو (Knee rehabilitation)، استفاده شد. انتخاب اولیه مقالات بر اساس عنوان انجام شد و توسط سه محقق مورد بررسی قرار گرفت. معیار ورود به مطالعه شامل مواردی از قبیل انتشار مقاله مربوط به سال 2022، استفاده مقالات در حوزه تمرینات ورزشی، در دسترس بودن متن کامل مقالات بود. مقالاتی که شرکت‌کنندگان تحت عمل جراحی در اندام تحتانی بودند، مقالاتی که به شکل خلاصه نوشته شده بودند، مقالات به غیر از زبان فارسی و لاتین خارج شدند. مقالاتی که فایل کامل آنها در دسترس نبود از طریق سایت ( Isi Link)، خریداری گردید. اعتبارسنجی مقالات از طریق سنجش و ارزیابی مقالاتی که در پایگاه‌های Scopus، WOS و یا ISC نمایه شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفت. مجلات مقالات مربوطه باید حداقل در یکی از این 3 پایگاه استنادی نمایه شده بود. شکل1 روند انتخاب مقالات مطالعه مروری حاضر را نشان می‌دهد.  





شکل 1: روند جستجو، بررسی و انتخاب مقالات
 
نتایج
از 100 مقاله به دست آمده از طریق جستجوی کلمات کلیدی، 25 مقاله بر اساس معیار ورود جهت آنالیز نهایی انتخاب گردید. نتایج حاصل از بررسی مقالات به طور خلاصه در جدول 1 ارائه شده است. لازم به ذکر است که 44% مقالات مورد مطالعه در پژوهش حاضر نشان داده است که تمرینات ورزشی می‌تواند منجر به کاهش درد کشککی رانی شود. به علاوه 12% مقالات نشان‌دهنده این است که تمرینات ورزشی می‌تواند منجر به بهبود عملکرد حرکتی در افراد دارای درد کشککی رانی شود. 24% مقالات در ارتباط مستقیم با افزایش قدرت عضلانی در افراد دارای کشککی رانی بود. 4% مقالات با بررسی زوایای دامنه حرکتی حرکات ورزشی نشان دهنده این است که افزایش دامنه حرکتی در حرکاتی از قبیل اسکات می‌تواند منجر به تشدید درد شود. 8% مقالات مورد مطالعه به ارتباط بین عامل اسکلتی-عضلانی پرداخته است. 8% مقالات هیچ‌گونه تفاوتی برای شاخص‌هایی از قبیل درد، دامنه حرکتی و قدرت عضلانی نشان نداد. نتایج حاکی از آن است که تمرینات تقویتی چهارسرران و هیدروتراپی منجر به بهبود تعادل و قدرت، افزایش حداکثر انقباض ارادی، بهبود شاخص حرکتی عملکردی، افزایش دامنه حرکتی، کاهش انسداد عروق، کاهش درد و افزایش فعالیت الکتریکی عضلات اطراف مفاصل در مبتلایان به سندرم درد کشککی-رانی می‌شود. نتایج مثبت از تمرینات هوازی نشان از کاهش درد در بلندمدت، تمرینات پلایومتریک نشان از تشدید درد، و تمرینات کششی نشان از کاهش درد داشت. نتایج استفاده از نوارهای اصلاحی (کنزیوتیپ) به همراه ورزش حاکی از افزایش ثبات داخلی پاتلا و افزایش فعالیت عضله پهن داخلی و کاهش درد بود. همچنین حرکات اصلاحی در کاهش درد و بهبود عملکرد ورزشی موثر واقع شده است. در نهایت تمرینات تعادلی که هیچ تغییری در شاخص‌های یاد شده را نشان نداد.
 

جدول 1: بررسی تاثیر انواع پروتکل تمرینی بر سندرم درد کشککی-رانی (PFPS).










