ماهنامه علمی پ‍ژوهشی

مقدمه
نقص بینایی یک نگرانی مهم بهداشت عمومی است (1). با توجه به‌تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در 2015 حدود 36 میلیون نفر در دنیا از اختلالات بینایی رنج می‌برند (3 ،2). تقریباً 90 درصد افراد که از اختلالات بینایی رنج می‌برند در کشورهای در حال توسعه هستند که در صورت ادامه روند کنونی تا سال 2020 احتمالأ این تعداد دو برابر می‌شود (4). به تازگی، گزارشات نشان می‌دهد که ارتباط جدی بین وضعیت اجتماعی- اقتصادی و شیوع و دلایل نقص بینایی و نابینایی وجود دارد که مورد توجه چشم پزشکان و برنامه‌ریزان بهداشت قرار گرفته است (5). سیستم بینایی نقش مهمی در تنظیم جهت‌یابی به حالت خلفی بدن دارد (6). علل نابینایی می‌تواند مادرزادی، ژنتیکی و اکتسابی باشد (8 ،7). گزارش شده است که اگر محرومیت در اوایل زندگی رخ دهد، اثر جبرانی بسیار بیشتر است. هم‌چنین آسیب زودرس مدار بصری اثرات طولانی‌مدتی بر حرکت، تعادل و جهت‌یابی فضایی دارد (9). حفظ تعادل هنگام راه رفتن از اهمیت ویژه‌ای برای افراد دارای اختلال بینایی برخوردار است زیرا نقص در تعادل پویا با خطر بالای سقوط همراه است (10). حفظ تعادل روی دو پا حاصل هماهنگی بین سیستم‌های حسی-حرکتی و مرکز پردازنده عصبی است که سیستم کنترل حرکات بدن را شامل می‌شود (11). پای انسان ساختار مکانیکی پیچیده و چند مفصلی است که در عملکرد اندام تحتانی طی حرکات دینامیک همچون راه رفتن و دویدن نقش مهمی را ایفا می‌نماید (12). در راه‌رفتن و دویدن اولین نقطه‌ای که با زمین تماس پیدا می‌کند، پاهاست که برای حفظ تعادل در حالت ایستاده یا راه ‌رفتن نقش بسزایی دارند. بسته به‌موقعیت وضعیت بدن حالت پاها نیز تغییر می‌کند (13 ،12). اختلال در تعادل افراد نابینا می‌تواند سبب تغییر در مکانیک حرکات دینامیک همچون راه رفتن گردد (14). اگر نیروها و فشار کف‌پایی در اندام تحتانی به‌خوبی توزیع نشود امکان وجود حرکات غیرارادی و در نتیجه تخریب و آسیب در بافت‌های نرم و کاهش کارایی وجود دارد (14). در بین روش‌‌های آنالیز راه‌رفتن اندازه‌گیری توزیع فشار کف‌پایی روشی جدید و نو محسوب می‌‌شود که در شــرایط دینامیک و استاتیک عملکرد پا را مورد بررسی قرار می‌دهد (14). بـا اندازه‌گیری توزیع فشار کف‌‌پایی می‌توان بـه بازتوانی بایوفیدبک برای کنتـرل تعادل راه رفتـن و دویـدن در افراد نابینا پرداخــت (15). اندازه‌گیـری فشـار کـف پـا می‌تـواند اطلاعـات مفیـدی در رابطه بـا سـاختار و عملکـرد پـا و مکانیـک عمومـی راه ‌رفتن و دویـدن به ما بدهد (17 ،16). می‌تـوان گفـت کـه روشـی مفیـد بـرای ارزیابی بیماران جسمی و حرکتی است (18). آنالیز توزیع فشار‌‌های کف پایی چون عملکرد و ساختار پا را مورد ارزیابی قرار می‌دهد، در نتیجه یافته‌های آن اطلاعات مفیدی را در رابطه با مشکلات پا، طراحی انواع کفش وکفی، پیشگیری از آسیب‌های احتمالی و بهبود کنترل تعادل این افراد در اختیارمان می‌گذارد. از آنجا که توزیع نیروها و فشارهای کف‌پایی غیر طبیعی در اندام تحتانی به‌خصوص در پا افزایش یافته محققان توجه ویژه‌ای به‌نحوه توزیع فشار کف‌پایی در افراد نابینا دارند (19). در پژوهشی که دهقانی و همکاران به بررسی متغیرهای فشار کف پایی در افراد نابینا در مقایسه با همسالان سالم با چشمان باز پرداختند به این نتیجه رسیدند که همسان بودن اوج نیروها و متغیرهای فشار کف پایی می‌تواند باعث افزایش ریسک آسیب در مقایسه با همسالان سالم شود (20). در تحقیقی که ری و همکاران داشتند به این نتیجه رسیدند که کودکان نابینا در تکالیف تعادلی ایستا و پویا عملکرد ضعیف‌تری نسبت به همتایان سالم خود دارند (21). فرجی و همکاران در تحقیقی به بررسی گشتاور مفاصل اندام تحتانی در طی حرکت نشستن و برخاستن در کودکان نابینا پرداختند، به این نتیجه رسیدن که عدم وجود بینایی تاثیر عمده‌‌ای بر گشتاور مفاصل اندام تحتانی در صفحه ساجیتال ندارد (22). از آنجایی که توزیع غیرطبیعی فشار پا، با افزایش هزینه‌های درمانی و گسترش آسیب‌‌‌ها درد