ماهنامه علمی پ‍ژوهشی

مقدمه:روناس یکی از محصولات زراعی مهم می­ باشد که مصارف دارویی و صنعتی دارد. این محصول ممکن است توسط قارچ­های گوناگونی از جمله قارچ­های فوزاریوم که پتانسیل تولید مایکوتوکسین­های مهلکی را دارند، آلوده شود. هدف از این تحقیق شناسایی توکسین­های  تریکوتسین تولیدی توسط قارچ­های فوزاریوم همراه بذور روناس با استفاده از روش­های مولکولی و بیوشیمیایی بود.

روش بررسی: از بذور روناس در مناطق مهم کشت روناس استان یزد از جمله اردکان و بافق نمونه برداری به عمل آمد. پس از کشت و خالص سازی گونه­ های قارچی فوزاریوم در محیط­های کشت اختصاصی، ردیابی قارچ­های دارای پتانسیل تولید مایکوتوکسین تریکوتسین از جمله نیوالنول (NIV) از طریق آغازگرهای اختصاصی ژن Tri13 با استفاده از روش واکنش زنجیره­ای پلی مراز (PCR) انجام شد. جهت تایید پتانسیل تولید مایکوتوکسین NIV در گونه­ های فوزاریوم از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) استفاده شد.

یافته­ ها: در این بررسی پنج گونه فوزاریوم شامل solani.F، F.oxysporum ،poae .F،  semitectum.F و F.eqiuesti  از بذور روناس جداسازی و شناسایی شدند. از بین گونه ­های فوزاریوم جدا شده از بذور روناس گونه­ های poae F.  و equisetiF. توانایی تولید مایکوتوکسین نیوالنول (NIV) را دارا بودند. وجود ژن Tri13 (موثر در تولید نیوالنول) در دو گونه  F.poae و  .equisetiF ردیابی گردید که این گونه­ ها بعنوان تیپ­های تولیدکننده NIV شناخته شدند. نتایج حاصل از HPLC  نیز نشان داد که دو گونه فوزاریوم مورد بررسی، پتانسیل تولید مایکوتوکسین NIV را دارند.

نتیجه­ گیری: بر اساس نتایج بدست آمده، ژن Tri13 در دو گونه .poaeF و F. equiseti نقش موثری در تولید تریکوتسین نیوالنول دارد. لذا با استفاده از روش PCR می­توان قارچ­های دارای پتانسیل تولید مایکوتوکسین را در محصولات مختلف سریعتر ردیابی و شناسایی کرد. با توجه به اینکه این اولین گزارش از وجود تریکوتسین نیوالنول در بذور روناس در استان یزد می ­باشد، لذا باید اقدامات لازم جهت کنترل این عوامل قارچی و توکسین­های تولیدی در این محصولات صورت گیرد.