 
بحث
زانو بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین مفصل در بدن است (شکل2) (39). زانو یک مفصل سینوویال است که استخوان فمور Femur Bone، یعنی استخوان ران پا که بلندترین استخوان بدن است را به استخوان تیبیاTibia Bone، یعنی استخوان ساق پا و دومین استخوان بلند بدن، متصل می‌کند (40). در داخل مفصل زانو در واقع دو سطح مفصلی وجود دارد. 1) سطح مفصلی تیبیافمورال که بین استخوان ران و ساق پا است. 2) سطح مفصلی پتلافمورال که بین استخوان ران پا و کشکک زانو است (41). این دو در کنار یکدیگر اجازه می‌دهند که مفصل زانو مانند یک لولا عمل کند و خم و راست شود و ‌به طرفین چرخش داشته باشد (41,42). کشکک در زانو نقش یک قرقره را بازی می‌کند (43). تاندون عضله چهارسر زانو به کشکک متصل می‌شود و از طریق آن به استخوان ساق پا نیرو وارد می‌کند و بدین ترتیب زانو را صاف می‌کند (43,44). عوامل مختلفی می‌تواند در بروز سندرم کشککی-رانی دخیل باشد (45). هر چند که دلیل قطعی برای بروز این سندرم ارائه نشده است (46). برای نمونه وضعیت آناتومیکی مفاصل در ایجاد این سندرم می‌تواند دخیل باشد (47). بسیاری از درمانگران از تاثیرات مثبت تمرینات در تقویت عضلات اطراف مفاصل گزارش کردند (48). هم‌چنین مطالعات پیشین، تاثیر درمان‌های فیزیوتراپی را بر روی عارضه PFPS، مورد بررسی قرار دادند (49). مطالعه مروری حاضر به شیوه اختصاصی درصدد جمع‌بندی اطلاعات جدید در مورد ارتباط بین پروتکل تمرینی و عارضه PFPS، بود. انواع مختلف تمرینات برای سندرم کشککی-رانی شامل: تمرینات با وزنه، تمرینات با وزن خود افراد، تمرینات با همراهی باند الاستیک، تمرینات درون آب و تمرینات همراه با نواربندی (کنزیوتیپ) اطراف مفاصل بود (52-49 ،25). تحقیقات پیشین هر کدام به نحوی از اثرات مثبت پروتکل تمرینی ذکر شده مستنداتی ارائه کردند. برای مثال در بخش ورزش در درون آب انجام این تمرینات را موثر و مفید بر تعادل و کاهش درد ذکر کردند (25). هم‌چنین در حیطه نواربندی به همراه فعالیت بدنی نتایج قبلی حاکی از اثر‌بخشی کاهش درد در افراد PFPS است (53). به نظر می‌رسد نواربندی با تاثیر بر مکانیسم الایمنت پاتلا Patla در حین ورزش منجر به بهبود در ضعف عضلات پهن داخلی، سفتی عضله پهن خارجی، اصلاح ساختار آناتومیکی استخوان ران و ضعف عضلات نزدیک‌کننده ران در این عارضه می‌شود (54). عضلات چهارسر ران به کشکک و تاندون کشکک متصل می‌شوند، به طوری که به قسمت بالای استخوان متصل می‌شوند. اگر بین عضلات چهارسر ران داخلی و جانبی عدم تعادل عضله وجود داشته باشد، کشکک به صورت جانبی قرار می‌گیرد. در این موقع کشکک را به سمت بالا و خارج می‌کشد (2). در تحقیقات مشخص شده است که عضلات ران در کنترل زانو بسیار مهم هستند (55). کنترل ضعیف عضلات باسن به زانو اجازه می‌دهد تا جابه‌جا شود و کشکک را دچار یک چرخش کند. اکثر برنامه‌های توان‌بخشی موفق به ارزیابی و اصلاح کنترل عضلات ران می‌شوند.  