در ارتباط است، امروزه مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است (19). احمدی و همکاران نشان دادند در قابلیت‌های هماهنگی حرکتی، سهم عملکردهای اصلاحی و جبرانی برای رفع خسارت‌های ناشی از ضعف عملکردهای بینانی یکسان نمی¬باشد و نیز بیان کردند تاثیر بینایی بر انجام تعادل در این کودکان بسیار مهم می‌باشد و نشان‌دهنده اهمیت ادراک بینایی بر کسب اطلاعات لازم از محیط پیرامون جهت اجرای تعادل در کودکان می‌باشد. با توجه به این که تاکنون مطالعه‌‌ای به بررسی متغیرهای فشار کف پایی در افراد نابینا و سالم با چشمان باز و بسته طی راه رفتن به‌صورت علمی پرداخته نشده است و آیا متغیرهای فشار کف‌پایی در افراد نابینای مادرزادی و افراد سالم با چشمان بسته متفاوت می‌باشند. با توجه به اهمیت توزیع متغیرهای فشار کف پایی طی راه رفتن در توانبخشی آسیب‌های مختلف، هدف از این پژوهش بررسی متغیرهای فشار کف‌‌‌پایی در افراد نابینا و سالم با چشمان باز و بسته طی راه رفتن بود.
روش بررسی
پژوهش حاضر از نوع نیمه¬تجربی و آزمایشگاهی می‌‌باشد که با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون اجرا شد. جامعه آماری شامل تمامی مردان شهرستان اردبیل بود و نمونه آماری پژوهش شامل 13 نفر در گروه نابینا مرد با میانگین سن، جرم و قد به‌ترتیب برابر 3/28±29/05 سال، 7/87±67/99 کیلوگرم و 11/04±50/ 174سانتی‌متر بود و 17 نفر در گروه کنترل به‌ترتیب برابر 1/31±24/22 سال، 5/34±78/93 کیلوگرم و6/54±22/ 178سانتی‌متر بود، که به‌طور داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. نمونه آماری در پژوهش حاضر به‌طور نمونه در دسترس انتخاب شدند. برای طراحی حجم نمونه، با استفاده از برنامه کامپیوتری نرم‌افزار G * Power 3.1 محاسبه شد. حداقل تعداد نمونه مورد نیاز جهت دستیابی به توان آماری 0/09 در اندازه اثر برابر 0/32 با سطح آلفا 0/05 برابر 30 نفر در دو گروه سالم و نابینا می‌‌باشد (23). اندازه متوسط تا بزرگ با اندازه اثر ƒ=0/32 بود. از آنجا که حداقل تحقیقات در زمینه افراد نابینا وجود دارد و تأثیر متغیرهای فشار کف پایی معمولاً اندک اما بعضأ از نظر بالینی قابل توجه است، انتخاب شد. علاوه بر این، توان 0/90 تعیین شده است زیرا خطای نوع دو به‌عنوان یک خطای نوع یک در این زمینه اکتشافی جدی است. اندازه‌گیری هر یک از دو گروه با استفاده از تحلیل واریانس با الفای 0/10 برای هر گروه 13 نفر بود (در مجموع 26 نفر). حجم نمونه 30 شرکت‌کننده شامل 13 نفر در گروه نابینا و 17 نفر در گروه کنترل بود (24). این مطالعه قدرت کافی برای تشخیص تفاوت بین گروه نابینا و سالم داشت. برای ثبت مشخصات افراد یک پرسش‌نامه تهیه شد که شامل تاریخ تولد، وضعیت پزشکی و شدت نابینایی بود. ملاک ورود به پژوهش شامل: 1) میزان نابینایی مورد نظر بیشتر از 70 درصد بوده که بر اساس پرونده پزشکی افراد شرکت‌کننده کامل شد و همه افراد نابینا مادرزادی بودند. 2) شرکت‌کنندگان اختلالات عصبی یا ارتوپدی ثانویه از جمله آسیب اندام تحتانی در شش ماه قبل از جمع‌آوری داده‌‌ها را نداشتند. 3) دامنه سنی 20 تا 30 سال بود. ملاک خروج از تحقیق شامل: 1) سابقه شکستگی، مشکلات عصبی¬عضلانی 2) استفاده از داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد 3) نداشتن تمایل فرد به ادامه همکاری در هر قسمت از پژوهش 4) بروز هرگونه مشکل اسکلتی عضلانی حین انجام پژوهش 4)‌ اختلاف طول اندام بیشتر از 5 میلی‌متر 5) دارابودن فعالیت فیزیکی سنگین طی دو روز گذشته. سپس شناسایی پای غالب افراد از طریق شوت توپ فوتبال شناسایی شد. برای مشخص کردن آن از فرد خواسته شد 3 بار توپی را با پا شوت کند. پای که به تعداد بیشتر برای ضربه زدن به توپ استفاده شد پای غالب در نظر گرفته شد (25). شرکت‌کنندگان به‌طور کامل در مورد هدف و پروتکل مطالعه مطلع شده و رضایت‌نامه کتبی را به‌طور آگاهانه امضا کردند. این پژوهش در دانشگاه آزمایشگاه بیومکانیک مرکز سلامت دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد.
