مقدمه: لیشمانیوز، مشکلات بهداشتی جهانی فراوانی به وجود آورده است. عوارض جانبی داروها، مقاومت دارویی و نبود واکسن مؤثر و مطمئن سبب توجه به ترکیبات جدید مؤثر گیاهی شده است. بنابراین هدف از این مطالعه معرفی یک گیاه طبی سنتی به نام یونجه سیاه (Medicago Lupulina) می باشد که می تواند به عنوان یک منبع ارزشمند دارویی علیه لیشمانیوز جلدی مورد توجه قرار بگیرد.

روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی، عصاره الکلی به روش ماسراسیون و اسانس به روش تقطیر با آب آماده گردید. پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور(Leishmania major) در دمای 2± 25 درجه سانتی‌گراد ابتدا در محیط کشت N.N.N و سپس در محیط اشنایدر و بالاخره در محیطRPMI- 1640  کشت داده شدند. سپس با استفاده از روش MTT (Methyl Thiazole Tetrazolium)، مقدار  IC50(Inhibitory Concentrations 50%)برای عصاره، اسانس و گلوکانتیم تعیین گردید. نتایج با استفاده از آزمون آماری Tukey و t تجزیه و تحلیل شد و به وسیله نرم افزار SPSS16 ارائه گردید. تست MTT برای هر نمونه، 3 بار تکرار شد.

نتایج: IC₅₀ برای عصاره و اسانس برگ های یونجه سیاه و گلوکانتیم علیه پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور بعد از 24، 48 و 72 ساعت به ترتیب 240، 130 و 69 میکروگرم بر میلی لیتر و 801، 340 و 190 میکروگرم بر میلی لیتر و 26، 19 و 11 میکروگرم بر میلی لیتر تعیین شد. بین IC₅₀ عصاره و اسانس گیاهی و گلوکانتیم بعد از 24، 48 و 72 ساعت اختلاف معنی‌داری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: عصاره الکلی و اسانس گیاه مورد آزمون دارای اثرات ضدلیشمانیایی قابل توجهی در شرایط آزمایشگاهی بودند. به این ترتیب می‌توانند در زمره گیاهان طبی ضد لیشمانیوز مورد توجه قرار بگیرند.