درد کشککی-رانی در دوران بلوغ شایع‌تر است، زیرا رشد استخوان‌های بلند بیشتر از عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها است و باعث ایجاد فشارهای غیر طبیعی بر روی مفاصل می‌شود (56). وجود عارضه در کف پا همانند پرونیشن پا و کف پای صاف می¬تواند از دلایل بروز عارضه PFPS باشد (57). در بیشتر موارد افراد مبتلا به این عارضه به پروتکل‌های غیرجراحی پاسخ مثبت می‌دهند مگر آنکه شدت عارضه بیش از حد باشد که در آن صورت نیازمند جراحی خواهد بود. در جمع‌بندی تحقیقات پیشین برای درمان عارضه درد کشککی-رانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. الف) استفاده از داروهای ضدالتهابی ب) مراجعه به فیزیوتراپی برای دستیابی به دامنه حرکتی ایده‌آل ج) تقویت عضلات د) حفظ صحیح وضعیت‌ها. در بحث حفظ صحیح وضعیت می‌توان بیان کرد که انواع کفی-ها و ارتز در بازار برای افراد در سنین مختلف طراحی شده است. با توجه به مطالب فوق هر کدام از روش‌های مطرح شده آثار مثبت در روند بهبودی سندرم درد کشککی-رانی دارد (58). تمرینات ورزشی با تمرکز بر تقویت عضلات چهارسر ران به بیمار کمک می‌کند تا دامنه حرکتی، قدرت و استقامت او بهبود یابد. تمرکز بر تقویت و کشش عضلات چهارسر ران بسیار مهم است، زیرا این عضلات تثبیت‌کننده اصلی کاسه زانو هستند (59). نتایج حاصل از تحقیقات نشان داد که تمرینات PNF، به تقویت و کشش عضلات چهارسر ران و عضلات جلوی ران کمک می‌کند (60). از محدودیت تحقیق حاضر می‌توان به عدم بررسی تمرینات اینتروال، تناوبی شدید، چابکی و توانی اشاره کرد. هم‌چنین پیشنهاد می¬گردد که تاثیر این تمرینات را به همراه ابزارهای حمایت‌کننده مفاصل اندام تحتانی نیز مورد توجه قرار گیرد.
 






شکل 2: مفصل زانو
 
نتیجه‌گیری
مطالعه مروری حاضر، با رویکرد بررسی انواع پروتکل تمرینی در افراد دارای  درد کشککی-رانی نشان داد که انجام تمرینات تقویتی چهارسرران و تمرینات درون آب با بهبود شاخص‌های اصلی در مقایسه با تمرینات هوازی، پلایومتریک، کششی، نوارهای اصلاحی و تعادلی موثر واقع شده است. لذا پیشنهاد می‌گردد متخصصان علوم توانبخشی با بهره‌گیری از اصول و مبانی علم تمرین فعالیت‌های تقویتی و هیدروتراپی را در روند بهبودی مبتلایان به سندرم درد کشککی-رانی مدنظر قرار دهند.
سپاس‌گزاری
مطالعه حاضر در سال 1401 در دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد.
حامی مالی: ندارد.
تعارض در منافع: وجود ندارد.
 

References:
 
1-    Tahmasbi T, Farazmand F, Hosseini P. The Efficacy of Insole on Pain, Function and Biomechanics in Individuals with Patellofemoral Pain Syndrome; A Review Article. Journal of Research in Rehabilitation Sciences 2016; 12(1): 54-60. [Persian]
2-    Callaghan MJ, Oldham JA. The Role of Quadriceps Exercise in the Treatment of Patellofemoral Pain Syndrome. Sports Med 1996;21(5):384-91.
3-    Yalfani A, Ahmadi M-R, Gandomi F, Bigdeli N. An Investigation of the Lower Extremity Kinematics during Stair Ambulation in People with  Patellofemoral Pain Syndrome: A Systematic Review. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation 2021; 9(4): 115-25. [Persian]
4-    Dey P, Callaghan M, Cook N, Sephton R, Sutton C, Hough E, et al. A Questionnaire to Identify Patellofemoral Pain in the Community: an Exploration of Measurement Properties. BMC Musculoskelet Disord 2016; 17: 237.