ابزارها
دسـتگاه فـوت اسـکن (Foot scan pressure plate,1m* 0.4 m,8192 sensors, Rscan international, Olen, Belgium) در وسـط مسـیر راه رفتن 10 متـری قـرار داده شــد. داده‌های متغیر‌های فشار کف‌پایی با استفاده از نرم‌افزار RSScan International, Version 7.97 و با فرکانس نمونه‌برداری 300 هرتز ثبت شد (26). بـرای هـر آزمودنـی در ادامـه یـک کوشـش ایســتا ثبــت گردیــد کــه در آن وزن آزمودنــی و طــول پــای وی در نرمافــزار دســتگاه ثبــت گردیــد. وزن آزمودنی‌ها با حداقل لباس با ترازویSeca  با دقت 0/5 کیلوگرم و طول پای افراد در حالـت ایـستاده بـا متر نواری باترفلای با دقت 0/5 سانتیمتر انـدازه‌گیـری شد (27). حین راه‌رفتن در مسیر آزمون، از شرکت‌کنندگان خواسته شد که قبل از رسیدن به دستگاه فوت اسکن الگوی راه رفتن خود را تغییر ندهند و یا این که حین راه‌ رفتن گام‌های خود را تنظیم نکنند. گروه سالم ابتدا با چشمان باز و سپس با چشمان بسته تریال¬های راه رفتن را تکرار کردند. سپس افراد نابینا کوشش راه رفتن را با در نظر گرفتن احتیاط کامل انجام دادند. کوشــش راه رفتن صحیــح شـامل برخـورد کامـل پـا بـر روی بخـش میانـی دسـتگاه فـوت اسـکن بـود. آزمودنی به‌طور آزمایشی سه مرتبه کوشش راه رفتن را انجام می‌داد تا با نحوه آزمایش آشنا شود. اگر فوت اسکن توسط آزمودنی جهت تنظیم گام مورد هدف قرار نمی‌گرفت یا تعادل آزمودنی دچار اختلال می‌شد کوشش راه رفتن تکرار می‌‌شد. سپس داده‌های فشار کف‌پایی در طی فاز اتکای راه رفتن استخراج شد. فاز اتکای راه رفتن به‌عنوان تماس پاشنه‌پا با زمین تا بلند شدن پنجه پا تعیین شد. برای تنظیم قرارگیری پای آزمودنی‌ها بر روی فوت¬اسکن طی راه رفتن، 3 مرتبه عمل راه رفتن به‌طور آزمایشی توسط هر آزمودنی انجام گرفت. پس از آن 3 تکرار  قابل قبول مشخص انجام شد و میانگین سه تکرار راه رفتن جهت تحلیل‌های آماری بیشتر مورد استفاده قرار گرفت. دستگاه فوت اسکن با 4363 سنسور نقاط 10 گانه و نیروی عمودی کف پا را طی راه رفتن ثبت می¬کند. نحوه تقسیم‌بندی نقاط کف پا توسط نرم‌افزار (آر، اس، اسکن) صورت می‌گیرد. متغیرهـای فشار کف پایی شامل: اوج نیــروی عمــودی عکس‌العمــل زمیــن، زمان رسیدن به اوج نیــروی عمــودی عکس¬العمــل زمیــن، اوج نیرو و فشار وارده بــر نواحــی ده-گانــه پــا بود. نواحـی ده‌گانــه پا بـه ترتیـب شـامل: انگشـت شسـت، انگشـتان دوم تــا پنجــم، اســتخوان کف‌پایــی اول، اســتخوان کف‌پایــی دوم، اســتخوان کف‌پایــی ســوم، اســتخوان کف‌پایــی چهــارم، اســتخوان کف‌پایــی پنجــم، بخــش میانــه پــا، بخــش داخلــی پاشـنه و بخـش خارجـی پاشـنه بـود. داده‌هــای نیــروی عمــودی عکس‌العمــل زمیــن توســط فیلتــر باتــروورث پایین‌گــذر مرتبــه چهــارم و بـا بـرش فرکانـس 20 هرتـز انجـام شـد (30-28). بـرای نرمـال نمـودن مقادیـر عکس‌العمـل زمیـن، ایـن مقادیـر بـر وزن بـدن تقسـیم  و در عـدد صـد ضـرب شـدند. جهت محاسبه سرعت راه رفتن، طول مسیر راه رفتن (متر) بر مدت زمان (ثانیه) طی نمودن مسیر راه رفتن توسط آزمودنی تقسیم گردید.
