ماهنامه علمی پ‍ژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد- ملاحظات اخلاقی
رعایت اصول اخلاقی پژوهش

بازیابی تصاویر و رنگ‌ها  | تاریخ ارسال: 1401/8/15 | 
شرایط نویسندگی و همکاران
نویسندگان مسئولیت محتوایی مقاله را بر عهده دارند و نویسنده مقاله کسی است که به طور همزمان چهار شرط ذیل را دارا باشد:
  • ارائه ایده پژوهشی، یا طراحی مطالعه،  یا جمع‌آوری داده یا آنالیز و تفسیر داده‌ها؛
  • همکاری در نوشتن نسخه اولیه دستنوشته و یا بازبینی و مرور نقادانه به گونه‌ای که متن از لحاظ محتوای علمی دستخوش تغییر و تکامل شود؛
  • مطالعه و تایید نسخه نهایی دستنوشته قبل از انتشار؛ و
  • بتواند مسئولیت پاسخگویی در مقابل کلیه جنبه‌های انجام پژوهش در طراحی، انجام و انتشار مقاله را بپذیرد به گونه‌ای که بتواند به کلیه سوال‌های مطرح شده در مورد صحت محتوای پژوهش و نوشتار آن پاسخ دهد.
 
ترتیب نام نویسندگان مبتنی بر میزان مشارکت افراد و از طریق توافق جمعی آنان تعیین می‌گردد. بنابراین، نویسندگان مقاله طی نامه‌ای (فرم تعهدنامه مولفین) موافقت کتبی خود را بر اساس ترتیب نام نویسندگان امضاء نموده و انتقال حق‌مؤلف و مجوز نشر (Copy Right) را به مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد واگذار می‌نمایند. رعایت این مورد الزامی می‌باشد در صورت عدم‌ارسال فایل مذکور مقاله از روند بررسی خارج خواهد شد.
تغییرات در نویسندگان مقاله: هرگونه درخواستی مبنی تغییر در ترتیب نویسندگان پس از ارسال نسخه اولیه مقاله و قبل از پذیرش، طی نامه‌ای خطاب به سردبیر و با تایید تمام نویسندگان امکان‌پذیر خواهد بود.
هرگونه حذف  و اضافه در نام نویسندگان پس از ارسال نسخه اولیه مقاله به مجله امکان پذیر نیست.
 