5-    Roush JR, Bay RC. Prevalence of Anterior Knee Pain in 18–35 Year-Old FemALES. Int J Sports Phys Ther 2012; 7(4): 396-401.
6-    Powers CM, Witvrouw E, Davis IS, Crossley KM. Evidence-Based Framework for a Pathomechanical Model of Patellofemoral Pain: 2017 Patellofemoral Pain Consensus Statement From the 4th International Patellofemoral Pain Research Retreat, Manchester, UK: Part 3. Br J Sports Med 2017; 51(24): 1713-23.
7-    Barton CJ, Levinger P, Crossley KM, Webster KE, Menz HB. The Relationship between Rearfoot, Tibial and Hip Kinematics in Individuals with Patellofemoral Pain Syndrome. Clin Biomech (Bristol, Avon) 2012; 27(7): 702-5.
8-    Pereira PM, Baptista JS, Conceição F, Duarte J, Ferraz J, Costa JT. Patellofemoral Pain Syndrome Risk Associated with Squats: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health 2022; 19(15): 9241.
9-    Panayiotou Charalambous C. Patellofemoral Pain Syndrome.  The Knee Made Easy: Springer; 2022. p. 579-88.
10-    Panayiotou Charalambous C. Knee biomechanics—Patellofemoral articulation. The Knee Made Easy  2022: 103-33.
11-    Rostami Zalani F, Sahebalzamani M, Daneshjoo A. Examination of Strengths Exercise in Patellofemoral Pain Syndrome with Emphasize on‎ Weakness, Lumbar-Pelvic Girdle Muscles and Quadriceps: Narrative Review Articles‎‎ 2010-2020‎. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation 2021; 10(3): 97-112. [Persian]
12-    Witvrouw E, Callaghan MJ, Stefanik JJ, Noehren B, Bazett-Jones DM, Willson JD, et al. Patellofemoral Pain: Consensus Statement from the 3rd International Patellofemoral Pain Research Retreat Held in Vancouver, September 2013. Br J Sports Med 2014; 48(6): 411-4.
13-    Song C-Y, Huang H-Y, Chen S-C, Lin J-J, Chang AH. Effects of Femoral Rotational Taping on Pain, Lower Extremity Kinematics, and Muscle Activation in Female Patients with Patellofemoral Pain. J Sci Med Sport 2015; 18(4): 388-93.
14-    Golpayegani M, Fiyazi Z, Hosseini Y. The Effect of Strengthing Core Stabilization Training and the Knee Strengthening Training on Improving Pain in Older Women Athletes with Patellofemoral Pain Syndrome. J Arak Uni Med Sci 2021; 24(5): 662-73. [Persian]
15-    Rahimi F, Ghasemi B, Rahimi M. Changing the Index of Functional Movement Screen Patterns in Girls with‎ Patellofemoral Pain Syndrome after 8 Weeks of Pilates Exercises. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation 2022; 11(1): 82-93. [Persian]
16-    Farokhnia M, Bagheri S, Hajiloo B. The Effect of Kinesio Taping on Electromyography Activity and Co-Contraction of Knee Muscles in People with Patellofemoral Pain Syndrome during Climbing and Descending Stairs. IJRN 2022; 8(2): 52-63. [Persian]
17-    Safari Giv T, Sasannejad P, Moustkani M, Akbarpoursohbatabadi A, Azadbakht K. Effect of Treadmill Running on Pain Level of Patients with Anterior Knee Pain Syndrome. Journal of Anesthesiology and Pain 2022; 12(4): 24-33. [Persian]
18-    Rathleff MS, Holden S, Krommes K, Winiarski L, Hölmich P, Salim TJ, et al. The 45-Second Anterior Knee Pain Provocation Test: A Quick Test of Knee Pain and Sporting Function in 10–14-Year-Old Adolescents with Patellofemoral Pain. Phys Ther Sport 2022; 53: 28-33.