تجزیه و تحلیل آماری
نرمال بودن توزیع داده‌ها با استفاده از آزمون شاپیرو‌ویلک تایید شد. از آزمونی آماری تی همبسته جهت مقایسه درون گروهی (گروه سالم با چشمان باز و بسته) و از آزمون تی مستقل جهت مقایسه بین گروهی (گروه سالم با چشمان بسته و گروه نابینا، و گروه سالم با چشمان باز و گروه نابینا) استفاده شد. تمام تحلیل‌ها در سطح معنی‌داری 0/05 و با استفاده از نرم‌افزارversion 16  SPSS انجام پذیرفت. جهت محاسبه اندازه اثر (d) از رابطه زیر استفاده شد (31):

ملاحظات اخلاقی
طرح پیشنهادی این پژوهش توسط کمیته پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل مصوب شد (کد اخلاق IR.ARUMS.1397.027.). آزمودنی‌ها به صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند و فرم رضایت‌نامه و موافقت آگاهانه را کامل نمودند.
نتایج
نمونه آماری پژوهش حاضر شامل 13 نفر مرد نابینا و 17 مرد سالم بود که اطلاعات دموگرافیک شامل میانگین سن، جرم و قد به تفکیک در دو گروه نابینا و سالم ارائه شده است (جدول 1). یافته‌ها نشان داد که اوج مؤلفه‌های نیروی عمودی عکس‌العمل زمین بین دو گروه سالم با چشمان باز و بسته و نابینا در هیچ‌یک از مراحل فاز اتکای هنگام راه رفتن به لحاظ آماری اختلاف معناداری را دارا نمی‌باشد(p>0/05). نتایج نشان داد زمان رسیدن به اوج نیروی عمودی عکس‌العمل زمین در مرحله برخورد پاشنه با زمین در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم چشم بسته طی راه رفتن 45/89 درصد بیشتر بود (0/023>p). زمان رسیدن به میانه اتکای اوج نیروی عمودی در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم چشم بسته 38/97 درصد بیشتر بود (0/013>p). نتایج نشان داد که زمان رسیدن به اوج نیروی عمودی عکس‌العمل زمین در مرحله بلند کردن پاشنه از زمین در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم چشم بسته 22/29 درصد بیشتر بود (0/011>p). و هم‌چنین در این مولفه در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم چشم باز طی راه رفتن 22/24 درصد بزرگتر بود (0/011>p). بر اساس یافته‌های پژوهش، نرخ بارگذاری عمودی در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته در طی مرحله راه رفتن 41/65 درصد کمتر بود (0/003>p) (جدول 2). یافته‌ها نشان داد اوج فشارهای وارده بر نواحی ده‌گانه پا به لحاظ آماری اختلاف معناداری را بین گروه سالم با چشمان باز و بسته، گروه سالم با چشمان باز و نابینا و گروه سالم با چشمان بسته و نابینا هنگام راه رفتن به لحاظ آماری اختلاف معناداری را دارا نمی‌باشد (P>0/05 ) (جدول 3). یافته‌ها نشان داد اوج نیروی وارده بر نواحی ده‌گانه پا به لحاظ آماری اختلاف معناداری را بین گروه سالم با چشمان باز و بسته، گروه سالم با چشمان باز و نابینا و گروه سالم با چشمان بسته و نابینا هنگام راه رفتن دارا نمی‌باشند (P>0/05 ) (نمودار1).

جدول 1: اطلاعات دموگرافیک از آزمودنی‌های حاضر در این پژوهش


جدول 2: مقادیر نیروی عمودی عکس‌العمل زمین (بر حسب درصدی از وزن بدن)، زمان رسیدن به اوج نیروها (میلی‌ثانیه) و جابجایی مرکز فشار (میلی‌متر) در دو گروه سالم و نابینا طی فاز اتکا راه رفتن

*= سطح معنی‌داری کمتر یا مساوی 0/05 می‌باشد (0/05≥P).   آزمون آماری: آزمون تی زوجی و مستقل
جدول 3: اوج فشار کف‌پایی (نیوتن بر سانتی‌متر مربع) در نواحی ده‌گانه پا در دو گروه سالم و نابینا طی فاز اتکا راه رفتن


*= سطح معنی‌داری کمتر یا مساوی 0/05 می‌باشد (0/05≥P).