موازین قانونی و اخلاقی در نشر مقالات
  • نویسندگان باید از ارسال مقالات مشابه حاصل از یک طرح پژوهشی به صورتی که نویسندگان نتایج پژوهش خود را به نتایج جزیی‌تر تقسیم کنند و برای هر نتیجه یک مقاله بنویسند (salami publications) خودداری کنند.
  • استفاده از داده‌های ساختگی(fabrication) و دستکاری داده‌ها (falsification) مصداق تخلف پژوهشی می‌باشد.
  • استفاده از تمام یا قسمتی از یافته‌های پژوهشی یا ایده‌های منتشرشده یا منتشرنشده دیگران بدون ذکر منبع (استناد) و عدم کسب اجازه از مالک معنوی در موارد ضروری، سرقت معنوی و مصداق تخلف پژوهشی می‌باشد.
  • در صورت استفاده از شکل، جدول، پرسشنامه و یا بخش قابل توجهی از متن موردنظر یا ترجمه متن منتشرشده‌ی دیگران به صورت آوردن عین آن متن، باید علاوه قراردادن متن مورد استفاده در گیومه و ذکر منبع از مالک معنوی متن اولیه اجازه کتبی اخذ شود.
  • در صورت استفاده از بخش جزئی از متن یا ترجمه‌ی منتشرشده دیگران در صورت آوردن عین آن متن باید متن مورد استفاده در گیومه آورده و منبع آن ذکر گردد.
  • در صورت استفاده از متن یا ترجمه‌ی متن منتشر شده دیگران به صورت نقل به مضمون، جمع‌بندی، نتیجه‌گیری یا برداشت ایده باید منبع آن ذکر شود. البته نقل به مضمون نباید به گونه‌ای باشد که با منظور نویسندگان اصلی و روح کلی نوشته‌ی آن‌ها منافات داشته باشد.
  • نویسندگان در ارجاع دادن به کارهای پژوهشی دیگر باید براساس موازین علمی عمل نمایند و هرگونه ارجاع غیرضروری به خود و یا دیگران به قصد بالابردن تعداد ارجاعات نادرست می‌باشد.
  • در صورت وجود احتمال وقوع تخلف پژوهشی و فریبکاری، نویسندگان موظف هستند در مورد موضوع مورد تخلف توضیح بدهند و در صورت عدم‌دریافت توضیحات ظرف مدت حداکثر دوماه و یا قانع‌کننده نبودن توضیحات نویسندگان، وقوع تخلف پژوهشی به کمیته اخلاق در پژوهش موسسه‌ی حامی پژوهش، رئیس یا مسئول محل کار یا تحصیل نویسندگان اطلاع داده می‌شود تا با انجام تحقیق و بررسی وقوع آن محرز یا رفع گردد.
  • در صورت محرزشدن وقوع تخلف پژوهشی مجله حق دارد متناسب با شدت تخلف احراز شده یک یا چند مورد از اقدامات شامل خودداری از انتشار مقاله در صورتی که مقاله منتشر نشده و در دست بررسی باشد؛ خارج کردن مقاله چاپ شده از مجله با ذکر دلیل خارج کردن مقاله به صورتی که سابقه خارج شدن مقاله در دسترس عموم قرار گیرد؛ انتشار اصلاحیه یا تکذیبیه در شماره ی آتی نشریه در صورتی که مقاله منتشر شده باشد؛ و اجتناب از پذیرش مقالات آتی نویسندگان برای مدتی مشخص را انجام دهد.
  • ارسال مقاله به بیش از یک مجله ممنوع و تخلف پژوهشی محسوب می‌شود.
  • چنانچه نویسندگان تصمیم بگیرند دستنوشته‌ای را که در دست بررسی برای انتشار در یک نشریه است را برای نشریه دیگری ارسال نمایند باید حداکثر تا پیش از اعلام پذیرش دستنوشته برای انتشار در نشریه‌ی اول، انصراف خود را از انتشار آن به صورت کتبی به نشریه اول اعلام نماید.
  • مجله از انتشار مقالاتی که قبلأ در مجله دیگری به چاپ رسیده باشد (انتشارمجدد) معذور است.
  • در صورتی که خلاصه مقاله قبلأ در کنگره یا سمینار به صورت شفاهی یا پوستر ارائه شده باشد، نویسندگان می‌توانند متن کامل را به مجله ارسال نمایند و باید در این زمینه به مجله اطلاع بدهند.
  • مجله حق رد، قبول، اصلاح، ویرایش و خلاصه نمودن مقالات را برای خود محفوظ می‌دارد.
 تعارض در منافع
  • برای نویسندگان: اطلاعات تعارض منافع باید در انتهای متن مقاله اعلام گردد. تعارض در منافع به وجود هرگونه کمک مالی و غیر مالی اشاره دارد که احتمال دارد نویسندگان را در اظهار صادقانه نظرخود تحت‌تاثیر قرار دهد.
  • برای داوران: چنانچه که داور احساس کند مقاله در دست داوری با یکی از مقالات وی که منتشر کرده و یا در جریان انتشار است در تعارض است باید بلافاصله مقاله را به مجله عودت داده و مجله را از شرایط تعارض در منافع و یا سوءگیری احتمالی آگاه سازد.
  • برای سردبیر:  مقالات ارسالی به مجله توسط سردبیر بدون سوءگیری و بدون در نظر گرفتن نژاد، دین، ملیت، جنسیت، مقام و یا وابستگی سازمانی نویسندگان و براساس صلاحیت مقالات مورد بررسی قرار می‌گیرد.
 ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد تمامی موارد بالا را با دقت بررسی کرده و چنانچه تخلفی مشاهده شود نسبت به اعمال محدودیت‌های زیر اقدام خواهد کرد:
  • چنانچه دست‌نوشته ارسالی مشکوک به سرقت علمی باشد به طور کلی یا جزئی رد خواهد شد و چنانچه بعد از انتشار سرقت علمی مشخص شود، مجله از دستورالعمل‌های  cope در زمینه بازپس‌گیری، تحصیح و بیان، پیروی خواهد کرد؛
  •   عدم پذیرفتن ارسال هرگونه مقاله جدید از نویسنده یا نویسندگان ناقض قوانین به مدت حداقل 2 سال؛
  • عدم ارسال داوری مقالات یا عضویت در هیات تحریریه مجله به نویسندگان متخلف به مدت حداقل 3 سال؛
  • چنانچه در دست‌نوشته ارسالی تخلفاتی نمایان وجود داشته و مشاهده شود، مجله می‌تواند از محدودیت‌های اعلام شده نیز فراتر رود.
اخلاقیات مربوط به تحقیقات انسان و حیوان
    رعایت معیارهای اخلاقی در پژوهش و تحقیقات بالینی و مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام می‌گیرد، می‌بایست به بیانیه هلسینکی (قطعنامه انجمن بین المللی پزشکی) توجه شود و مواردی نظیر حفظ اسرار پزشکی، رضایت بیمار و گمنام ماندن بیماران و چگونگی تعارض در منافع الزامی است.
شرکت‌کنندگان در پژوهش، حق محرمیت اسرار را دارند و این حق نباید بدون رضایت‌نامه آگاهانه آنان، مخدوش شود. اسامی بیماران و شماره تخت بیمارستان، مخصوصاً در تصاویر نباید ذکر شود، نحوه اخذ رضایت‌نامه از بیماران در روش بررسی ذکر شود.
در مورد عکس افراد، پوشش باید به گونه‌ای باشد که منجر به شناسایی فرد نشود و پوشش چشم‌ها به‌تنهایی کفایت نمی‌کند مگر آنکه رضایت آگاهانه کتبی اخذ شده باشد.
مجله حق دارد فرم‌های رضایت اگاهانه امضاء شده توسط افراد مورد مطالعه را از نویسندگان درخواست کند.
پژوهش باید توسط کمیته اخلاق سازمان/ موسسه تایید شود و کداخلاق در متن مقاله در قسمت روش بررسی ذکر گردد و تصویر مصوبه‌ی کمیته اخلاق نیز ارسال گردد.
تمام مطالعات کارآزمایی بالینی باید بعد از اخذ تأییدیه کمیته اخلاق در سایت کارآزمایی بالینی به آدرس www.irct.ir ثبت و کد مربوطه را اخذ نمایند.
تبصره ۱: از دی ماه سال ۱۳۸۸ انتشار و چاپ کارآزمایی‌های بالینی منوط به ثبت آن در مراکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی می‌باشد ضمنا لازم به ذکر است، کد کارآزمایی بالینی باید ذیل واژگان کلیدی درج شود.
تبصره ۲:  کارآزمایی‌های بالینی که در داخل کشور انجام می شوند در صورت ثبت در خارج از کشور بایستی در مرکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی ایران هم ثبت شوند. این شامل کارآزمایی‌های خارجی که در ایران صورت می پذیرد نیز می‌شود.
تبصره ۳:  مقالات کارآزمایی بالینی که در خارج از کشور انجام شده اند در صورت ثبت به موقع در یکی از مراکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی مورد تایید WHO در نشریات داخلی قابل چاپ است.