19-    Branco GR, Resende RA, Bittencourt NFN, Mendonça LD. Interaction of Hip and Foot Factors Associated with Anterior Knee Pain in Mountain Bikers. Phys Ther Sport 2022; 55: 139-45.
20-    Hannington M, Tait T, Docking S, Cook J, Owoeye O, Bonello C, et al. Prevalence and Pain Distribution of Anterior Knee Pain in Collegiate Basketball Players. J Athl Train 2022; 57(4): 319-24.
21-    Hasan S, Lasi F, Saleem S, Fazal A, Khan R. Isometric & Short arc Exercises Effect on the Quadriceps Muscle of Patellofemoral Knee Pain Patients.  International Journal of Endorsing Health Science Research 2022; 10(2): 220-6.
22-    Asif M, Sajjad Y, Asad Naeem A, Ghaffar N, Riaz T, Mannan A, et al. Comparison of Specific Hip Strengthening Exercises and Conventional Knee Exercises on Pain, Muscle Strength and Function in Sprinters with Patello-Femoral Pain Syndrome. PJMH S 2022; 16(05): 686-8.
23-    Jeon H, Donovan L, Thomas AC. Exercise-Induced Changes in Femoral Cartilage Thickness in Patients with Patellofemoral Pain. Journal of Athletic Training 2022; 65(1): 124-29.
24-    Constantinou A, Mamais I, Papathanasiou G, Lamnisos D, Stasinopoulos D. Comparing Hip and Knee Focused Exercises Versus Hip and Knee Focused Exercises with the Use of Blood Flow Restriction Training in Adults with Patellofemoral Pain: a Randomized Controlled Trial. Eur J Phys Rehabil Med 2022; 58(2): 225-35.
25-    Fang B, Kim Y-h, Choi M-y. Effects of High-Intensity Aquatic or Bicycling Training in Athletes with Unilateral Patellofemoral Pain Syndrome. Int J Environ Res Public Health 2022; 19(8): 4675.
26-    Lee JH, Shin KH, Han S-B, Hwang KS, Lee SJ, Jang K-M. Prospective Comparative Study Between Knee Alignment-Oriented Static and Dynamic Balance Exercise in Patellofemoral Pain Syndrome Patients with Dynamic Knee Valgus. Medicine 2022; 101(37): e30631.
27-    Azab A, Abdelbasset W, Basha M, Mahmoud W, Elsayed A, Saleh A, et al. Incorporation of Pilates-Based Core Strengthening Exercises into the Rehabilitation Protocol for Adolescents with Patellofemoral Pain Syndrome: A Randomized Clinical Trial. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2022; 26(4): 1091-100.
28-    Pompeo KD, da Rocha ES, Melo MA, de Oliveira NT, Oliveira DF, Sonda FC, et al. Can We Replace Exercises Targeted on Core/Hip Muscles by Exercises Targeted on Leg/Foot Muscles in Women with Patellofemoral Pain? a Randomized Controlled Trial. Phys Ther Sport 2022; 25(4): 1-7.
29-    Kim H-J, Cho J, Lee S. Talonavicular Joint Mobilization and Foot Core Strengthening in Patellofemoral Pain Syndrome: A Single-Blind, Three-Armed Randomized Controlled Trial. BMC Musculoskelet Disord 2022; 23(1): 150.
30-    Souto LR, Borges MS, Marcolino AM, Serrão FV, Padovez RdFCM. Protocol: Effectiveness of Adjunctive Treatment Combined with Exercise Therapy for Patellofemoral Pain: a Protocol for a Systematic Review with Network Meta-Analysis of Randomised Controlled Trials. BMJ Open 2022; 12(5): e054221.