آزمون آماری: آزمون تی زوجی و مستقل

نمودار 1: اوج نیرو کف‌پایی (نیوتن بر سانتی‌‌متر مربع) در نواحی ده‌گانه پا در دو گروه سالم و نابینا طی فاز اتکا راه رفتن
بحث
هدف از پژوهش حاضر مقایسه متغیرهای فشار کف‌پایی در افراد نابینا و سالم با چشمان باز و بسته طی راه رفتن بود. یافته‌ها نشان داد زمان رسیدن به اوج نیروی عمودی عکس‌العمل زمین در مرحله برخورد پاشنه با زمین در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته طی راه رفتن 45/89 درصد بیشتر بود. زمان رسیدن به میانه اتکای اوج نیروی عمودی در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته 38/97 درصد بیشتر بود. نتایج نشان داد که زمان رسیدن به اوج نیروی عمودی عکس¬العمل زمین در مرحله بلند کردن پاشنه از زمین در افراد نابینا در مقایسه با گروه سالم با چشمان بسته 22/29 درصد بیشتر بود. و هم‌چنین این مولفه در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم چشم باز طی راه رفتن 22/24 درصد بزرگتر بود. نرخ بارگذاری عمودی در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته در هنگام راه رفتن 41/65 درصد کمتر بود.این یافته¬ها با پژوهش¬های دهقانی و همکاران که به بررسی متغیرهای فشار کف پایی در افراد نابینا در مقایسه با همسالان سالم پرداختند همخوان بود (20). مولفه‌ عمودی به‌دلیل این که مهم‌ترین مولفه نیروی عکس‌العمل زمین است اهمیت بیومکانیکی بیشتری هم دارا می‌باشد (32,33). با توجه به سرعت پایین راه رفتن در افراد نابینا و همسان بودن اوج نیروها و متغیرهای فشار کف پایی می‌‌توان نتیجه گرفت که این افراد ریسک آسیب بیشتری در مقایسه با افراد سالم با چشمان باز و بسته را دارند. دهقانی و همکاران نشان دادن که اوج مؤلفه‌های نیروی عمودی عکس‌العمل زمین بین دو گروه سالم با چشمان باز و بسته به لحاظ آماری اختلاف معناداری را دارا نمی‌باشد که این با نتایج ما همسو بود  (20). هر چند یافته‌ها نشان‌دهنده این بود که اوج مؤلفه‌های نیروی عمودی عکس‌العمل زمین بین دو گروه سالم با چشمان باز و بسته و نابینا به لحاظ آماری اختلاف معناداری را دارا نمی‌باشد، اما میانگین نرخ بارگذاری در گروه سالم با چشمان بسته به‌طور معناداری در مرحله برخورد پاشنه بیشتر از گروه نابینا بود. این کاهش نرخ بارگذاری ممکن است به‌دلیل افزایش زمان رسیدن به اوج نیروها در افراد نابینا در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته باشد؛ در نتیجه با افزایش فاصله زمانی از شروع فعالیت تا رسیدن به مرحله پاسخ بارگذاری، مقدار نیرویی که بر بدن وارد می‌شود، با شتاب کمتری وارد می‌‌شود (34). یافته حاکی از این بود که مقادیر زمان اتکا در افراد سالم با چشمان بسته در مقایسه با افراد نابینا در طی راه رفتن 15/55 درصد بیشتر بود. با توجه به این که هر اندازه سرعت گام افزایش یابد زمان اتکا کاهش می¬یابد. در راه رفتن زمان صرف شده در مرحله اتکا کاهش و زمان معلق بودن در فضا افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند علت‌‌های مختلفی را داشته باشد که یکی از این علت‌ها می‌تواند عادت راه رفتن با چشمان باز باشد. افراد نابینای مطلق از زمان تولد و در غیبت حس بینایی، درک خود را از سایر حواس بهبود می-بخشند، بنابراین در شرایط مساوی و زمانی که اطلاعات بینایی در افراد بینا حذف می‌شود، گروه نابینا به‌دلیل سازگاری طولانی‌مدتی که داشته‌اند تمایل بیشتری در استفاده از اطلاعات حس عمقی و دیگر حواس دارد، در حالی‌که در گروه بینا وابستگی به‌حواس بینایی بیشتر است. بنابرین افراد نابینا زمان اتکای کمتری در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته را دارا هستند. (35). از آنجا که توزیع نیروها و فشارهای کف‌پایی غیر طبیعی در اندام تحتانی بخصوص در پا افزایش یافته (19)، اندازه‌گیری توزیـع این نیروها و فشـارهای کـف‌پایـی اطلاعات جالبی را در مورد کنتـرل تعادل راه‌رفتـن و دویـدن در افراد نابینا، در اختیارمان قرار می‌دهد (18 ،15). تفسـیر تغییـر توزیـع فشـار کف‌پایی در افـراد نابینا بــه ایــن صــورت اســت کــه طبــق یافته‌هــای مطالعـات  پیشـین، عملکـرد انـدام وتری‌گلـژی، دوک عضلانـی و گیرنده‌هـای موجـود در مفاصـل اندام تحتانی در این افراد  تغییـر می‌کنـد و در نتیجـه اطلاعـات نادرسـتی جهـت حفـظ تعادل در اختیارمان قرار می‌دهد (36). در سال 2016 فرجاد پزشک و همکاران