اصول اخلاقی برای داوران مجله
  • داور محترم باید نظرات و توضیحات اصلاحی خود را ضمیمه مقاله نموده و همراه با فرم داوری ارسال نمایند.
  • چنانچه مقاله ارسالی در حیطه تخصصی داور محترم نباشد ، لازم است که مقاله را به مجله عودت دهد.
  • لازم است اصل بی‌طرفانه  و منصفانه در بررسی و ارزیابی کیفیت مقاله از سوی داور رعایت گردد.
  • چنانچه که داور احساس کند مقاله در دست داوری با یکی از مقالات وی که منتشر کرده و یا در جریان انتشار است در تعارض است باید بلافاصله مقاله را به مجله عودت داده و مجله را از شرایط تعارض در منافع و یا سوگیری احتمالی آگاه سازد.
  • لازم است اصول محرمانگی محتوا و اطلاعات موجود در مقاله از سوی داور رعایت گردد و محتوا مقاله به شخص دیگری نشان داده نشده و یا مورد بحث قرار نگیرد.  

اشتراک‌گذاری داده
مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد نویسندگان را تشویق می‌کند که داده‌های خود را (داده‌های خام، داده‌های پردازش شده، نرم‌افزار، الگوریتم‌ها، پروتکل‌ها، روش‌ها و مواد) در صورت عدم نقض مسائل مربوط به حریم خصوصی و امنیتی، به اشتراک بگذارند.
چنانچه نویسندگان داده‌ها و یا سایر مصنوعات حمایت‌کننده از نتایج موجود در مقاله را در مخازن عمومی آرشیو و به اشتراک گذاشته‌اند، لازم است بیانیه دسترسی به داده‌ها را در اختیار مجله قرار دهند تا این بیانیه در کنار مقاله منتشر شود.
لازم به ذکر می‌باشد که بیانیه دسترسی به داده‌ها شامل نام مخزن مورد استفاده، شناسه منحصر به فرد (شناسه شی دیجیتال DOI یا شماره مرجع)، لینک به مخزن مورد استفاده (مکان‌‌یاب یکنواخت دائمی منبع URL) و دستورالعمل دسترسی به داده (در صورت وجود) می‌باشد.

سیاست آرشیو
مقالات مجله به صورت الکترونیکی از طریق مخزن دانش Eprints و گوگل اسکالر آرشیو می‌شود.

 
نشانی مطلب در وبگاه ماهنامه علمی پ‍ژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد:
http://jssu.ssu.ac.ir/find-1.65.35.fa.html
برگشت به اصل مطلب