31-    Selkowitz DM, Beneck GJ, Powers CM. Persons with Patellofemoral Pain Exhibit Altered Hip Abductor Muscle Recruitment while Performing Hip Abductor Exercises. Physiother Theory Pract 2022: 12(1): 1-10.
32-    Glaviano NR, Saliba S. Differences in Gluteal and Quadriceps Muscle Activation during Weight-Bearing Exercises between Female Subjects with and without Patellofemoral Pain. J Strength and Cond Res 2022; 36(1): 55-62.
33-    Pereira PM, Duarte J, Ferraz J, Baptista JS, Costa JT. Prevention of Knee Joint Wear, in Patellofemoral Pain Syndrome 2022; 16(1): e202209.  
34-    Ali S, Sajjad SA, Niaz M, Rana AA, Waseem M. Prevalence of Patellofemoral Pain Syndrome among Sports Sciences Students in Lahore. Pakistan BioMedical Journal 2022; 5(1): 154-9.
35-    Greaves H, Comfort P, Liu A, Herrington L, Jones R. How Effective is an Evidence-Based Exercise Intervention in Individuals with patellofemoral pain? Physical Therapy in Sport 2021; 51: 92-101.
36-    Girardi FM, Guenka LC. Quadriceps Strengthening by the Kaatsu Training Method in Women with Patellofemoral Pain. Fisioter Pesqui 2022; 29(2): 210-5.
37-    Woodruff RJ. Effectiveness of Exercise Intervention in Runners with and without Patellofemoral Pain Measured by Functional Movement Screening. University of Pittsburgh 2022.
38-    Çankaya M, Karakaya İÇ. Patellofemoral Ağrı Sendromu Tedavisinde Son Beş Yılda Kanata Dayalı Yeni Fizyoterapi Yaklaşımları. Black Sea Journal of Health Science 2022; 5(3): 356-64.
39-    Smillie IS. Injuries of the Knee Joint. Postgraduate Medical Journal 2019; 39(452): 369.
40-    Gaitonde DY, Ericksen A, Robbins RC. Patellofemoral Pain Syndrome. Am Fam Physician 2019; 99(2): 88-94.
41-    Tan J-S, Tippaya S, Binnie T, Davey P, Napier K, Caneiro JP, et al. Predicting Knee Joint Kinematics from Wearable Sensor Data in People with Knee Osteoarthritis and Clinical Considerations for Future Machine Learning Models. Sensors (Basel) 2022; 22(2): 446.
42-    Greig M. Concurrent Changes in Eccentric Hamstring Strength and Knee Joint Kinematics Induced by Soccer-Specific Fatigue. Phys Ther Sport 2019; 37: 21-6.
43-    Cilengir AH, Cetinoglu YK, Kazimoglu C, Gelal MF, Mete BD, Elmali F, et al. The Relationship Between Patellar Tilt and Quadriceps Patellar Tendon Angle with Anatomical Variations and Pathologies of the Knee Joint. Eur J Radiol 2021; 139: 109719.
44-    Xu D, Lu Z, Shen S, Fekete G, Ugbolue UC, Gu Y. The Differences in Lower Extremity Joints Energy Dissipation Strategy During Landing between Athletes with Symptomatic Patellar Tendinopathy (PT) and without Patellar Tendinopathy (UPT). MCB 2021; 18(2): 107-18.
45-    Emamvirdi M, Letafatkar A, Khaleghi Tazji M. The Effect of Valgus Control Instruction Exercises on Pain, Strength, and Functionality in Active Females with Patellofemoral Pain Syndrome. Sports Health 2019; 11(3):223-37. [Persian]
46-    Barton CJ, Levinger P, Crossley KM, Webster KE, Menz HB. Relationships between the Foot Posture Index and Foot Kinematics during Gait in Individuals with and without Patellofemoral Pain Syndrome. J Foot Ankle Res 2011; 4: 10.