نشان دادند که نوسـانات مرکـز فشـار روش مناسـبی بـرای بررسـی کنتـرل وضعیتـی در حیــن راه رفتــن می‌باشــد (37). افزایــش فعالیــت عضــات دورســی و پلانتــار فلکسـور مـچ پـا باعـث عملکـرد بهتـر فـرد هنـگام تمـاس پـا بــا زمیــن می‌شــود (38). به‌نظـر می‌رسـد توزیـع مناسـب فشـار و نیروهـا در کاهـش و جلوگیــری از آســیب‌های اســکلتی-عضلانی کــف پــا بســیار مهــم می‌باشــد (39). نتایج تحقیق حاضر نشان داد میزان اوج فشار کف پایی و اوج نیروهای عمودی عکس‌العمل زمین در هیچ یک از نواحی ده‌گانه کف پا در دو گروه سالم با چشمان باز و بسته و نابینا اختلاف معناداری مشاهده نشد که این با نتایج دهقانی همسو بود (20). و با توجـه بـه اینکـه راه رفتـن سـریعتر و طـول گام بلندتـر باعـث افزایـش نیروهـای وارده بـه کـف‌پـا می‌شـود بــه‌نظــر می‌رســد (40) یکــی از دلایــل افزایــش فشــار و نیروهــای وارده بـه کـف‌پـا می‌توانـد راه رفتـن سـریع‌تر و طـول گام‌های بلندتـر باشد. بر اساس مطالعات انجام شده، شدت نوسانات داخلی-خارجی مرکز فشار بدن، منعکس‌کننده بی‌ثباتی‌های جانبی است و نوسانات قدامی-خلفی نیز با جابه‌جایی قدامی-خلفی مرکز فشار بدن مرتبط می¬‌باشد؛ به‌طوری‌که این نوسانات با افتادن فرد در ارتباط است (42, 41). البته در پژوهش تاناکا و همکاران که به‌بررسی ارتباط بین اختلال تعادل با نقایص کنترل پوسچرال در زنان سالمند با و بدون شکایت از افتادن و بدون اعمال مداخله پرداخته بودند، هیچ تفاوتی در متغیرهای تعادل مورد بررسی در میانیگن مرکز فشار در راستای داخلی-خارجی مشاهده نشد و نتایج آن با یافته¬های تحقیق حاضر همخوانی دارد (41). می‌توان بیان داشت که تعادل در وضعیت چشم باز بهتر از تعادل در وضعیت چشم بسته است. بدین معنا که افراد در وضعیت چشم بسته در مقایسه با چشم باز در محدوده و دامنه کمتری دارای حرکات نوسانی مرکز فشار هستند، اما سرعت این حرکات نوسانی، به‌ویژه به سمت جلو-عقب، در حالت چشم بسته به¬طور قابل ملاحظه¬ای از لحاظ کلینیکی بیشتر از افراد در وضعیت چشم باز است که مهم‌ترین عامل در پیش‌بینی عدم تعادل توسط یک فرد است. با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده توسط دویل و همکارانش سرعت نوسان مرکز فشار در‌صفحه قدامی-خلفی بهترین متغیری است که می‌‌تواند برای ارزیابی میزان تعادل ایستا استفاده شود (43). نتایج نشان داد میانگین تغییرات مرکز فشار نسبت به مرکز جرم بدن در جهت داخلی- خارجی در افراد سالم با چشمان باز در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته و افراد نابینا در راه رفتن کمتر بود. هرچند این اختلافات به لحاظ آماری معنادار نبود. نتایج پژوهش حاضر بیان می‌کند که افراد نابینا در راستای قدامی-خلفی هماهنگی عصبی-عضلانی ضعیف‌تری در مقایسه با افراد سالم با چشمان باز و بسته را دارا هستند، و به همین دلیل است که جهت حفظ بهتر عملکرد راه‌رفتن، جابه‌جایی مرکز فشار کمتری را دارا هستند. این یافته‌های با پژوهش‌های دهقانی و همکاران که به بررسی متغیرهای فشار کف پایی در افراد نابینا در مقایسه با همسالان سالم پرداختند همسان بود (20). و یکی از دلایل احتمالی دیگر نیز می‌تواند ترس از افتادن باشد. در واقع کاهش سرعت راه رفتن و کاهش جابه‌جایی مرکز فشار مکانیزم‌های جبرانی هستند تا نقص بینایی و در نتیجه ضعف تعادلی این افراد را طی راه رفتن جبران و خطر سقوط را کاهش دهند. از سوی دیگر، بیشتر بودن جابه‌جایی مرکز فشار در افراد سالم نسبت به افراد نابینا ممکن است به‌دلیل ساختار اندام تحتانی بهتر و همکاری بهتر عضلات مربوط باشد. از محدودیت‌های پژوهــش حاضــر می‌تــوان عدم وجود جنس مونث، عدم ثبت فعالیت الکتریکی عضلات بود. هم‌چنیـن در پژوهـش حاضـر سـرعت راه رفتـن بــه‌صــورت خــود انتخابــی بــود.
نتیجه‌گیری
می‌توان نتیجه گرفت که افراد نابینا به‌دلیل نابینایی مادرزادی به‌دلیل سازگاری طولانی‌مدتی که داشته‌اند تمایل بیشتری در استفاده از اطلاعات حس عمقی و دیگر حواس دارد، در نتیجه سایر حواس خود را تقویت نموده‌اند، پس در مقایسه با افراد سالم با چشمان بسته زمان اتکای کمتری را دارا می‌باشند.
سپاس‌گزاری
این مقاله حاصل طرح پژوهشی در دانشگاه محقق اردبیلی می‌باشد. بدین‌وسیله از تمامی افراد شرکت‌کننده در پژوهش و مسئولان محترم دانشگاه که در اجرای پژوهش ما را یاری نمودند، صمیمانه تشکر می‌نماییم.
