مقدمه: استفاده مزمن از مواد مخدر با طیف گسترده‌ای از نواقص عصب‌شناختی همراه است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مقایسه عملکرد عصب­شناختی در سه گروه سوء مصرف‌کنندگان اپیوئیدها، تحت درمان با متادون و افراد غیر مصرف‌کننده صورت گرفت.

روش بررسی: در این مطالعه که به صورت علمی-مقایسه‌ای انجام شد، به روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد 90 نفر انتخاب و در سه گروه سوء مصرف‌کنندگان اپیوئیدها(30 نفر)، تحت درمان با متادون(30 نفر) و غیر مصرف‌کننده(30 نفر) قرار داده شدند. تمامی آزمودنی‌ها، آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین و مقیاس تلاش ذهنی صرف شده، را تکمیل نمودند، که عملکرد در این تکلیف از دو بعد کارآمدی پردازش و اثربخشی عملکرد مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی و نرم‌افزار SPSS نسخه 23، مورد تحلیل قرار گرفتند.

نتایج: یافته‌ها نشان داد که گروه تحت درمان با متادون و سوءمصرف‌کنندگان اپیوئیدها، در دو بعد اثربخشی عملکرد و کارآمدی پردازش به طور معنی‌داری عملکردی ضعیف‌تر از گروه غیرمصرف‌کننده، داشتند (01/0>p) و همچنین گروه تحت درمان با متادون نسبت به سوءمصرف کنندگان اپیوئیدها اثربخشی عملکرد بهتری(تعداد خطای درجاماندگی کمتر) (01/0>p)، نشان دادند.

نتیجه‌گیری: این نتیجه که گروه تحت درمان با متادون نسبت به سوءمصرف کنندگان اپیوئیدها، اثربخشی عملکرد بهتری در کارکرد عصب‌شناختی داشتند، می‌تواند تلویحات مهمی در زمینه آسیب‌شناسی و درمان سوء مصرف‌کنندگان مواد داشته باشد. به طوری که شناخت مکانیسم‌های زیربنایی که به افراد تحت درمان متادون کمک کرده است تا عملکردی اثربخش‌تر از افراد سوء مصرف‌کننده اپیوئیدها داشته باشند، می‌تواند در طراحی برنامه‌های توان‌بخشی شناختی این بیماران بسیار مؤثر باشد.