47-    Han H, Xia Y, Yun X, Wu M. Anatomical Transverse Patella Double Tunnel Reconstruction of Medial Patellofemoral Ligament with a Hamstring Tendon Autograft for Recurrent Patellar Dislocation. Arch Orthop Trauma Surg 2011; 131(3): 343-51.
48-    Alba-Martín P, Gallego-Izquierdo T, Plaza-Manzano G, Romero-Franco N, Núñez-Nagy S, Pecos-Martín D. Effectiveness of Therapeutic Physical Exercise in the Treatment of Patellofemoral Pain Syndrome: A Systematic Review. J Phys Ther Sci 2015; 27(7): 2387-90.
49-    Collins N, Crossley K, Beller E, Darnell R, McPoil T, Vicenzino B. Foot Orthoses and Physiotherapy in the Treatment of Patellofemoral Pain Syndrome: Randomised Clinical Trial. Bmj 2008; 337: a1735.
50-    Heintjes EM, Berger M, Bierma‐Zeinstra SM, Bernsen RM, Verhaar JA, Koes BW. Exercise Therapy for Patellofemoral Pain Syndrome. Cochrane Database Syst Rev 2003; 12(4): 149-58.
51-    Yoon S, Son H. Effects of Mcconnell and Kinesio Tapings on Pain and Gait Parameters during Stair Ambulation in Patients with Patellofemoral Pain Syndrome. Medicina 2022; 58(9): 1219.
52-    Hamlabadi MP, Jafarnezhadgero A. The Effect of 8 Sessions of Thera-Band Exercises on the Joint Position Sense of the Knee and Ankle in Diabetic Patients with Osteoarthritis of the Knee. Journal of Pain 2022; 21(3): 31-43. [Persian]
53-    Syed S, Bukhari B, Afzal S, Nasir M, Ali S. Comparison of Effectiveness of Mechanical Hold Versus Kinesio Taping in Managing Patellofemoral Pain Syndrome. Pakistan BioMedical Journal 2022; 5(3): 50-4.
54-    Farokhnia M, Bagheri S, Hajiloo B. The Effect of Kinesio Taping on Electromyography Activity and Co-Contraction of Knee Muscles in People with Patellofemoral Pain Syndrome during Climbing and Descending Stairs. IJRN 2022; 8(2): 52-63. [Persian]
55-    Petersen W, Ellermann A, Gösele-Koppenburg A, Best R, Rembitzki IV, Brüggemann G-P, et al. Patellofemoral Pain Syndrome. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy 2014; 22(10): 2264-74.
56-    Galloway RT, Xu Y, Hewett TE, Barber Foss K, Kiefer AW, DiCesare CA, et al. Age-Dependent Patellofemoral Pain: Hip and Knee Risk Landing Profiles in Prepubescent and Postpubescent Female Athletes. Am J Sports Med 2018; 46(11): 2761-71.
57-    Tahmasbi T, Farazmaneh F, Hosseini P. The Efficacy of Insole on Pain, Function and Biomechanics in Individuals with Patellofemoral Pain Syndrome: A Review Article. Research in Rehabilitation Sciences 2016; 12(1): 54-60. [Persian]
58-    Chen Z, Wu J, Wang X, Ren Z. The Effect of Foot Orthoses for Patients with Patellofemoral Pain Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis. Heliyon 2022: 8(6): e09656.
59-    Kang J-I, Moon Y-J, Jeong D-K. Effect of Squat Exercise Combined with Whole Body Vibration Exercise on Muscle Activity and Muscle Fatigue of Quadriceps in Patients with Patellofemoral Pain Syndrome. J Korean Soc Phys Med 2021; 16(1): 41-8.
60-    Keyhanfar A, Hosseini SH. Efficacy of PNF and Classic Physiotherapy Stretching Exercises on the Balance and Function in Patellofemoral Syndrome Patients. Journal title 2018; 26(1): 141-53.