حامی مالی: دانشگاه محقق اردبیلی.
تعارض در منافع: وجود ندارد.

References:
1-Kodjebacheva GD. Visual Impairment and Myopia among First Graders from Three School Districts in Southern California: Racial/Ethnic Disparities, Yearly Trends, Geospatial Distribution, and Relative Influence of Individual, Neighborhood, and School Determinants. Los Angeles University of California; Los Angeles 2009: 1-3.
2-Kordestani F, Daneshfar A, Roustaee D. Comparison of Quality of Life and Social Skills between Students with Visual Problems (Blind and Partially Blind) and Normal Students. International J Academic Research in Progressive Education and Development 2014; 3(4): 384-91.
3-Stevens GA, White RA, Flaxman SR, Price H, Jonas JB, Keeffe J, et al. Global Prevalence of Vision Impairment and Blindness: Magnitude and Temporal Trends, 1990–2010. Ophthalmology 2013; 120(12): 2377-84.
4-Ostadi-Moghaddam H, Khabbaz-Khoub M, Yekta A, Heravian J, Mehdi-Zadeh AR. An Investigation in Causes of Severe Visual Impairment and Blindness of the Students from the Blind Schools of Mashhad. Archives of Rehabilitation 2007; 8(1): 61-6.
5-Wang W, Yan W, Müller A, Keel S, He M. Association of Socioeconomics with Prevalence of Visual Impairment and Blindness. JAMA Ophthalmol 2017; 135(12): 1295-302.
6-Horak FB. Postural Orientation and Equilibrium: What Do We Need to Know about Neural Control of Balance to Prevent Falls? Age Ageing 2006; 35(Suppl_2): Ii7-Ii11.
7-Ingall CK. Metaphors, Maps, and Mirrors: Moral Education in Middle Schools. Greenwood Publishing Group; 1997: 5-8.
8-Bedrossian EH. The Eye: A Clinical and Basic Science Book: Thomas; 1958: 9-10.
9-Petersen H, Patel M, Ingason EF, Einarsson EJ, Haraldsson Á, Fransson P-A. Long-Term Effects from Bacterial Meningitis in Childhood and Adolescence on Postural Control. Plos One. 2014; 9(11): E112016.
10-Jazi SD, Purrajabi F, Movahedi A, Jalali S. Effect of Selected Balance Exercises on the Dynamic Balance of Children with Visual Impairments. J Visual Impairment & Blindness 2012; 106(8): 466-74.
11-Manchester D, Woollacott M, Zederbauer-Hylton N, Marin O. Visual, Vestibular and Somatosensory Contributions to Balance Control in the Older Adult. J Gerontol 1989; 44(4): M118-M27.
12-Hamill J, Knutzen KM. Biomechanical Basis of Human Movement. 2 ed. Philadelphia:Lippincott Williams & Wilkins; 2006: 78-93.
13-Fitzpatrick R, Rogers DK, Mccloskey D. Stable Human Standing with Lower Limb Muscle Afferents Providing the Only Sensory Input. J Physiol 1994; 480(2): 395-403.
14-Monteiro M, Gabriel R, Aranha J, E Castro MN, Sousa M, Moreira M. Influence of Obesity and Sarcopenic Obesity on Plantar Pressure of Postmenopausal Women. Clinical Biomechanics 2010; 25(5): 461-7.
15-Leitch KM, Birmingham TB, Jones IC, Giffin JR, Jenkyn TR. In-Shoe Plantar Pressure Measurements for Patients with Knee Osteoarthritis: Reliability and Effects of Lateral Heel Wedges. Gait Posture 2011; 34(3): 391-6.
16-Heidari N, Madden JA, Loeffler MD. Report of a Case of Genu Recurvatum Following Tibial Eminence Avulsion Treated by Proximal Tibial Flexion Osteotomy and Review of the Literature. Surgical Sci 2011; 2(3): 117-20.
17-Farahpour N, Jafarnezhad A, Damavandi M, Bakhtiari A, Allard Pjjob. Gait Ground Reaction Force Characteristics of Low Back Pain Patients with Pronated Foot and Able-Bodied Individuals with and without Foot Pronation. J Biomech 2016; 49(9): 1705-10.
18-Rosenbaum D, Becker HP. Plantar Pressure Distribution Measurements. Technical Background and Clinical Applications. Foot and Ankle Surgery 1997; 3(1): 1-14.
19-Armstrong DG, Peters EJ, Athanasiou KA, Lavery LA. Is there a Critical Level of Plantar Foot Pressure to Identify Patients at Risk for Neuropathic Foot Ulceration? J Foot Ankle Surgery 1998; 37(4): 303-7.
20-Dehghani M, Jafarnezhadgero A, Abdollahpour Darvishani M. Evaluation of Plantar Pressure Variables in Blind Individuals Compared to Healthy Controls. J Rehabilit Med 2019; 8(3): 171-8. [Persian]
21-Ray CT, Horvat M, Croce R, Mason RC, Wolf SL. The Impact of Vision Loss on Postural Stability and Balance Strategies in Individuals with Profound Vision Loss. Gait Posture 2008; 28(1): 58-61.
22-Aylar MF. Control of Lower Extremity Joint Moments during Sit-To-Stand among Blind Children. J Clinical Engineering 2017; 42(4): 189-93.
23-Jafarnezhadgero AA, Shad MM, Majlesi M, Granacher U. A Comparison of Running Kinetics in Children with and Without Genu Varus: A Cross Sectional Study. Plos One 2017; 12(9): E0185057.
24-Buchner A, Faul F, Erdfelder E. G Power: A priori, post-hoc, And Compromise Power Analyses for the Macintosh. Computer Program]. Bonn, Germany: Bonn University 1992.
25-Jafarnezhadgero AA, Shad MM, Majlesi M. Effect of Foot Orthoses on the Medial Longitudinal Arch in Children with Flexible Flatfoot Deformity: A Three-Dimensional Moment Analysis. Gait & Posture 2017; 55: 75-80.
26-Jafarnezhadgero AA, Oliveira AS, Mousavi SH, Madadi-Shad M. Combining Valgus Knee Brace and Lateral Foot Wedges Reduces External Forces and Moments in Osteoarthritis Patients. Gait & Posture 2018; 59: 104-10.
27-Barghamadi M, Behboodi Z. Biomechanical Factors in 100 M Freestyle Swimming and their Relationships with Anthropometric Characteristics. Br J Sports Med 2010; 44(Suppl 1): I1-I82.
28-Seifi-Skishahr F, Alavi Mehr SM, Jafarnezhadgero A, Katanchi MJA, Pain. Effect of Elastic Gait Training on Foot Pressure Variables in Subjects with Low Back Pain during Running. Jap 2018; 9(2): 47-59. [Persian]
29-Jafarnezhadgero AA, Shad MM, Ferber R. The Effect of Foot Orthoses on Joint Moment Asymmetry in Male Children with Flexible Flat Feet. J Body Work Movement Therapies 2018; 22(1): 83-9.
30-Jafarnezhadgero A, Shad MM, Majlesi M, Zago Mjjob, Therapies M. Effect of Kinesio Taping on Lower Limb Joint Powers in Individuals with Genu Varum. J Bodywork Movement Therapies 2018; 22(2): 511-8.
31-Cohen J. A Power Primer. Psychol Bull 1992; 112(1): 155-9.
32-Headon R, Curwen R. Recognizing Movements from the Ground Reaction Force. In Proceedings of the 2001 workshop on Perceptive user interfaces 2001.
33-Richards J. Biomechanics in Clinic and Research. Churchill Livingstone; 2008.
34-Daryabor A, Saeedi H, Yazdani M, Ghasemi M, Kamali M, Nabavi H, et al. The Effect of Standard and Beveled Heels of Orthopedic Shoe on Vertical Ground Reaction Forces during Walking in Healthy Subjects. Archives of Rehabilitation 2013; 14(3): 47-55.
35-Aras D, Güler Ö, Gülü M, Akça F, Arslan E, Akalan C. Comparison of Balance Skills of Visually Impaired and Non-Impaired Judo Athletes and Goalball/Futsal Players. Physical Education of Students 2018; 22(6): 292-7.
36-Alexander KM, Kinney TL. Differences in Static Balance and Weight Distribution between Normal Subjects and Subjects with Chronic Unilateral Low Back Pain 1998; 28(6): 378-83.
37-Farjad Pezeshk A, Sadeghi H. The Trajectory of Center of Pressure during Stance Phase of Gait in Healthy Males and Females Using Pedar-X System. Scientific J Management System 2016; 14(11): 1-13.
38-Chang WN, Kim YD, Lee KB, Joo JH, Jung SM. Effect of Facilitating Reciprocal Inhibition of Ankle Flexors on Muscle Activation Pattern in Sit to Stand Movement in Stroke-Case Study. Age (Yrs) 2018; 15(47.86): 16.73.
39-Memar R, Noori S. Comparison of Plantar Pressure Distribution between the Right and Left Foot and their Correlation with Height and weight at Wrestlers. Scientific J Management System 2016; 14(12): 45-58.
40-Sun D, Fekete G, Mei Q, Gu Y. The Effect of Walking Speed on the Foot Inter-Segment Kinematics, Ground Reaction Forces and Lower Limb Joint Moments. Peerj 2018; 6:  E5517.
41-Tanaka EH, Santos PF, Reis JG, Rodrigues NC, Moraes R, Abreu DC. Are there a Relationship between Complaints of Impaired Balance and Postural Control Disorder in Community-Dwelling Elderly Women? A Cross-Sectional Study with the Use of Posturography. Brazilian J Physical Therapy 2015; 19(3): 186-93.
42-Piirtola M, Era P. Force Platform Measurements as Predictors of fall among Older People–A Review. Gerontology 2006; 52(1): 1-16.
43-Doyle TL, Newton RU, Burnett AF. Reliability of Traditional and Fractal Dimension Measures of Quiet Stance Center of Pressure in Young, Healthy People. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 2005; 86(10): 2034-40.